Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η άγρια ελιά, που είναι πολύ κοινή και αυτοφύεται σχεδόν παντού στην Κύπρο. Ελαία η ευρωπαϊκή (Olea europaea), της οικογένειας των Ελαιωδών (Oleaceae). Είναι χαμηλό αειθαλές δέντρο με πλούσια κόμη, που το ύψος του κυμαίνεται από τα 2,5 μέχρι και τα 12 μέτρα περίπου. Κοινό σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Είναι δέντρο παρόμοιο με την καλλιεργούμενη σε διάφορες ποικιλίες ελιά, αλλά συνήθως μικρότερο και με μικρότερους καρπούς. Απαντάται παντού στην Κύπρο, από τις ακτές μέχρι και τα ορεινά, όχι όμως πάνω από υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων. Οι καρποί της άγριας ελιάς, οι αρκοελιές, τρώγονται αλλά δεν είναι συμφέροντες ως προς την παραγωγή ελαιόλαδου. Αποτελούν τροφή για διάφορα πουλιά, ενώ τα φύλλα της τρώγονται από ζώα.

Σε αρκετές περιπτώσεις οι άγριες ελιές είναι απόγονοι καλλιεργημένων, που αναπτύχθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν μόνες τους. Σε μερικές περιοχές απαντώνται με την ονομασία αποστολιτζ΄ιές*, επειδή κατά τοπικές παραδόσεις εθεωρείτο ότι ήσαν απόγονοι δέντρων που βλάστησαν από κουκούτσια ελιών που έτρωγαν οι απόστολοι Παύλος, Βαρνάβας και Μάρκος κατά τις δύο αποστολικές περιοδείες στην Κύπρο. Απαντώνται σε αρκετές περιοχές και άγριες ελιές μεγάλης ηλικίας, αφού το δέντρο αυτό δεν είναι μόνο ανθεκτικό και ολιγαρκές αλλά είναι και μακρόβιο.

Η άγρια ελιά φύεται στον Ακάμα, στην Καρπασία, στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου, στις διάφορες δασικές εκτάσεις του νησιού και σε όποιες άλλες ακαλλιέργητες περιοχές. Άλλοτε απαντάται ως δασικό δέντρο, μαζί με διάφορα άλλα, και άλλοτε απομονωμένη, σκαρφαλωμένη ακόμη και σε βραχώδη, άγονα και απίθανα μέρη. Υπολογίζεται ότι σε ολόκληρη την Κύπρο τα δέντρα της άγριας ελιάς ξεπερνούν σε αριθμό το ένα εκατομμύριο (δες και λήμμα ελιά – ελαιόλαδο).