Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Γενικά: Η εφημερίδα είναι έντυπο που κυκλοφορεί σε τακτικά χρονικά διαστήματα και δημοσιεύει ειδήσεις, πληροφορίες, σχόλια και άλλη ποικίλη ύλη, με σκοπό την πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού. Η εφημερίδα αποτελεί το βασικό όργανο της δημοσιογραφίας, και συνήθως έχει έντονη πολιτική τοποθέτηση ή είναι κομματικό βήμα. Μπορεί να είναι ημερήσια, εβδομαδιαία, δεκαπενθήμερη ή και μηνιαία. Το σχήμα, το μέγεθος και ο αριθμός σελίδων των εφημερίδων ποικίλλουν. Ανάλογα προς τους τομείς με τους οποίους κυρίως ασχολείται, μια εφημερίδα μπορεί να είναι πολιτική, πολιτιστική, σατιρική, εμπορική, οικονομική, θρησκευτική, φιλολογική, αθλητική κλπ. Στην Κύπρο κυκλοφόρησαν κατά καιρούς ή και κυκλοφορούν όλα τα πιο πάνω είδη εφημερίδων.

 

» Βλέπε Λήμμα: Δημοσιογραφία στην Κύπρο

 

Εφημερίδες άρχισαν να εκδίδονται στην Κύπρο με την έναρξη της αγγλικής κατοχής του νησιού, το 1878. Τούτο φανερώνει ότι η διάθεση προς την κατεύθυνση αυτή προϋπήρχε αλλά οι συνθήκες που επικρατούσαν πιο πριν, δηλαδή κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, δεν είχαν επιτρέψει την έκδοσή τους νωρίτερα. Η τουρκική διοίκηση δεν ήταν δυνατό να ανεχθεί την εισαγωγή τυπογραφείων και την έκδοση ελληνικών εφημερίδων στην Κύπρο, που θ' αποτελούσαν γεγονότα ουσιαστικής πολιτικής και πολιτιστικής σημασίας. Στην ίδια την Τουρκία εξάλλου που κατείχε το νησί, η πρώτη εφημερίδα κυκλοφόρησε μόλις το 1795, κι αυτή στη γαλλική γλώσσα. Το 1878 σ' ολόκληρη την Τουρκία κυκλοφορούσαν 16 μόνο εφημερίδες. Η πρώτη ελληνική εφημερίδα εξάλλου, με τον τίτλο Ἐφημερίς, εξεδόθη πριν από την απελευθέρωση, τον Δεκέμβριο του 1791 στη Βιέννη, ενώ η πρώτη ελληνική ημερήσια εφημερίδα, με τον αυτό τίτλο, εξεδόθη στην Αθήνα το 1873. Η εφημερίδα, με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα, αποτελεί δημιούργημα της ανακάλυψης της τυπογραφίας. Αν εξαιρεθούν διάφορα τυπωμένα φυλλάδια που πωλούνται σε πανηγύρια, ως πρώτη εφημερίδα στον κόσμο θεωρείται η «Aviso - Relation der Zeitung» που κυκλοφόρησε από τον Γιόχαν Κάρολους το 1609 στην Αυγούστα της Γερμανίας, 141 χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα της τυπογραφίας Γουτεμβέργιου (1468). Η πρώτη ημερήσια εφημερίδα στον κόσμο εξεδόθη στη Γερμανία και πάλι, το 1660, με τίτλο «Leipziger Zeitung» («Χρόνος της Λειψίας»).

