Κινύρας

Τίτλοι και όνομα του Κινύρα

Image

Οι δυο κυριότεροι τίτλοι που αποδίδονται στον Κινύρα είναι εκείνοι του βασιλιά της Κύπρου και του αρχιερέα της Αφροδίτης. Βασιλιά της Κύπρου τον χαρακτηρίζουν τα Σχόλια στην Ιλιάδα και το Λεξικό του Σουίδα, ενώ σε επίγραμμά του ο Πλάτων ο Κωμικός τον ονομάζει βασιλιά των Κυπρίων. Τον ίδιο τίτλο του αποδίδουν ο Σχολιαστής του Πινδάρου και το Λεξικό του Ησυχίου. Αντιθέτως τα αρχαία σχόλια στην Οδύσσεια υποστηρίζουν ότι είναι αμφίβολο αν ο Κινύρας ήταν βασιλιάς της Κύπρου, γιατί στην Ιλιάδα (Λ, 20-21) ο Όμηρος δεν τον αναφέρει ως βασιλιά αλλά απλώς ως Κύπριο. Ο Στράβων εξάλλου (16.755.18) παραδίδει τη μοναδική πληροφορία ότι ο Κινύρας δεν ήταν βασιλιάς της Κύπρου αλλά βασιλιάς ασιατικής χώρας με πρωτεύουσα τη Βύβλο, ιερή πόλη του Άδωνι.

 

Την ιερατική ιδιότητα του Κινύρα μαρτυρούν ο Πίνδαρος (Πυθ. 2.18), άλλες πηγές, καθώς και ο Θεόπομπος, ο οποίος αποδίδει στον Κινύρα την ίδρυση του ιερού της Αφροδίτης στην Πάφο. Ο γνωστός πινδαρικός στίχος για τον Κινύρα «ιερέας πολυαγαπημένος της Αφροδίτης», αποκαλύπτει και τις ιδιαίτερες σχέσεις του Κυπρίου βασιλιά με τη θεά, η οποία φέρεται και ως ερωμένη του.

 

Το όνομά του τον σχετίζει με τη μουσική. Σύμφωνα με τον ομηρικό σχολιαστή Ευστάθιο Θεσσαλονίκης (827.30) το όνομα Κινύρας δόθηκε στον Κύπριο βασιλιά ως παρωνυμία (παρατσούκλι) από την «κινύρα», δηλαδή την κιθάρα, γιατί ήταν τεχνίτης της μουσικής. Η λέξη «κινύρα» προερχόταν από τη σημιτική λέξη «κίννορ», που σήμαινε το ίδιο μουσικό όργανο. Είναι αυτό που κατά την Παλαιά Διαθήκη έπαιζε και ο Δαβίδ (Sir James Frazer, Adonis, σ. 38). Είναι πολύ πιθανό ότι και στην Πάφο, όπως και στην Ιερουσαλήμ, η μουσική της κιθάρας δεν ήταν μόνο μέσο ψυχαγωγίας, αλλά αποτελούσε και σημαντικό μέρος της θρησκευτικής ιεροτελεστίας, όπου η μουσική, ως μέσο ενθουσιασμού, επιτελούσε το ρόλο του κρασιού στη διονυσιακή λατρεία. Ο αρχιερέας της Αφροδίτης έπρεπε να είναι και καλός μουσικός. Τη σχέση του Κινύρα με τη μουσική βεβαιώνει και ο μύθος που τον θέλει γιο του Απόλλωνος, καθώς και ο μύθος που συνδέει το θάνατό του με το διαγωνισμό μουσικής προς τον Απόλλωνα.

 

Παράλληλα προς το δωρικό τύπο του ονόματος Κινύρας παραδίδεται και ιωνικός τύπος Κινύρης. Στο όνομα του Κινύρα αποδίδεται και η ονομασία της κυπριακής πόλης Κινύρεια (Νόννος, 13.451 - 2), δηλαδή Κερύνεια.