Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Κοινόν Κυπρίων διατηρήθηκε στη Λάπηθο ως σημαντικότατος θεσμός και κατά την περίοδο της κυριαρχίας των Ρωμαίων. Σε επιγραφές της Ρωμαϊκής περιόδου που βρέθηκαν, αναφέρεται: Λαπηθίων ἡ βουλή και ὁ δήμος. Αποδεικνύεται έτσι ότι και σ' αυτή την πόλη λειτουργούσαν κατά τα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια οι δημοκρατικοί θεσμοί της Βουλής και του Δήμου. Εξάλλου απαντάται κι εδώ το φαινόμενο της κολακείας και θεοποιήσεως Ρωμαίων αυτοκρατόρων. Ο Τραϊανός αναφέρεται επίσης ως σωτήρ και εὐεργέτης της Λαπήθου. Σε άλλη επιγραφή, ο Λαπήθιος Άδραστος Αδράστου υπογράφει ως κληρονομικός ιερέας και φιλοκαίσαρας, που κατασκεύασε με δικά του έξοδα άγαλμα του Τιβερίου, το οποίο στήθηκε στο γυμνάσιο της Λαπήθου.

Αλλά και πιο πριν, κατά τα Ελληνιστικά χρόνια, είχαν θεοποιηθεί και Πτολεμαίοι βασιλιάδες, που χαρακτηρίζονται ως θεοί σε επιγραφές. Σε μια επιγραφή αναγράφεται ὅτι ἡ πόλις ἡ Λαπηθίων τίμησε τον Αργείο Πολυκράτη Πολυκράτου, για τις υπηρεσίες και την αγάπη του προς τον Πτολεμαίο και την Κλεοπάτρα, θεούς Ἐπιφανεῖς καί Ευχαρίστους καί Λαπηθίους. Είναι ενδεικτικός ο τιμητικός χαρακτηρισμός του Πτολεμαίου Ε' και της Κλεοπάτρας A' ως Λαπηθίων.

Παρά το ότι ο απόστολος Βαρνάβας αναφέρει ότι δεν κατόρθωσε, κατά τη δεύτερη αποστολική περιοδεία του στην Κύπρο, να εισέλθει στη Λάπηθο και να διδάξει, ο Χριστιανισμός εν τούτοις είχε διαδοθεί ενωρίς, η δε Λάπηθος απετέλεσε επισκοπική έδρα. Ο Λεόντιος Μαχαιράς και άλλοι μεσαιωνικοί χρονογράφοι αναφέρουν ως επίσκοπο Λαπήθου τον άγιο Ευλάλιο*, στο όνομα του οποίου σώζεται εκκλησία στη Λάμπουσα. Εξάλλου η γειτονική γνωστή εκκλησία (πρώην μοναστήρι) της Αχειροποιήτου*. είναι κτισμένη στα θεμέλια πρωτοχριστιανικής βασιλικής (βλέπε και λήμμα Λαπήθου επισκοπή πιο κάτω).