 

» Βλέπε Λήμμα: Τουρκοκυπριακός Τύπος

 

Οι πρώτες κυπριακές προσπάθειες: Αμέσως μετά την έναρξη της αγγλικής κατοχής της Κύπρου (Ιούλιος του 1878), υπεβλήθη προς τη νέα κυβέρνηση και η πρώτη αίτηση για έκδοση εφημερίδας, από τον δάσκαλο Θεόδουλο Κωνσταντινίδη. Η αγγλική διοίκηση δεν μπορούσε να αρνηθεί την εξέλιξη αυτή στον τόπο, αλλά και δεν την διευκόλυνε. Αντίθετα, πρόβαλε ποικίλες αξιώσεις και δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στην έκδοσή της, μεταξύ δε των όρων ήταν και η χρησιμοποίηση εκ μέρους της εφημερίδας της αγγλικής γλώσσας υποχρεωτικά. Ο Κωνσταντινίδης, αφού υπεβλήθη σε θυσίες, κατόρθωσε να εκδώσει την πρώτη κυπριακή εφημερίδα στις 29 Αυγούστου 1878 στη Λάρνακα. Ήταν αναγκαστικά δίγλωσση, κι είχε τίτλο ΚΥΠΡΟΣ - CYPRUS. Η εφημερίδα, που αργότερα μετονομάστηκε σε Κίτιον και Νέον Κίτιον, συνέχισε να εκδίδεται μέχρι το 1884. Από το 1880 άρχισε να εκδίδεται στη Λεμεσό η εφημερίδα Ἀλήθεια, η οποία εξακολουθεί να κυκλοφορεί και έχει σήμερα τον τίτλο της αρχαιότερης εφημερίδας της Κύπρου. Στη Λευκωσία, η πρώτη εφημερίδα που εκδόθηκε ήταν ο Ευαγόρας του Περικλή Μιχαηλίδη, το 1890.

 

Στην Κύπρο, όπως και σε πολλά άλλα υπανάπτυκτα και καθυστερημένα μέρη, λειτουργούσαν αναγκαστικά μέχρι την εποχή αυτή αλλά και αργότερα, άλλοι πρακτικοί τρόποι επικοινωνίας και μετάδοσης ειδήσεων και πληροφοριών. Ο ντελάλης που γύριζε στις γειτονιές των πόλεων ή στα σοκάκια του χωριού, ήταν ένα είδος ζωντανής εφημερίδας που διαλαλούσε ειδήσεις, αγγελίες, εμπορικές πράξεις κλπ. Ο ποιητάρης εξάλλου, ο δημοφιλής αυτός περιπλανώμενος λαϊκός τραγουδιστής της κυπριακής υπαίθρου, μετέφερε στα χωριά και στα πανηγύρια κυρίως ειδήσεις για συγκλονιστικά γεγονότα, που τις μετέδιδε με ποιητικό τρόπο. Γι' αυτό κι αν ρίξει κανένας μια ματιά στα δημιουργήματα των Κυπρίων ποιητάρηδων, θα δει ότι τα διάφορα γεγονότα καλύπτουν ένα αρκετά μεγάλο μέρος της παραγωγής τους, όπως λ.χ. λαϊκά ποιήματα με τίτλους όπως «Το αποτρόπαιον έγκλημα του τάδε», «Το μεγάλο δυστύχημα του τάδε μέρους», «Ο θάνατος του βασιλιά τάδε», «Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος» και πολλά άλλα.

 

Βέβαια τέτοιοι τρόποι πληροφόρησης και επικοινωνίας ήσαν εξαιρετικά ελλιπείς. Δεν μπορούσαν όμως να υπάρξουν και καλύτεροι κάτω από τις άθλιες συνθήκες στις οποίες βρισκόταν η Κύπρος κατά τη διάρκεια της τουρκικής κατοχής της. Όταν κατά το 1878, χρόνο τερματισμού της τουρκικής κατοχής, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Κύπρου (Ελλήνων και Τούρκων) ήσαν αναλφάβητοι, κι όταν σ' ολόκληρο το νησί υφίστατο ένας μόνο δρόμος (Λάρνακας -Λευκωσίας) δεν ήταν δυνατό να γίνεται λόγος για καλύτερη επικοινωνία, πληροφόρηση και διακίνηση ιδεών. Ωστόσο, κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, άρχισε η ιστορία του κυπριακού Τύπου.

