Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η ηλεκτρική ενέργεια είναι η ενέργεια που μεταφέρει το ηλεκτρικό ρεύμα, που αναφέρεται στην κινητική ενέργεια των κινούμενων ηλεκτρονίων (ηλεκτρικό ρεύμα), λόγω της ύπαρξης διαφοράς δυναμικού στα άκρα ενός αγωγού (1).

 

Όταν γίνεται χρήση του ηλεκτρισμού η ηλεκτρική ενέργεια μετατρέπεται σε άλλη μορφή ενέργειας π.χ. σε κινητική ενέργεια όταν λειτουργεί ένας κινητήρας ή σε φως όταν ανάβει ένας λαμπτήρας.

Ο κόσμος εξαρτά την επιβίωση και την ευημερία του του από αυτό το είδος ενέργειας, αφού η πλειονότητα των συσκευών λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα.

 

Υπάρχουν πολλοί τρόποι παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι κυριότεροι είναι η καύση διαφόρων ουσιών (λιγνίτης, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο, οικιακών αποβλήτων), τα πυρηνικά εργοστάσια, τα ηλιακά πάρκα, τα υδροηλεκτρικά φράγματα και τα φωτοβολταϊκά.

 

Τα συστήματα, που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και ταξινομούνται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) είναι κυρίως:

 

• τα φωτοβολταϊκά
• τα υδροηλεκτρικά φράγματα
• οι ανεμογεννήτριες και
• η καύση οικιακών στερεών αποβλήτων (waste to energy)

 

Το μεγάλο μειονέκτημα της ηλεκτρικής ενέργειας είναι η δύσκολη, σχεδόν αδύνατη μακροχρόνια αποθήκευσή της. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να καταναλώνεται ταυτόχρονα με την παραγωγή της ή να αποθηκεύεται αφού πρώτα μετατραπεί σε άλλες μορφές ενέργειας (π.χ. χημική, δυναμική κ.λ.π.). Η ανάγκη άμεσης κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας έχει οδηγήσει στην κατασκευή ενός παγκόσμιου πλέγματος ηλεκτρικών δικτύων, έτσι ώστε να μπορεί να μεταφέρεται εύκολα, από το σημείο παραγωγής της, στο σημείο κατανάλωσης (1).

 

Σύμφωνα με το CIA World Factbook (2), καταναλώθηκαν παγκοσμίως περίπου 21 τρισεκατομμύρια κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2016 (βλ. πίνακας 1). Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει την οικονομία, την βιομηχανία, το εμπόριο, την γεωργία και τον οδικό φωτισμό. Επισημαίνεται, ότι οι αναγραφόμενες ποσότητες των παρακάτω 7 χωρών (πίνακας 1) αντιστοιχούν στο ποσοστό του 76% στην παγκόσμια κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.

 

Χώρα	Σειρά	ετήσια κατανάλωση	ανα κεφαλή
( - )	( - )	( Kwh )	( Kwh/άτομο )
Κίνα	1	5.920.000.000.000	4.275
ΗΠΑ	2	3.911.000.000.000	11.878
Ευρωπαϊκή Ένωση	3	2.771.000.000.000	5.368
Ινδία	4	1.048.000.000.000	808
Ιαπωνία	5	933.600.000.000	7.400
Ρωσία	6	890.100.000.000	6.263
Καναδάς	7	516.600.000.000	14.397
ΟΛΙΚΟ		15.990.300.000.000

Πίνακας 1: Ετήσια κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε 7 χώρες (2016)

 

Για το έτος 2018 είχαμε μια παγκόσμια κατανάλωση της τάξης άνω των 26 τρισεκατομμυρίων κιλοβατώρων ηλεκτρικής ενέργειας.

 

Για την Πατρίδα μας η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε για το έτος 2018 στα 4,5 εκ. κιλοβατώρες (3) , η οποία και αντιστοιχεί στο 0,017% της παγκόσμιας και τστο 0,20% της κατανάλωσης στην ΕΕ. Η οικιακή κατανάλωση ήταν 35%, η εμπορική 40%, η βιομηχανική 20%, η γεωργική 3% και ο οδικός φωτισμός στο 2% (βλ. πίνακας 2).

 

Κατηγορία Πελατών	ετήσια κατανάλωση (2018)	ετήσια κατανάλωση (2017)	Αύξηση (Μείωση)	ποσοστό κατανάλωσης (2018)
	(Kwh)	(Kwh)	(%)	(%)
​Οικιακή	1.622.544.000	1.641.033	-1,10	35,51
​Εμπορική	1.816.143.000	1.755.094	3,50	39,75
​Βιομηχανική	883.962.000	856.422	3,20	19,35
​Γεωργική	154.878.000	156.453	-1,00	3,39
​Οδικός Φωτισμός	91.137.000	86.578	​5,3	1,99
​Σύνολο	4.568.664	4.495.580	1,60	100,00

Πίνακας 2: Ετήσια κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε Κύπρο (2017, 2018)

 

Οι ποσότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελούσαν για το έτος 2018 περίπου το 25% παγκοσμίως και ανέρχονται στα 6,670 τρις κιλοβατώρων. Το 2018, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ παράγεται ως εξής:

 

• υδροηλεκτρική ενέργεια: 4,200
• αιολική ενέργεια: 1,270
• ηλιακή ενέργεια: 0,580
• βιοενέργεια, γεωθερμική και θαλάσσια ενέργεια: 0,625

 

Στην Ευρώπη για το έτος 2018, το ποσοστό των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ήταν 34,4%, ενώ για την ΕΕ των 28 ήταν 32% (4).

 

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ στην Πατρίδα μας για το έτος 2018 ανήλθαν περίπου στα 386 εκ. κιλοβατώρων, που αντιστοιχεί στο 8,5% της ολικής κατανάλωσης (5). Για το έτος 2018, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ παρήχθη ως εξής:

 

• αιολική ενέργεια: 220,0 εκ.
• ηλιακή ενέργεια: 130,0 εκ.
• βιομάζα: 36,0 εκ.

 

Τα νέα δικαιώματα των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας 

 

Οι νέοι κανόνες παρέχουν στους καταναλωτές περισσότερα δικαιώματα, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να συγκρίνουν τιμές αλλά και να παράγουν ενέργεια. Οι νέοι κανόνες εγκρίθηκαν στις 26 Μαρτίου 2018 (6). Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να τη μεταφέρουν στην εθνική τους νομοθεσία το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

 

Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν:

 

1. παραγωγή και πώληση ενέργειας από το σπίτι
2. διευκολύνσεις για αλλαγή παρόχου
3. εξασφάλιση αξιόπιστων ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών
4. απαίτηση λογαριασμών
5. παρακολούθηση της ενεργειακής κατανάλωσης
6. στήριξη ευάλωτων καταναλωτών

 

Η Στρατηγική για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Πατρίδα μας, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τους πυλώνες προέλευσης:

 

• φυσικό αέριο ή υγροποιημένο αέριο
• καύση οικιακών αποβλήτων
• υφιστάμενα αιολικά πάρκα
• υφιστάμενα φωτοβολταϊκά πάρκα
• ιδιωτικά φωτοβολταϊκά συστήματα

 

Οι κύριοι στόχοι θα πρέπει να είναι:

 

1. η αποδέσμευση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το μαζούτ
2. η αξιοποίηση του φυσικού αερίου από την ΑΟΖ της Κύπρου
3. η εγκατάσταση ιδιωτικών φωτοβολταϊκών συστημάτων
4. η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την καύση των οικιακών αποβλήτων

 

Η εφαρμογή των παραπάνω 4 στόχων θα πρέπει να σχεδιαστεί άμεσα μαζί με την Τ/Κ κοινότητα και να συμπεριλαμβάνονται ο πληθυσμός των Κατεχομένων, καθώς επίσης και οι σημερινές συνολικές απαιτούμενες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτούνται για οικιακή, εμπορική, βιομηχανική, γεωργική και οδικό φωτισμό κατανάλωση.

 

 Η αναγκαιότητα της ένταξης του νέου πυλώνα “επανένωση οικοσυστήματος τώρα“ στην εφαρμογή μιας αειφορικής πολιτικής για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προσδιορίζεται από τις αλληλοεπιδράσεις και -εξαρτήσεις της σε ολόκληρο το νησί. Η πολιτική της ΕΕ για την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 85% από ΑΠΕ έχει ήδη προσδιοριστεί στην “Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία“ τον Δεκέμβριο του 2018 (7).

 

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ

 

 

Πηγές-Επεξηγήσεις:

 

1. Κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος παγκοσμίως (2016)
2. Κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο (ΑΗΚ 2018)
3. Ποσοστό κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (Eurosta, 2020)
4. Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ, 2018)
5. Δικαιώματα των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας (ευρωκοινοβούλιο, 2018)
6. Μια Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία