Οικονομία της Κύπρου

Η τουρκική εισβολή και οι επιπτώσεις της

Image

Η ανοδική πορεία που η κυπριακή οικονομίασημείωσε κατά την περίοδο 1960-74 τερματίστηκε απότομα ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής του καλοκαιριού του 1974 και αντί αυτής δημιουργήθηκαν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης. Οι δυσμενείς επιπτώσεις της τουρκικής εισβολής πάνω στην οικονομίαήσαν τεράστιες. Η οικονομίααπειλήθηκε με κατάρρευση. Η έκταση που κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής αποτελεί περίπου το 37% του συνολικού εδάφους του νησιού. Το ένα τρίτο περίπου του πληθυσμού εκτοπίσθηκε και τα δύο τρίτα των πλουτοπαραγωγικών πόρων περιήλθαν υπό τον έλεγχο των κατοχικών δυνάμεων. Κατά το 1974 τα δύο τρίτα του ξενοδοχειακού δυναμικού βρίσκονταν στις κατεχόμενες περιοχές της Αμμοχώστου και της Κερύνειας. Ο βίαιος εκτοπισμός 200.000 Ελληνοκυπρίων δημιούργησε τεράστιο προσφυγικό πρόβλημα, μαζική ανεργία και συνθήκες ένδειας. Το πρόβλημα έγινε μεγαλύτερο γιατί ακολούθησε κάθετη κάμψη των εισοδημάτων και γενικά της οικονομικής δραστηριότητας και αποκόπηκαν από την κυπριακή οικονομίαοι πιο παραγωγικοί πόροι της.   

 

Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετώπισε η Κύπρος, προβλήματα που είχαν άμεσο αντίκτυπο και στην οικονομίατου νησιού, στην περίοδο αμέσως μετά την εισβολή ήσαν:

  1. Ο βίαιος εκτοπισμός μεγάλου μέρους του πληθυσμού από τις περιουσίες, τα σπίτια και την  παραγωγική απασχόλησή του, που δημιούργησε τεράστια αύξηση στον αριθμό των ατόμων που εξαρτώντο οικονομικά από το κράτος. Η προσφυγοποίηση του ενός τρίτου περίπου του πληθυσμού δημιούργησε μεγάλες ελλείψεις ιδιαίτερα στη στέγαση, εκπαίδευση, υγεία κλπ. Η αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων απαιτούσε μεγάλες κεφαλαιουχικές δαπάνες.
  2. Η μαζική ανεργία, που πήρε ανησυχητικές διαστάσεις (το 1974 ανερχόταν στο 25% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού), η αύξηση της υποαπασχόλησης και η μετανάστευση. Αποτέλεσμα των πιο πάνω ήταν η κάθετη πτώση στην οικονομική δραστηριότητα και τα εισοδήματα.
  3. Η  συρρίκνωση του παραγωγικού δυναμικού που είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση της παραγωγής και των εξαγωγών. Η εισβολή επέφερε ιδιαίτερα καταστροφικό πλήγμα και στην τουριστική βιομηχανία.
  4. Η μείωση των εισοδημάτων που είχε αρνητικές προεκτάσεις πάνω στις αποταμιεύσεις, με αποτέλεσμα τον  περιορισμό της δυνατότητας χρηματοδότησης των αναγκαίων επενδύσεων από εγχώριες πηγές και την αύξηση της εξάρτησης της οικονομίας από πηγές του εξωτερικού. 
  5. Η  κατακόρυφη μείωση των δημοσίων εσόδων σε περίοδο που δημιουργήθηκε ανάγκη για  αύξηση του όγκου των δημοσίων δαπανών για υποστήριξη των προσφύγων και την παροχή κοινωνικών βοηθημάτων και υπηρεσιών, προκάλεσε μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα.
  6. Η  σοβαρή πίεση  πάνω στα συναλλαγματικά αποθέματα που δημιούργησε η κάθετη μείωση των εξαγωγών.
  7. Η δημιουργία κλίματος πολιτικής αβεβαιότητας που επηρέασε αρνητικά τα επενδυτικά σχέδια και τη διάθεση των τραπεζών για δανειοδότηση του ιδιωτικού τομέα. Μια άλλη δυσμενής συνέπεια του κλίματος πολιτικής αβεβαιότητας ήταν η φυγάδευση κεφαλαίων στο εξωτερικό.
  8. Οι δυσμενείς κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες του πολέμου και του εκτοπισμού και το αγωνιώδες πρόβλημα των αγνοουμένων. 

 

Γενικά, κατά το τέλος του 1974 η Κύπρος παρουσίαζε εικόνα μιας σχεδόν κατεστραμμένης χώρας, με τον λαό της να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα. Ξαφνικά τα οικονομικά επιτεύγματα δεκατριών χρόνων ανεξάρτητης ύπαρξης και επιτυχούς δημιουργίας υπέστησαν καταστροφικά πλήγματα. Αυτή καθ' εαυτή η επιβίωσή της βρισκόταν σε πραγματικό κίνδυνο και πολλοί εξέφραζαν φόβους για επικείμενη οικονομική κατάρρευση.

Φώτο Γκάλερι

Image