 

Η πρώτη περίοδος: Είναι σαφές ότι ιδιαίτερα δύσκολη και προβληματική ήταν η πρώτη περίοδος της ιστορίας του κυπριακού Τύπου, που ξεκινά από το 1878. Εκτός από το τεράστιο ποσοστό αναλφαβητισμού που σήμαινε ανυπαρξία αναγνωστικού κοινού, κι εκτός από τις άθλιες συνθήκες και την ανυπαρξία δικτύου που δεν επέτρεπε την πλατιά κυκλοφορία των εντύπων στο νησί, υπήρχαν και πολλά άλλα προβλήματα, σχεδόν αξεπέραστα. Σαν τέτοια μπορούν ν' αναφερθούν: η ανυπαρξία τεχνικών μέσων (τυπογραφείων κλπ.), που έπρεπε να εισαχθούν και εγκατασταθούν˙  οι περιορισμοί και οι δυσκολίες που έθεταν οι Άγγλοι, για πολιτικούς κυρίως λόγους˙ η ανυπαρξία τρόπων εξασφάλισης ειδήσεων και πληροφοριών, τόσο από τις διάφορες περιοχές του νησιού όσο και από το εξωτερικό˙ επίσης, η κακή οικονομική κατάσταση του τόπου, που δεν επέτρεπε την εξασφάλιση των πόρων για τη βιωσιμότητα των εφημερίδων.

 

Έτσι, οι εφημερίδες που εκδίδονταν στην Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα αλλά και κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, ήσαν τοπικές παρά παγκύπριες. Κυκλοφορούσαν σε μικρό μέγεθος, με ελάχιστες σελίδες (πολλές φορές με ένα μόνο φύλλο), χωρίς εικονογράφηση, η κάθε μια στην πόλη στην οποία εκδιδόταν, συνήθως με τον θεσμό των συνδρομητών. Αν κάποια απ' αυτές κατόρθωνε να ξεπεράσει την κυκλοφορία των 200 ή 300 φύλλων, εξασφάλιζε την επιβίωσή της. Η πλειοψηφία των εφημερίδων που εκδίδονταν, χαρακτηρίζεται από το βραχύ του βίου τους. Όλες ήσαν εβδομαδιαίες ή δεκαπενθήμερες ή και με μη τακτικά διαστήματα έκδοσης.

 

Παρά τα ανυπέρβλητα αυτά εμπόδια όμως, με εκπληκτικό πείσμα και με μεγάλες θυσίες συνέχιζαν τις προσπάθειες τους οι εκδότες των κυπριακών εφημερίδων. Οι εκδότες ήσαν, συνήθως, οι ίδιοι και διευθυντές των εφημερίδων τους, και συντάκτες, και διεκπεραιωτές, Εργάζονταν σκληρά, ζημίωναν, ανέστελλαν τις εκδόσεις τους σε λίγο, για να ξεκινήσουν πάλι μια νέα προσπάθεια. Ένα τέτοιο παράδειγμα πείσμονα εκδότη εφημερίδων αποτελεί ο Λουκάς Ζαλουμίδης από την Αμμόχωστο, που εξέδωσε ο ίδιος ή και με άλλους αρκετές εφημερίδες και για τον οποίο είχε χαρακτηριστικά λεχθεί ότι «επέμενε να βγάζει εφημερίδες για ένα κόσμο που δεν ήξερε να διαβάζει».

 

Η εξέλιξη: Η καλυτέρευση των συνθηκών κατά τις δυο πρώτες δεκαετίες του 20ουαιώνα, υποβοήθησε και τις προσπάθειες για έκδοση εφημερίδων. Η έκδοση για σύντομα διαστήματα διαφόρων εφημερίδων συνεχιζόταν (κυρίως στη Λάρνακα, στη Λεμεσό και στην Αμμόχωστο), όπως συνεχιζόταν και η έκδοση μερικών εφημερίδων οι οποίες είχαν εξασφαλίσει μια κυκλοφορία που τους επέτρεπε να επιβιώνουν. Εφημερίδες που επιβίωσαν ήσαν η Ἀλήθεια της Λεμεσού (άρχισε από το 1880), η Ἐλευθερία της Λευκωσίας (άρχισε από το 1906), το Ἒθνος της Λάρνακας (1891 -1893, που συνέχισε ως Νέον Ἒθνος μέχρι το 1934).

