Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Σ' ό,τι αφορά το Κυπριακό ζήτημα, η Σοβιετική Ένωση επανειλημμένα διακήρυξε τη θέση της υπέρ μιας ειρηνικής διευθέτησής του, με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και με γνώμονα τα συμφέροντα του ίδιου του λαού της Κύπρου. Τόσο επί Σοβιετικής 'Ενωσης όσο και Ρωσίας η θέση αυτή παραπέμπει και στα δικά της γεωπολιτικά συμφέροντα, αφού η Κύπρος δεν θα πρέπει να ελέγχεται από τη Δύση.  Κατά βάση η συμφωνία της Ζυρίχης -Λονδίνου δεν ικανοποιούσε εν μέσω Ψυχρού Πολέμου τη Σοβιετική Ένωση αφού θεωρούσε ότι τη λύση ως ενδονατοϊκή διευθέτηση. Ως γνωστό και οι 3 Εγγυήτριες Δυνάμεις της Κύπρου ήταν μέλη του ΝΑΤΟ, με μια εξ αυτών τη Βρετανία να διατηρεί μετά τις συμφωνίες μόνιμες βάσεις στην Κύπρο.

Κατά την περίοδο των Διακοινοτικών Ταραχών και μετά η Σοβιετική Ένωση επιχείρησε να αυξήσει την επιρροή της στην Κύπρο, βελτιώνοντας τις σχέσεις της με τον Πρόεδρο Μακάριο έχοντας ταυτόχρονα ως σημαντικό διπλωματικό εργαλείο τις ιδεολογικές και άλλες σχέσεις της με το ΑΚΕΛ.  

Μετά την εισβολή 

Μετά το Πραξικόπημα και την Τουρκική Εισβολή η Σοβιετική Ένωση μέσω του ψηφίσματος 353 ζήτησε κατάπαυση του πυρός και απομάκρυνση των ξένων στρατευμάτων (Ελληνικών και Τουρκικών) από την Κύπρο. Διαφώνησε στη συνέχεια με κάθε πρόταση λύσης (βλέπε αμερικανοκαναδικό σχέδιο) στην ίδια λογική που διαφωνούσε με τη Ζυρίχη.  

Τον Ιανουάριο του 1986 η Σοβιετική Ένωση υπέβαλε προτάσεις «Για τις αρχές διευθέτησης του Κυπριακού προβλήματος και τους τρόπους επίτευξής της». Οι προτάσεις διαβιβάστηκαν στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή πλευρά, τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας και τα Ηνωμένα Έθνη.

Οι σοβιετικές προτάσεις προέβλεπαν:

 Η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να παραμείνει ανεξάρτητο, αυτοτελές, εδαφικά ακέραιο, ενιαίο κράτος και η κυριαρχία του πρέπει να επεκτείνεται σε όλο το έδαφος του νησιού χωρίς εξαίρεση. Είναι απαράδεκτη η διαίρεση της Κύπρου με οποιαδήποτε μορφή ή η προσάρτησή της, πλήρης ή μερική, από οποιαδήποτε χώρα ή χώρες.

Ζητήματα εσωτερικής δομής του Κυπριακού κράτους, περιλαμβανομένης της δυνατότητας εγκαθίδρυσης μιας ομοσπονδίας, θα πρέπει να διευθετηθούν από τους ίδιους τους Κυπρίους —  Έλληνες και Τούρκους — με ειρηνικά μέσα, μέσω εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων, λαμβάνοντας υπόψιν τα νόμιμα συμφέροντα και των δυο κοινοτήτων, χωρίς οποιαδήποτε εξωτερική ανάμειξη και απόπειρες επιβολής λύσεων ξένων προς αυτούς. Η μελλοντική κρατική δομή της Κύπρου πρέπει να εξασφαλίζει ειρηνική ύπαρξη των κοινοτήτων υπό συνθήκες πλήρους ασφάλειάς τους.

Η αποστρατικοποίηση του εδάφους του νησιού, πράγμα που θα ανταποκρινόταν πλήρως στο αδέσμευτο καθεστώς της Κύπρου, είναι απαραίτητος όρος για μια διευθέτηση. Η χρησιμοποίηση του νησιού για στρατιωτικούς σκοπούς από άλλα κράτη είναι απαράδεκτη. Όλα τα στρατεύματα ξένων κρατών θα πρέπει ν' αποσυρθούν από το νησί και οι δραστηριότητες των ξένων στρατιωτικών βάσεων κι εγκαταστάσεων πρέπει να τερματιστούν. Οι άνισες συνθήκες και συμφωνίες, που ακρωτηριάζουν την κυριαρχία και ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, πρέπει να καταργηθούν.

Το Κυπριακό πρέπει να λυθεί στα πλαίσια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και στη βάση των ψηφισμάτων του.

Για τη διευθέτηση του προβλήματος, η Σοβιετική Ένωση πρότεινε τη σύγκληση, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, αντιπροσωπευτικής διεθνούς διάσκεψης για την Κύπρο.

Πηγές:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Μακάριος Δρουσιώτης: Η Πρώτη Διχοτόμηση. Στις Μυλόπετρες του Ψυχρού Πολέμου ΚΥΠΡΟΣ 1960-1965