Βασιλικός Ιάκωβος

Image

Έλληνας από την Κρήτη δεσπότης -βοεβόδας της Μολδαβίας (1561-1563), άλλως Ιωάννης Ηρακλείδης. Περιπετειώδης και πολυπράγμων, πήρε μέρος στη Φλάνδρα σε πολέμους στις τάξεις του στρατού του Καρόλου Ε', κ.ά., ταξίδεψε στη Δανία, Σουηδία, Γαλλία, Πρωσσία, Πολωνία, γνώριζε τον Μελάγχθωνα κ.ά., και έγραψε μεταξύ άλλων στρατηγικό εγχειρίδιο με τον τίτλο Artis Militaris Libri Quattuor. Διά του εξαδέλφου του Ιακώβου Διασσωρίνου ή Διδασκάλου επιχείρησε να εκδιώξει τους Βενετούς από την Κύπρο με επανάσταση ελληνικού εθνικού χαρακτήρα, στην οποία ο τελευταίος πρωτοστάτησε στα 1562, σε συνεννόηση και με τους Τούρκους. Δεν είναι σαφές ποιο στόχο της εξωτερικής πολιτικής του Ι. Βασιλικού εξυπηρετούσε το κίνημα του Ι. Διασσωρίνου στην Κύπρο, που τελικά κατεστάλη. 

Υπήρξε ο πρώτος επίσημα Προτεστάντης μονάρχης στην Ανατολική Ευρώπη.

 

Γεννήθηκε στη Σάμο ή στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1511. Ταξίδεψε αρκετά στην Ευρώπη και πολέμησε σαν εθελοντής του στρατού της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπό τον Κάρολο Κουίντο, στον πόλεμο ενάντια στον Ερρίκο Β΄ της Γαλλίας (στον λεγόμενο Ιταλικό Πόλεμο του 1551). Μετά την ήττα στη μάχη το Ρεντύ (1554) πήγε στη Βιτεμβέργη, στη Λιθουανία και στην Πολωνία. Εν τω μεταξύ είχε ήδη μεταστραφεί στον Προτεσταντισμό και είχε γνωριστεί με τον Φίλιππο Μελάγχθωνα και άλλους θρησκευτικούς ηγέτες.

 

Το 1556 πήγε στη Μολδαβία, όπου μπήκε στην υπηρεσία του πρίγκιπα Αλεξάντρου Λαπουσνεάνου. Ο αντίπαλος τού Ηρακλείδη, Μότοτς τον ανάγκασε να φύγει, πρώτα στο Μπρασόβ, και έπειτα στο κτήμα τού Αλβέρτου Λάσκι στην Τρανσυλβανία. Ο Λάσκι σύντομα πείστηκε να βοηθήσει τον Ηρακλείδη στην προσφορά του για το θρόνο, ακόμη και αν έβαζε ενέχυρο τα εδάφη του.

 

Ο Ηρακλείδης απέκτησε και στρατιωτική υποστήριξη και τελικά κατάφερε να κερδίσει τον θρόνο της Μολδαβίας. Σαν κυβερνήτης έκανε κρατική θρησκεία τον Λουθηρανισμό. Η πλειοψηφία των ντόπιων κατοίκων ήταν Ορθόδοξοι, που τον είδαν ως εικονομάχο εξαιτίας της ρητορικής του ενάντια στις εικόνες, αν και ποτέ δεν κατέστρεψε θρησκευτικές εικόνες. Αυτό μαζί με την απόφαση του να νυμφευτεί μία αλλοδαπή (μια Πολωνέζα), τους νέους και αυξανόμενους φόρους και την επιρροή που τού ασκούσαν οι ξένες δυνάμεις, οδήγησε σε μία συνωμοσία των Βογιάρων, που υποκινήθηκε από τον υψηλό αξιωματούχο Στέφαν Τόμσα. Αντιμέτωπος με μία μεγάλης κλίμακας εξέγερση, ο Ηρακλείδης υποχώρησε στο φρούριο της Σουτσεάβα και αντιστάθηκε σε μία τρίμηνη πολιορκία. Τελικά συνελήφθη και βασανίστηκε μέχρι θανάτου από τον ίδιο τον Τόμσα.