 

Από το 1920 άρχισε η προσπάθεια για έκδοση ημερήσιων εφημερίδων. Ο πρώτος που τόλμησε την προσπάθεια ήταν ο Γεώργιος Φραγκούδης, πολιτευτής αργότερα στην Αθήνα, που εξέδωσε στη Λεμεσό την ημερήσια εφημερίδα Φῶς, η οποία όμως δεν έζησε για πολύ, κυρίως εξαιτίας της έντονης κομματικής τοποθέτησης της. Η προσπάθεια επανελήφθη στη Λευκωσία το 1922 από τον Λεωνίδα Παυλίδη, ο οποίος εξέδωσε τον Ἡμερήσιο Κήρυκα που έζησε για ένα περίπου χρόνο. Το 1932 εξεδόθη άλλη ημερήσια εφημερίδα, τα Ἡμερήσια Νέα. Το 1936 η Ἐλευθερία μετετράπη από εβδομαδιαία σε ημερήσια, και κατόρθωσε να επιβιώσει. Η έκδοσή της συνεχίστηκε μέχρι το 1974.

 

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από νωρίς εμφανίστηκαν στην Κύπρο και οι σατιρικές εφημερίδες, όπως Ο Διάβολος του μεγάλου ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη το 1888, Ο Ραγιάς του Γεωργίου Σταυρίδη από το 1898, η Πύξ Λάξ του Ζ. Σωτηρίου από το 1903, κ.α. Εξάλλου, το 1913 εξεδόθη από την Περσεφόνη Παπαδοπούλου η πρώτη κυπριακή γυναικεία εφημερίδα, οι 'Εστιάδες.

 

Η καλυτέρευση, λοιπόν, των οικονομικών και άλλων συνθηκών στον τόπο, επέτρεψε την ανάπτυξη της δημοσιογραφίας και τη βελτίωση της όλης εργασίας για έκδοση εφημερίδων, που μερικές κατόρθωναν να επιζούν για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Παράλληλα εκδίδονταν και λογοτεχνικά - φιλολογικά και άλλα περιοδικά. Παρά το ότι οι συνθήκες βελτιώνονταν, αντίθετα τα σκληρά μέτρα που εφάρμοζαν οι Άγγλοι, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της λεγόμενης Παλμεροκρατίας (1931- 1940) και κατά την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα (1955 -1959), στάθηκαν βασικός ανασταλτικός παράγων που ανάγκαζε τους εκδότες και τους δημοσιογράφους να δίνουν σκληρές μάχες υπέρ των εφημερίδων τους και της δημοσιογραφίας, αντιμετωπίζοντας ποικίλες διώξεις και τιμωρίες, ακόμη και φυλακίσεις.

 

Η ανάπτυξη: Μετά το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, οι παγκύπριες πρωινές καθημερινές εφημερίδες επεβλήθησαν οριστικά. Παράλληλα, συνέχισαν να εκδίδονται και εβδομαδιαίες εφημερίδες, που αργότερα καθιερώθηκε να κυκλοφορούν κάθε Δευτέρα, ημέρα κατά την οποία οι ημερήσιες εφημερίδες αργούσαν. Ένα άλλο γεγονός που καθιερώθηκε, ήταν η σταδιακή εγκατάλειψη των τοπικών εκδόσεων εφημερίδων στις άλλες πόλεις και η συγκέντρωση των εδρών των εφημερίδων στην πρωτεύουσα. Τούτο σήμαινε και την καθιέρωση του συστήματος των ανταποκριτών των εφημερίδων στις άλλες πόλεις. Η ανάπτυξη επίσης των τηλεπικοινωνιών και της ραδιοφωνίας, επέτρεψε στις εφημερίδες να εξασφαλίζουν ευκολότερα τις ειδήσεις τους, από την Κύπρο αλλά και τον διεθνή χώρο. Η εισαγωγή νέων τυπογραφικών μηχανημάτων έδωσε στις εφημερίδες τη δυνατότητα να έχουν ποικιλία τυπογραφικών στοιχείων και τίτλων, αλλά και να δημοσιεύουν φωτογραφίες και εικόνες. Τα τυπογραφικά σύνολα, τα μεγάλα ταχυπιεστήρια και οι λινοτυπικές μηχανές, αποτελούσαν σημαντικό στοιχείο τυπογραφικής προόδου. Οι λινοτυπικές επρόκειτο να υπηρετήσουν τον κυπριακό Τύπο μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1970, για ν' αντικατασταθούν στη συνέχεια από ηλεκτρονικά μηχανήματα, τις φωτοσυνθετικές μηχανές.

