Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Νοτάριος από την Carinola, στην Καμπανία της Γαλλίας, που επεσκέφθη την Κύπρο το 1394 κι έγραψε εντυπώσεις για το νησί.

Ο Νικολάι Μαρτόνι ταξίδεψε το καλοκαίρι του 1394 για τους Αγίους Τόπους, μπαρκάροντας από την Gaeta για την Αλεξάνδρεια στις 17 Ιουνίου. Από την Αλεξάνδρεια πήγε στο Κάιρο, απ’ εκεί στο Σινά και στην Ιερουσαλήμ. Κατά το ταξίδι της επιστροφής πέρασε από την Κύπρο. Έφθασε στην Αμμόχωστο στις 27 Νοεμβρίου του 1394 και παρέμεινε στο νησί μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου. Συνάντησε πολλές δυσκολίες στο ταξίδι του, ιδίως στο ταξίδι της επιστροφής στην Carinola όπου, όταν έφθασε τελικά, βρήκε ότι είχε στο μεταξύ πεθάνει η σύζυγός του.

Το ταξιδιωτικό κείμενο που έγραψε σε άσχημα λατινικά, σώζεται σε χειρόγραφο (MS 6521) στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού. Εξεδόθη με επιμέλεια του Μ. Leon Le Grand το 1895, με τίτλο: Nicolai de Marthono Notarii Liber Peregrinationis ad Loca Sancta. To μέρος του κειμένου που αφορά την Κύπρο μεταφράστηκε στην αγγλική από τον C.D. Cobham (Excerpta Cypria, 1908, pp. 22-28).

Ο μεσαιωνικός αυτός ταξιδιώτης, που επισκέφθηκε την Κύπρο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για το νησί όπως ήταν στα τέλη του 14ου αιώνα. Ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες δίνει για την Αμμόχωστο στην οποία είχε αποβιβασθεί. Η πόλη, που είχε αποσπασθεί από το βασίλειο της Κύπρου το 1373 και κατεχόταν από τους Γενουάτες, είχε ήδη αρχίσει να παρακμάζει. Ο Μαρτόνι δίνει πληροφορίες για την ιστορία της πόλης, για την κατοχή της από τους Γενουάτες, για τα κυριότερα οικοδομήματά της (όπως το κάστρο, ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου και άλλες εκκλησίες, το λιμάνι, η αγορά κλπ.), για τον πληθυσμό, την υγιεινή, τις ασχολίες των κατοίκων κλπ.

Εκτός από την Αμμόχωστο, ο Μαρτόνι γράφει και για άλλα μέρη στο νησί: για τον τόπο όπου υποτίθεται ότι είχε ζήσει η αγία Αικατερίνη (κοντά στην αρχαία Σαλαμίνα), για τη Λευκωσία, πρωτεύουσα του μεσαιωνικού βασιλείου της Κύπρου, για τον ναό της Αγίας Σοφίας και άλλες εκκλησίες στη Λευκωσία, για το Σταυροβούνι και την Πάφο.

Το κείμενο του Νικολάι Μαρτόνι είναι πολύτιμο, από την άποψη ότι αποτελεί καλή μαρτυρία για την Κύπρο του τέλους του 14ου αιώνα.

Μεταξύ άλλων περιγράφει την αγάπη των βασιλέων της Κύπρου για το κυνήγι και αναφέρει στα γραπτά του πως ο βασιλιάς Ιάκωβος Α΄ είχε στην κατοχή του 24 λεοπαρδάλεις και 300 γεράκια όλων των ειδών. Η εκτροφή των γερακιών γινόταν σε δύο χωριά της επαρχίας Λεμεσού, το Πισσούρι και το Ακρωτήρι.  Οι γεράκηδες οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την ανατροφή τη φροντίδα και την εκπαίδευση των πτηνών απολάμβαναν ένα είδος φοροαπαλλαγής ενώ τα έσοδα από τη διαδικασία αυτή φαίνεται να είναι αρκετά ογκώδη.