Φίλιππος πρωτονοτάριος ο Κύπριος

Σημαντικός Κύπριος λόγιος κληρικός του 17ου αιώνα. Είναι γνωστός με το επώνυμο ὁ Κύπριος, με το οποίο μάλιστα και υπέγραφε, είναι όμως άγνωστο πότε ακριβώς και σε ποιο μέρος της Κύπρου είχε γεννηθεί.  Άγνωστο επίσης είναι πότε έφυγε για την Κωνσταντινούπολη και τι σπουδές έκανε.

 

Απαντάται  στην Κωνσταντινούπολη κατά τις αρχές του 17ου αιώνα, οπότε και μεταφράζει το ευαγγέλιο για λογαριασμό του Cornelius Haga, τότε πρεσβευτή των Κάτω Χωρών στην Πύλη. Μάλιστα με ενέργειες του διπλωμάτη αυτού έγινε ο Φίλιππος γνωστός στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο δε πατριάρχης Κύριλλος ο Λούκαρις του απένειμε τον τίτλο του πρωτονοτάριου της Μεγάλης Εκκλησίας. Παύθηκε όμως μετά τον θάνατο του Λουκάρεως και έφερε τότε τον τίτλο του πρώην πρωτονοτάριου της Μεγάλης Εκκλησίας. Με τον τίτλο αυτό προσυπέγραψε τα πρακτικά της συνόδου του Σεπτέμβριο του 1638, η οποία είχε συγκληθεί από τον πατριάρχη Κύριλλο τον από Βερροίας κι η οποία είχε καταδικάσει τον Λούκαριν.

 

Το 1642 ο Φίλιππος ο Κύπριος προσυπέγραψε τα πρακτικά της συνόδου του Ιασίου, η οποία επίσης καταδίκασε τη διδασκαλία του Λουκάρεως.  Όμως τώρα ο Φίλιππος δεν υπέγραψε ως πρώην πρωτονοτάριος, πράγμα που σημαίνει ότι είχε στο μεταξύ επανέλθει, με τον βαθμό πάντοτε του πρωτονοτάριου, στην ενεργό υπηρεσία.

 

Δεν είναι γνωστό πότε πέθανε, πάντως μετά το 1653 οπότε απαντάται για τελευταία φορά.

 

Ο Φίλιππος συνέγραψε κι εξέδωσε το Χρονικόν τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας που είναι, βασικά, κατάλογος των πατριαρχών της Κωνσταντινουπόλεως. Το έργο αυτό επανεξέδωσε (με συμπληρώσεις) ο καθηγητής Ερρίκος Ιλάριος Κέλλερφιλδ στη Λειψία, το 1687. Η έκδοση του έργου έγινε τόσο στην ελληνική όσο και σε λατινική μετάφρασή του, με τίτλο: Philippi Cyprii, Protonotarii Constantinopolitani, Chronicon Ecclesiae Graecae. Στην ελληνική και λατινική το έργο εξεδόθη για τρίτη φορά το 1711 από τον Ανσέλμο τον Βανδούριον.

 

Ο Φίλιππος ο Κύπριος είναι γνωστός κι από άλλο έργο του, που εξέδωσε το 1643, με τίτλο Κατήχησις Πέτρου τοῦ Μογίλα.