 

Ενώ κατά την πρώτη περίοδο της ιστορίας του κυπριακού Τύπου εθεωρούντο ως επιτυχημένες όσες εφημερίδες μπορούσαν να πωλούν πέραν των 200 φύλλων, και κατά τη δεκαετία του 1920 όσες μπορούσαν να πωλούν πέραν των 600 φύλλων. Αρχές του 21ου αιώνα οι μεγάλες κυπριακές εφημερίδες έχουν κυκλοφορία μεταξύ 12.000 και 23.000 φύλλων. Μετά το 2010 ξεκίνησε η πτώση στην πώληση εφημερίδων λόγω της ηλεκτρονικής ενημέρωσης. 

 

Σχεδόν 400 εφημερίδες 

Από το 1878 μέχρι σήμερα κυκλοφόρησαν στην Κύπρο πάνω από 300 ελληνικές εφημερίδες, πάνω από 80 τουρκικές και μερικές αγγλόφωνες.

 

Πιο κάτω, παραθέτουμε κατάλογο των κυριοτέρων ελληνικών εφημερίδων, κατ' αλφαβητική σειρά, με τους χρόνους έκδοσής τους και τα ονόματα των εκδοτών τους:

 

1. Αγροτική,  1947 - 1960. Μ. Ζαχαριάδης.
2. Αγών, 1905 - 12. Ν. Νικολαϊδης.
3. Αγών, 1964 κ.ε. Ν. Κόσης (πιο πριν, από το 1959, ήταν περιοδικό).
4. Αδέσμευτη, 1982.
5. Αδιάλλακτος, 1928, Γ. Φασουλιώτης.
6. Αθλητικά Νέα 1934. Φ. Ιωαννίδης.
7. Αθλητικά Νέα, 1954. Λ. Σταυρινίδης.
8. Αθλητικά Χρονικά, 1936. Θ. Κωνσταντινίδης.
9. Αθλητικά Χρονικά, 1972. Ντ. Κωνσταντινίδης.
10. Αθλητική, 1952 - 75. Σωματείο Ομόνοια.
11. Αθλητική Ηχώ, 1947. Γ.Μ. Ευστρατίου.
12. Αθλητική φωνή, πριν από το 1940. Ε. Παπανικολάου.
13. Αθλητικό Βήμα, 1981 κ.ε. Συλλογική προσπάθεια.
14. Αθλητικός Κήρυκας, πριν από το 1940. Χ. Κυριακίδης.
15. Αθλητισμός. 1945 - 51. Α. Παττάλης.
16. Αιών, 1913 - 14. Ν. Αντωνιάδης.
17. Ακρόπολις, 1945 - 46. Α. Χ. Οικονομίδης και Α. Γαβριηλίδης.
18. Αλήθεια, 1880 κ.ε. Α. Παλαιολόγος, Μ. Φραγκούδης και άλλοι. Από το 1982 και εξής ο Φρίξος Κουλέρμος.
19. Αλλαγή, 1963. Π. Στυλιανού.
20. Αλλαγή, 1975 - 77. Σπ. Αρότης.
21. Αμμόχωστος, 1912 - 21. Λ. Ζαλουμίδης.
22. Αμμόχωστος. 1975 - 80. Ν. Φαλάς.
23. Αναγέννησις, 1975 - 76.
24. Ανάποδος (σατιρική), 1912 - 14. Ν. Αντωνιάδης.
25. Ανατολή, 1927 - 30. Ευ. Πιτσιλλίδης.
26. Ανεξάρτητος, 1938 κ.ε.  Λ.  Τσιμίλλης.  Αργότερα, ΕΔΕΚ.
27. Ανόρθωσις, 1944 - 46.
28. Απογευματινή, 1972- 27.10.2001. Μ. Χατζηευθυμίου.
29. Απογευματινός Τύπος, 1960.
30. Ασύρματος, 1968 - 81. Ντ. Κωνσταντινίδης.
31. Βήμα, 1981 - 83. ΝΕΔΗΠΑ.
32. Βραδυνή, 1976. Χρ. Σαβεριάδης.
33. Γέλοιο (σατιρική), 1928. Γ. Φασουλιώτης.
34. Γνώμη, 1968 - 76. ΔΕΚ.
35. Δειλινή, 1981 - 82.
36. Δημιουργία, 1926 - 29. Κ. Ρωσσίδης.
37. Δημοκράτης, 1946 - 49 (και αργότερα ως Νέος Δημοκράτης). ΑΚΕΛ.
38. Δημοκρατία, 1959 - 60. Ε. Αριστοφάνους.
39. Δημοκρατία, 1970-81. Π. Παιονίδης.
40. Δημοκρατική, 1974 - 83. Μ. Χατζηευθυμίου - Α. Λυκαύγης
41. Δημοκρατικό Βήμα, 1976 - 77. Ν. Παπαδόπουλος.
42. Διάβολος (σατιρική), 1888. Β. Μιχαηλίδης.
43. Διάπλαση, 1901 - 2. Ν. Φραγκούδης.
44. Εθνική, 1959 - 75. Διάφοροι, κατά καιρούς.
45. Έθνος, 1891 - 93. Σπ. Γρύσπης (αργότερα, ως Νέον Έθνος, μέχρι το 1934).
46. Έθνος, 1947 - 60. Θεμ. Δέρβης.
47. Εκκλησιαστική Ζωή, 1959 - 60. Χρ. Αγαπίου.
48. Εκκλησιαστικόν Βήμα, 1954 - 55. Χρ. Αγαπίου.
49. Ελευθέρα φωνή, 1946 - 47. Κ. Μόντης.
50. Ελεύθερη Κύπρος, 1977 - 81. Ν. Ρολάνδης κ.α.
51. Ελευθερία, 1906 - 74. Κ. και Δ. Σταυρινίδης και αργότερα άλλοι.
52. Ελεύθερον Βήμα, 1904. Ι.Κ.Επαινετός.
53. Ελεύθερον Βήμα, 1922 - 30.1. Δικωμίτης.
54. Ελεύθερον Βήμα, 1951. Α. Γάβρης.
55. Ελεύθερον Βήμα, 1962. Ν. Αβραάμ.
56. Ελεύθερον Βήμα, 1968-70. Κ.Ν. Χατζηκωστής.
57. Ελεύθερος Λαός, 1959-60. Κ. Καραμάνος.
58. Ελεύθερος Λαός, 1974-82. Η. Χατζηρακλέους.
59. Ελεύθερος Τύπος, 1946-50. Θ. Παπαδόπουλος.   
60. Ελευθεροτυπία, 1980 κ.ε. ΔΗΚΟ.
61. Ελευθερωτής, 1974-84. Ντ. Κωνσταντινίδης και αργότερα άλλοι.
62. Εμπορική, 1959. Κ. Μόντης και Π. Μπενάκης.
63. Εμπορική, 1972-75. Π. Κόκκινος.
64. Εμπορική Κύπρος, 1951-54. Χρ. Ναθαναήλ.
65. Εμποροβιομηχανική, 1983 κ.ε. ΚΕΒΕ.
66. Εμπρός, 1953-56. Στ. Αγγελίδης.
67. Εμπρός, 1963-64. ΠΕΚ.
68. Εμπρός, 1978-82. Κ. Γιαννόπουλος.
69. Ένωσις, 1885-1922. Χρ. Κουππάς. Με σατιρικό παράρτημα.
70. Εξπρές, 1982-83. Μ. Κουλέρμου.
71. Εργασία, 1923-24. Τ. Ηλιάδης.
72. Εργάτης, 1947-49. Γ. Χειμαρϊδης.
73. Ο Εργάτης, 1927. ΚΚΚ.
74. Εργατικά Νέα, 1949 και 1956. ΑΚΕΛ.
75. Εργατική Φωνή, 1947 κ. ε. ΣΕΚ.
76. Εργατικό Βήμα, 1956 κ.ε. ΠΕΟ.
77. Εργατικός Αγώνας, 1962-63. Π. Στυλιανού.
78. Εσπερινή, 1937-46. Ν. Παττίχης.
79. Εσπερινή, 1980.
80. Εστιάδες, 1913. Π. Παπαδοπούλου.
81. Ευαγόρας, 1890-1905. Π. Μιχαηλίδης.
82. Ευτέρπη, 1881-82. Θ. Κωνσταντινίδης.
83. Εφημερίς, 1946-56. Πολ. Ιωαννίδης.
84. Εφημερίς του Λαού, 1906-1913. Ευ. Π. Χατζηιωάννου και Μ. Νικολαΐδης.
85. Εφημερίς του Λαού, 1946-47, Α. Βερνάλης.
86. Ζήνων, 1906.
87. Ημερήσια Νέα, 1932.
88. Ηχώ της Κύπρου, 1913-20. Μ. Νικολαΐδης,
89. Θάρρος, 1961-80. Ν. Σαμψών./ 1993- σήμερα Σ. Σαμψών.
90. Ισότης, 1926. Μ. Σαλισβούρης.
91. Καθημερινά φύλλα, 1938. Φ. Λοϊζίδης.
92. Κήρυκας, 1981 κ.ε. Ένωση Κέντρου.
93. Κήρυξ, 1913-23. Κ. Μυριανθόπουλος.
94. Κλειώ, 1926. Α. Κωνσταντινίδης.
95. Κόπανος (σατιρική), 1921-30. Ι. Δικωμίτης.
96. Κόσμος, 1956-57.
97. Κυπριακά Νέα, 1925. Χ. Χατζηιωάννου.
98. Κυπριακά Νέα, 1933.
99. Κυπριακή, 1953-83.
100. Κυπριακή Στοά, 1924. Ι. Κυριακΐδης.
101. Κυπριακοί Περίπατοι, 1949. Χρ. Ναθαναήλ.
102. Κυπριακός Κήρυξ, 1938.
103. Κυπριακός Τύπος, 1935.
104. Κυπριακός Φύλαξ, 1906 κ.ε. (αργότερα ως Νέος Κυπριακός Φύλαξ).
105. Κυπριόπουλο, 1945. Μ. Τροκούδης.
106.  Κύπρος, 1952-82. Γ. Κυριακΐδης.
107. Κύπρος - Cyprus, 1878. θ. Κωνσταντινϊδης.
108. Κυριακάτικος Τύπος, 1966-68.
109. Λαϊκή (και αργότερα Νέα Λαϊκή), 1925-31. Χατζηπαύλου.
110. Λαϊκό Βήμα, 1933-34. Ευ. Πιτσιλλίδης.
111. Μαστίγιον, 1911-30. Γ. Περδίος.
112. Μάχη, 1961 κ.ε. Ν. Σαμψών.
113. Μέλισσα, 1918. Χρ. Παπανικολάου.
114. Μεσημβρινή, 1970 κ.ε. Γ. Χατζηνικολάου.
115. Μεταρρύθμισις, 1904-5. Γ. Φραγκούδης.
116. Μικρούλα, 1918-19. Γ. Λοΐζου.
117. Νέα, 1969 κ.ε. ΕΔΕΚ.
118. Νέα, 1913-14. Αιμ.Χουρμούζιος.
119. Νέα Εφημερίδα, 1907; Ν. Ρώσσος.
120. Νέα Ζωή, 1906 και 1911. Ζ. Κλεοβούλου.
121. Νέα Πνοή, 1959. Χρ. Χριστοφορίδης.
122. Νέα Φωνή, 1959.
123. Νέοι Καιροί, 1956-74.
124. Νέος Άνθρωπος, 1925-26. ΚΚΚ.
125. Νέος Εργάτης, 1930. Κ. Δράκος.
126. Νίκη, 1964-65. Ν. Σαμψών.
127. Ξένιος, 1977.
128. Πανδώρα, 1913-14.
129. Παρατηρητής, 1928-32. Γ. Φασουλιώτης.
130. Πατρίς, 1907. Αχ. Λιασίδης.
131. Πειρασμός (σατιρική), 1921-24. Ευ. Πιτσιλλίδης.
132. Πολίτης, 1999 κ.ε. Γ. Παπαδόπουλος
133. Πολιτική Επιθεώρηση, 1929-30. Χρ. Γαλατόπουλος.
134. Προλάτης, 1945. Γ. Χειμαρίδης.
135. Πρόοδος, 1925. Λ. Ζαλουμίδης.
136. Πρόοδος, 1945-50.
137. Πρωτεύουσα, 1932. Κ. Παπανικολάου.
138. Πυξ Λαξ (σατιρική), 1903-8. Ζ. Σωτηρίου.
139. Ραγιάς (σατιρική), 1898-1923. Γ. Σταυρίδης.
140. Ρούκανος; 1926-30. Α. Αντωνιάδης.
141. Σαλαμίς. 1907-18. Λ. Ζαλουμίδης και Κ. Νικολαΐδης.
142. Σατιρική, 1964-85. Γ. Μαυρογένης.
143. Σημαία της Κύπρου, 1905.
144. Σημερινή, 1976 κ.ε. Κ. Χατζηκωστής κ.α.
145. Σπίθα,   1948. Τ. Ανθίας.
146. Στασίνος, 1882-83.
147. Συναγερμός, 1962-74. Φ. Κωνσταντινίδης.
148. Ταχυδρόμος, 1945. Μ. Κωνσταντινίδης.
149. Τελευταία Ώρα, 1964-69.
150. Τηλέγραφος, 1956.
151. Τικ Τάκ (σατιρική), 1925. Κλ. Ρυαλάς.
152. Φακός, 1972-80.
153. Φιλελεύθερος, 1955 κ.ε.
154. Φως, 1920. Γ. Φραγκούδης.
155. Φως, 1950-63. Θ. Κορφιώτης.
156. Χαραυγή, 1959 κ.ε. ΑΚΕΛ.
157. Χρόνος, 1925-32. Δ. Δημητριάδης. (Αργότερα συγχωνεύθηκε με την εφημερίδα Παρατηρητής, κι έγινε Χρόνος - Παρατηρητής).

