Λοϊζιάς Πολυξένη

Image

Εκπαιδευτικός και πρωτοπόρος Κυπρία λογοτέχνιδα. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1855 και πέθανε το 1936. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στη Λεμεσό, στο εκεί Παρθεναγωγείο, στη συνέχεια δε πήγε στη Σμύρνη όπου φοίτησε στο Παρθεναγωγείο «Αγία Φωτεινή» που διηύθυνε τότε η επίσης Κυπρία λογία και εκπαιδευτικός Σαπφώ Λεοντιάς. Όταν η Λεοντιάς πήγε στην Κωνσταντινούπολη για ν' αναλάβει τη διεύθυνση του εκπαιδευτηρίου «Παλλάδιον», η Πολυξένη Λοϊζιάς συνέχισε κι ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο σχολείο αυτό (1878). Πέρα από τη Σαπφώ Λεοντιάδα, σημαντική υπήρξε και η γνωριμία της με την Καλιρρόη Παρέν. Πολυξένη, Σαπφώ και Παρέν θεωρούνται ως οι ελληνίδες φεμινίστριες, οι οποίες έθεσαν τις βάσεις για τη γυναικεία χειραφέτηση σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο. 

Το 1878, χρόνο μεταβίβασης της κυριαρχίας επί της Κύπρου από την Τουρκία στην Αγγλία, η Πολυξένη Λοϊζιάς επέστρεψε στην Κύπρο και ανέλαβε τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου της Λεμεσού, στο οποίο είχε φοιτήσει και η ίδια. Το σχολείο αυτό διηύθυνε για 35 ολόκληρα χρόνια, μέχρι το 1913. Την επόμενη δεκαετία δίδασκε μόνο ένα - δυο μαθήματα και κυρίως το μάθημα των θρησκευτικών.

 

Ως εκπαιδευτικός, η Πολυξένη Λοϊζιάς υπήρξε μια από τις πρώτες διδασκάλισσες της Λεμεσού, όπου προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον τομέα της εκπαίδευσης των κοριτσιών. Ταυτόχρονα ανέπτυξε και πλούσια κοινωνική δραστηριότητα. Μεταξύ άλλων, ίδρυσε το σωματείο «Ένωσις Ελληνίδων» της Λεμεσού, που ήταν παράρτημα του ομώνυμου ελληνικού σωματείου.  Ίδρυσε επίσης γυμναστήριο θηλέων στη Λεμεσό, το «Παλλάδιον», γεγονός αρκετά πρωτοποριακό για την εποχή. Εξέδιδε επίσης για σειρά ετών, από το 1924 μέχρι το 1936, το περιοδικό Παλλάδιον. Στο περιοδικό αυτό δημοσίευσε αρκετές εργασίες της: ποίηση, πεζογραφία, μελέτες, ιστορικά και λαογραφικά άρθρα.

 

Η Πολυξένη Λοϊζιάς στάθηκε πρωτοπόρος και στη γυναικεία λογοτεχνική δημιουργία. Ουσιαστικά ήταν η πρώτη Κυπριά που έζησε και δημιούργησε στην Κύπρο, δεδομένου ότι η πρώτη πριν απ' αυτήν λογοτέχνιδα, η δασκάλα της Σαπφώ Λεοντιάς, δημιούργησε εκτός Κύπρου.

 

Έγραψε ποίηση, θέατρο, μελέτες. Εξέδωσε μάλιστα τα ακόλουθα έργα της:

 

  1. Πατριδογραφία Κύπρου, σχολικό βοήθημα, Λεμεσός, 1890.
  2. Ἡ Δούλη Κύπρος, δράμα, Λεμεσός, 1890. Το έργο αυτό, που γράφτηκε το 1882, είναι έμμετρο και όπως αναφέρει η ίδια,«ἐδιδάχθη δίς μέτ' ἐπιτυχίας ὑπό τῶν μαθητριῶν τοῦ Παρθεναγωγείου Λεμησσοῦ...».
  3. Ἴριδες, ποιητική συλλογή, Αθήνα, 1901. Η συλλογή της αυτή τιμήθηκε με έπαινο στην Αθήνα.
  4.   ψυχή τῆς Κύπρου (ἔπος ἤ  ἐγκόλπιον τῶν Ἑλληνίδων), Λεμεσός, 1908.
  5. Κυπριακή Κυψέλη, περιοδική έκδοση 1912-1920, Λεμεσός, 1921.
  6. Κυπριακόν Λεύκωμα, ποιήματα κ.ά. λογοτεχνήματα, καθώς και παροιμίες, Λεμεσός, 1924.
  7. Μαθητικός Κόσμος, αναγνωστικό δημοτικού, Λεμεσός, 1925. Το λογοτεχνικό και άλλο συγγραφικό έργο της Πολυξένης Λοϊζιάδος είναι βασικά εθνικού και παιδαγωγικού περιεχομένου. Η ποίησή της είναι λυρική και πατριωτική.

Φώτο Γκάλερι

Image
Image
Image
Image