Χαρίλαος Αντώνιος

Κυπριακής καταγωγής λόγιος του 19ου αιώνα και δάσκαλος στη Μεγάλη του Γένους Σχολή της Κωνσταντινουπόλεως.   Γεννήθηκε περί το 1815 και πέθανε το 1889.  Σύμφωνα με αναφορά του δασκάλου του Σαμουήλ του Κυπρίου, ο Αντώνιος Χαρίλαος ήταν «ἐκ Μυτιλήνης Κύπριος ἐκ πατρός». Φαίνεται λοιπόν ότι είχε γεννηθεί στη Μυτιλήνη από πατέρα Κύπριο που διέμενε εκεί και που ονομαζόταν Χατζηπέτρος. Τα πρώτα γράμματα έμαθε μάλλον στη Μυτιλήνη. Είναι όμως γνωστό ότι στη συνέχεια σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή της Κωνσταντινουπόλεως.

 

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του διορίστηκε αρχικά δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή στην Προύσα, όπου και υπηρέτησε για δυο χρόνια (1833-1835).   Στη συνέχεια είναι άγνωστο πού υπηρέτησε, μέχρι το 1842 οπότε γνωρίζουμε ότι ανέλαβε τη διεύθυνση της Ελληνικής Σχολής Ταταύλων με μηνιαίο μισθό 600 γρόσια. Το 1845 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου προσελήφθη ως δάσκαλος στη Μεγάλη του Γένους Σχολή με μηνιαίο μισθό 900 γρόσια. Η πρόσληψή του έγινε ύστερα από διαγωνισμό. Στην περίφημη αυτή πατριαρχική Σχολή δίδαξε για πολλά χρόνια, ως καθηγητής δε στο ίδρυμα αυτό μαρτυρείται τουλάχιστον μέχρι το 1887, δυο χρόνια πριν από το θάνατό του. Δεν είναι όμως βέβαιο εάν η υπηρεσία του στη Σχολή από το 1845 μέχρι το 1887 (συνολικά 42 χρόνια) υπήρξε συνεχής. Για ένα διάστημα εκτέλεσε και καθήκοντα σχολάρχη, αντικαθιστώντας το 1874 τον ασθενούντα τότε Φιλόθεον Βρυέννιον.

 

Στη Μεγάλη του Γένους Σχολή ο Αντώνιος Χαρίλαος δίδαξε Όμηρο, Θεόκριτο, Θουκυδίδη, Ηρόδοτο, Πλάτωνα και άλλους αρχαίους συγγραφείς. Δίδαξε επίσης το μάθημα της ρητορικής. Πολλοί από τους μαθητές του αναδείχθηκαν αργότερα σε σημαντικούς λογίους. Η προσφορά του στην ελληνική εκπαίδευση αναγνωρίστηκε με παρασημοφόρηση από τον βασιλιά των Ελλήνων Γεώργιο Α’ το 1873. Επίσης το Οικουμενικό πατριαρχείο του απένειμε το 1878 τον ιδιαίτερα τιμητικό τίτλο του «διδασκάλου του γένους».

 

Μετά την αφυπηρέτησή του από τη Σχολή αποσύρθηκε στο σπίτι του, στη Χαλκηδόνα, όπου πέθανε στις 8.7.1889.

 

Το συγγραφικό του έργο περιελάμβανε ωραιότατες ωδές καθώς και επιγράμματα που δημοσιεύθηκαν κατά καιρούς. Σώζεται επίσης ένας μόνο λόγος του, τον οποίο είχε εκφωνήσει στις 16.6.1868, κατά τη σχολική εορτή της Πατριαρχικής Ακαδημίας.