Λακεδαίμων
Αρχαία πόλη της Κύπρου, την οποία αναφέρει ο Στέφανος Βυζάντιος και η οποία είχε πάρει την ονομασία της από την Λακεδαίμονα της Πελοποννήσου.
Στην Ἐπιτομή από τα Ἐθνικά τοῦ Στέφανου Βυζάντιου, μεταξύ των κυπριακών πόλεων της Αρχαιότητας περιλαμβάνεται και η Λακεδαίμων, ως εξής:
Λακεδαίμων, πόλις ἐνδοξοτάτη τῶν ἐν Πελοποννήσῳ, ἡ Σπάρτη πρότερον... ἔστι καί ἑτέρα Λακεδαίμων Κύπρου μεσόγειος ۬ ὁ πολίτης Λακεδαιμόνιος καί κτητικόν Λακεδαιμονικός.
Μόνο μια πληροφορία δίνει για την κυπριακή πόλη Λακεδαίμονα ο Βυζάντιος, ότι αυτή ήταν μεσόγειος, βρισκόταν δηλαδή στο εσωτερικό του νησιού κι όχι στα παράλια. Το γεγονός, πάντως, ότι δεν διασώζονται άλλες αναφορές στην πόλη αυτή στις διάφορες αρχαίες φιλολογικές πήγες, εκτός από μια σύντομη αναφορά του Ευσταθίου που λέγει: ἔστι δέ καί Κυπρία Λακεδαίμων, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν επρόκειτο για σημαντική πόλη της αρχαίας Κύπρου. Η ονομασία της, πάντως, παραπέμπει ασφαλώς σε σχέσεις με την πελοποννησιακή ομώνυμη περιοχή όσο και τη διάσημη πόλη, (την αρχαία Σπάρτη), και σχετίζεται ίσως με τον ελληνικό αποικισμό της Κύπρου (η πόλη Λακεδαίμων της Πελοποννήσου είχε κτιστεί τον 5ο μ.Χ. αιώνα στα ερείπια της αρχαίας Σπάρτης).
Συνεπώς, εφόσον πέρα από τις πενιχρές αναφορές δεν έχουμε μέχρι σήμερα οποιεσδήποτε μαρτυρίες αρχαιολογικών ευρημάτων, δεν γνωρίζουμε ούτε πότε άκμασε η πόλη αυτή ούτε πού ακριβώς βρισκόταν. Ως προς την τοποθεσία της, έχουμε δυο εκδοχές από ισάριθμους μελετητές:
Ο Αθ. Σακελλάριος (Τά Κυπριακά, τόμος Α', 1890, σ. 130) θεωρεί ότι η πόλη πιθανώς βρισκόταν κάπου κοντά στο χωριό Λάρνακας της Λαπήθου, γράφοντας: Πιθανῶς δ' ἐνταῦθα ἒκειτο ἡ μικρά πόλις Λακεδαίμων κειμένη παρά τήν Λακωνικήν Λάπηθον... Βασίστηκε δηλαδή ο Σακελλάριος μόνο στην υπόθεση πως η πόλη ίσως βρισκόταν κοντά στη Λάπηθο που σχετιζόταν με τη Λακωνία της Πελοποννήσου.
Ο ντε Μας Λατρί, πάλι, θεωρεί ότι η πόλη Λακεδαίμων βρισκόταν στην περιοχή του χωριού Λακατάμια (επαρχία Λευκωσίας) που βρίσκεται πράγματι στο εσωτερικό της Κύπρου, στον χάρτη του μάλιστα σημειώνει σ' αυτή την περιοχή την αρχαία αυτή πόλη.
Με τον ντε Μας Λατρί συμφωνεί κι ο Σίμος Μενάρδος, θεωρώντας ότι η ονομασία του χωριού Λακατάμια αποτελεί φράγκικη διαστρέβλωση της ονομασίας Λακεδαίμων. Συμφωνεί επίσης κι ο Νέαρχος Κληρίδης, ο δε Κυριάκος Χατζηιωάννου επίσης θεωρεί ὡς περισσότερο πιθανή τήν τοποθέτησή της στήν Λακατάμιαν, ὅπως τήν ἔχει ὁ Μάς Λατρί στόν χάρτη του.
Εφόσον όμως δεν έχουν γίνει σχετικές ανασκαφικές έρευνες, δεν υπάρχουν ακόμη ούτε τελεσίδικα συμπεράσματα.