Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Παγκράτιον το παράλιον, κοινώς κρίνος της θάλασσας. Επιστημονική ονομασία: Pancratium maritimum. Οικογένεια: Αμαρυλλιδών (Amaryllidaceae). Αγγλική ονομασία: Sea daffodil ή sea or sand lily. Ωραιότατο αγριολούλουδο που αυτοφύεται σε αμμώδεις παραλίες, κυρίως των περιοχών Αμμοχώστου και Αγίας Νάπας - Παραλιμνίου. Το συναντούμε στις παραλίες της Κύπρου ανθισμένο από τον Αύγουστο μέχρι και τον Οκτώβριο. Είναι όρθια πολυετής πόα με βολβό μήκους μέχρι 15 εκ., καλυμμένο με παπυροειδείς ή μεμβρανώδεις, καστανούς χιτώνες. Τα πέντε έως έξι φύλλα του είναι γραμμοειδή ή ταινιοειδή, που εμφανίζονται μετά τα άνθη. Ο ανθοφόρος βλαστός είναι ισχυρός, πιεσμένος, ύψους 7-30 εκ., ενώ τα άνθη του είναι λευκά και ιδιαίτερα εύοσμα.

Το όνομα του γένους Pancratium προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις παν και κραταιός, που σημαίνει ισχυρός, παραπέμποντας στην ανθεκτικότητα του να ευδοκιμεί σε ξηρά αμμώδη εδάφη αλλά και στις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Το όνομα του είδους maritimum (παράλιο) υποδηλώνει τον φυσικό χώρο εξάπλωσης του φυτού.  Το κρίνο του γιαλού, που είναι ένα τοπικά κοινό, ιθαγενές φυτό της Κύπρου, το συναντάμε σε πολλές παραλιακές περιοχές, όπως το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, τη Χερσόνησο Ακρωτηρίου, την Αγία Νάπα, τον Πρωταρά, την Αμμόχωστο τον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας, τη Χερσόνησο της Καρπασίας κ.α.

Το φυτό είχε θρησκευτική αξία και ήταν γνωστό από την αρχαιότητα, καθώς βρέθηκε σε αρχαίες εικονογραφήσεις της μινωικής εποχής στα ανάκτορα της Κνωσού και σε αρχαιολογικούς χώρους της Σαντορίνης (Ακρωτήριο Θήρα). Επίσης, αναφέρεται από τον Θεόφραστο και τον Διοσκουρίδη.

Το κρίνο του γιαλού περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως Εγγύς Απειλούμενο (Near threatened). Αν και χαρακτηρίζεται για την ανθεκτικότητά του, το ενδιαίτημα και ο πληθυσμός του φυτού δέχονται μεγάλη πίεση λόγω της έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας στις παράλιες περιοχές. Σημαντικό μέρος του πληθυσμού του βρίσκεται σε προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000.

Το γένος Pancratium περιλαμβάνει περίπου 15 είδη, με εξάπλωση στην παραμεσόγειο Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και μέχρι τις τροπικές περιοχές της Ασίας. Στην Κύπρο, το γένος αντιπροσωπεύεται από το παγκράτιο το παράλιο, το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Αμαρυλλίδων (Amaryllidaceae), που αριθμεί πάνω από 1600 είδη σε ολόκληρο τον πλανήτη, με την πλειονότητα αυτών να αξιοποιούνται ως καλλωπιστικά, ιδιαίτερα λόγω του κάλλους και του ευχάριστου αρώματός τους.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια