Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με την ονομασία μαργαρίτα απαντώνται διάφορα ωραία αγριολούλουδα της κυπριακής χλωρίδας, που αυτοφύονται σε διάφορα μέρη του νησιού, και που όλα ανήκουν στην αυτή οικογένεια, των Συνθέτων (Compositae). Κοινά στην κυπριακή ύπαιθρο είδη, που εμφανίζονται μετά τις πρώτες βροχές και που ανθίζουν στο τέλος του χειμώνα και την άνοιξη, κοσμώντας τα δάση, τους αγρούς κι άλλες εκτάσεις, είναι:

 

1. Η κίτρινη μαργαρίτα (Calendula arvensis). Είναι γνωστή και με την ονομασία καρακιόζης. Για το αγριολούλουδο αυτό, βλέπε στο λήμμα καρακιόζης.

 

2. Μαργαρίτα των δασών (Bellis sylvestris): Πρόκειται για ωραιότατο αγριολούλουδο της οικογενείας των Συνθέτων, που εμφανίζεται μετά τα πρωτοβρόχια και ανθίζει κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο. Αγγλική ονομασία: Wood daisy. Αναπτύσσεται σε ύψος μέχρι τα 30 εκατοστόμετρα περίπου. Δίνει πολύ όμορφα άνθη, σε συμμετρική διάταξη των πολλών πετάλων τους, που είναι άσπρα και ταυτόχρονα φέρουν αποχρώσεις κόκκινου, ροζ ή κίτρινου στις άκρες τους. Απαντάται σε πεδινά δάση, στις άκρες δρόμων, σε λιβάδια και βοσκότοπους και, γενικά, σε μέρη όπου υπάρχει σχετική υγρασία. Τα φύλλα του φυτού, μακρόστενα και σχετικά μεγάλα, φυτρώνουν από το ρίζωμα και παραμένουν χαμηλά, κοντά στο έδαφος. Απ’ αυτά αναπτύσσονται προς τα πάνω 4-5 στελέχη, που το καθένα δίνει κι ένα άνθος. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους.

 

3. Αρκοσ'ειρατο΄θιν (Bellis perennis): Πρόκειται για είδος παρόμοιο με το προηγούμενο. Αγγλική ονομασία: Daisy.

 

4. Μαργαρίτα (Anthemis): Πρόκειται για γένος φυτών της οικογενείας των Συνθέτων, που περιλαμβάνει περί τα 100 είδη ιθαγενή των εύκρατων χωρών του βορείου ημισφαιρίου. Είναι μονοετείς, διετείς ή και πολυετείς πόες σπανιότερα. Φυτά διακοσμητικά, μερικά φαρμακευτικά ή και ενοχλητικά ζιζάνια. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η πολύ γνωστή άσπρη μαργαρίτα (Anthemis tomentosa) καθώς και η κίτρινη μαργαρίτα γνωστή ως βαφική (Anthemis tinctoria).

 

Στην Κύπρο απαντώνται περί τα 20 είδη ανθεμίδος, με πιο κοινή την ασπρομαργαρίτα. Μεταξύ των ειδών αυτών περιλαμβάνονται: Anthemis cypria, A. cretica, A. cota, A. tricolor, A. complanata, A. arvensis, A. rosea, A. cotula κ.α. Η Α. rosea στην Κύπρο ονομάζεται παπούνα.

 

Μερικοί ονομάζουν μαργαρίτα και το γνωστό μουγιόχορτον ή και χαμομήλιν (Matricaria chamomilla), επίσης της οικογενείας των Συνθέτων, για το οποίο βλέπε στο λήμμα χαμομήλιν.

 

Η ανθεμίς ήταν γνωστότατο στους αρχαίους φυτό, για το οποίο κάνουν λόγο ο Διοσκουρίδης, ο Θεόφραστος και ο Γαληνός.

 

Μεταξύ των ανθεμίδων θα πρέπει να σημειωθεί ότι δύο των ειδών είναι ενδημικά της Κύπρου. Αυτά είναι:

 

Α) Ανθεμίς η τρίχρωμη (Anthemistricolorή A. Cypriaή Α. cypricola). Πρόκειται για πολυετή πόα που το ύψος της είναι συνήθως 10 – 20 εκατοστά, αλλά μπορεί να φθάσει και έως τα 40. Οι βλαστοί είναι γωνιώδεις και τριχωτοί. Τα άνθη της είναι μικρά, με ημισφαιρικά κεφάλια, με περιμετρικά ανθίδια άσπρου χρώματος και ρόδινα έως πορφυρά ανθίδια στο κέντρο. Τα σωληνόσχημα ανθίδια του κέντρου φέρουν και άλλα δύο χρώματα, κίτρινο και άσπρο, από όπου και η ονομασία «τρίχρωμη». Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Μαϊου και απαντάται σε πολλές περιοχές του νησιού, από τα παράλια μέχρι και σε υψόμετρο 850 μέτρων περίπου.

 

Β) Ανθεμίς η πλουτωνία (Anthemisplutonia). Είναι φυτό πολύ παρόμοιο με την Α. τρίχρωμη, διαφέρει κυρίως στο φύλλωμα και στο πιο πυκνό τρίχωμα στους βλαστούς. Σε ύψος δεν ξεπερνά τα 25 εκατοστά. Φύεται σε υψόμετρο άνω των 300 μέτρων, μέχρι και τα ορεινά (έως και τα 1.950 μέτρα), σε αντίθεση προς το προηγούμενο είδος. Απαντάται στην οροσειρά του Τροόδους και στην περιοχή Σταυροβουνίου. Ανθίζει μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου.

 

* Στην περιοχή Σταυροβουνίου έχει εντοπιστεί και φυτό με τα χαρακτηριστικά της Α. plutonia, αλλά χωρίς ανθίδια στην περιφέρεια του άνθους, που αποτελείται από σωληνόσχημα ανθίδια κίτρινου χρώματος.