Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με το όνομα αυτό είναι γνωστά στην Κύπρο τρία είδη πουλιών της οικογένειας Phalacrocoracidae. Τα πουλιά αυτά, καθώς και άλλα, είναι επίσης γνωστά και με την κοινή ονομασία καραπαττάδες (λέξη τουρκικής προέλευσης, σύνθετη από τις λέξεις kara και batak, που σημαίνει μαύρος βουττηχτής, μαυροβούττης).

Τα τρία είδη φαλακροκοράκων που απαντώνται στην Κύπρο είναι:

1. Phalacrocorax aristotelis: Θαλασσοπούλι που απαντάται σε πολύ μικρούς αριθμούς στις παραλίες της Κύπρου, σπάνια όμως εμφανίζεται και σε υδατοφράκτες κατά τον χειμώνα. Είναι ενδημικό πουλί της Κύπρου, φωλιάζει δε στους βράχους στα νησάκια Κλείδες του ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα, στους βράχους του Ακρωτηρίου, του ακρωτηρίου Άσπρο και στους βράχους της περιοχής Όρκας. Γεννά 2-5 αυγά. Έχει χρώμα μαύρο με μεταλλική πρασινωπή απόχρωση. Κατά το καλοκαίρι φέρει μικρό λοφίο στην κεφαλή, ιδίως κατά την περίοδο του ζευγαρώματος. Στη βάση του ράμφους του έχει εμφανές κίτρινο χρώμα, κάτι που δεν απαντάται στα άλλα είδη της οικογένειάς του. Το μέγεθός του φθάνει τα 76 εκατοστόμετρα. Τα μικρά του έχουν καφέ χρώμα και ασπριδερό λαιμό.

2. Phalacrocorax carbo: Υδρόβιο πουλί που απαντάται στις ακτές πολλών μεσογειακών χωρών. Στην Κύπρο έρχεται για να διαχειμάσει, αλλά περνά κι όταν μεταναστεύει μεταξύ Ευρώπης κι Αφρικής το φθινόπωρο και την άνοιξη. Είναι το μεγαλύτερο κατάμαυρο θαλασσοπούλι της Ευρώπης, με λίγο μόνο άσπρο χρώμα στα μάγουλα και πάνω από τις κνήμες. Διάφορα άλλα πουλιά της ίδιας οικογένειας έχουν άσπρη κεφαλή κι άσπρο λαιμό, ιδίως την εποχή της αναπαραγωγής. Το χρώμα των μικρών πουλιών του είναι προς το καφέ με άσπρο λαιμό και άσπρη κοιλιά κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους.

Ο φαλακροκόρακας αυτός φωλιάζει συνήθως στα δέντρα αλλά κάποτε και στο έδαφος, νομαδικά, σε νησάκια λιμνών και γύρω από υδατοφράκτες. Γεννά 3 - 5 αυγά. Φωλιάζει στις παραλίες της Ευρώπης, από τις Σκανδιναβικές χώρες μέχρι τη Μεσόγειο, τη Μικρά Ασία και τη Συρία. Το μέγεθός του φθάνει τα 92 εκατοστόμετρα.

3. Phalacrocorax pygmeus: Είναι το μικρότερο πουλί της οικογένειάς του που απαντάται στην Ευρώπη. Στην Κύπρο έρχεται σπάνια και σε πολύ μικρούς αριθμούς. Απαντάται επίσης στη Μικρά Ασία, μέχρι και την Αραβία. Το μέγεθός του φθάνει τα 48 εκατοστόμετρα. Έχει χρώμα γκριζοκαφέ. Κατά την εποχή της αναπαραγωγής το χρώμα της κεφαλής και του λαιμού γίνεται κοκκινωπό. Απαντάται σε γλυκά και υφάλμυρα νερά, όπου υπάρχουν και καλαμιώνες, κάποτε δε και σε μικρές λίμνες. Φωλιάζει στα δέντρα και γεννά 3-7 αυγά.

*Όλα τα είδη της οικογένειας των Φαλακροκοράκων τρέφονται με ψάρια και υδρόβια έντομα. Το κρέας τους δεν τρώγεται.  Όλα είναι πουλιά προστατευόμενα.

Τον φαλακροκόρακα περιγράφει ο Αριστοτέλης που τον ονομάζει κόρακα:

...ὁ καλούμενος κόραξ  ἐστί τό μέν μέγεθος οἷον πελαργός πλήν τά σκέλη  ἔχει ἐλάττῳ, στεγανόπους δέ καί νευστικός, τό δέ χρῶμα μέλας ۠ καθίζει δέ οὗτος ἐπί τῶν δένδρων καί νεοττεύει  ἐνταῦθα μόνος τῶν τοιούτων.

Σύμφωνα προς την περιγραφή αυτή, φαίνεται ότι ο Αριστοτέλης αναφέρεται στα είδη P. carbo και P. pygmeus, που φωλιάζουν στα δέντρα, κι όχι στο είδος P. aristotelis που φωλιάζει στους βράχους.