 

ΣΗΜ: Οι περισσότερες από τις πιο πάνω εφημερίδες περιλαμβάνονται στη ΜΚΕ ως αυτοτελή λήμματα, καθώς και άλλες που εξεδόθησαν κατά καιρούς, τόσο ελληνικές όσο και τουρκικές και αγγλόφωνες. Ειδικότερα για τον τουρκοκυπριακό Τύπο, βλέπε ειδική αναφορά στο λήμμα Τουρκοκύπριοι, όπου και κατάλογος των κυριοτέρων τουρκοκυπριακών εφημερίδων. Επίσης, για την έκδοση εφημερίδων στις διάφορες κυπριακές πόλεις, βλέπε ειδική αναφορά στα ανάλογα γι' αυτές λήμματα.

 

Οι άλλες εφημερίδες: Από πολύ νωρίς κυκλοφόρησαν στην Κύπρο και τουρκοκυπριακές εφημερίδες, καθώς και αγγλόφωνες. Αν και για τις τουρκοκυπριακές γίνεται ειδική αναφορά στο λήμμα Τουρκοκύπριοι, εδώ αναφέρουμε ενδεικτικά μερικές από τις πρώτες:

 

1. Saded. Κυκλοφόρησε στη Λευκωσία το 1889.
2. Rayah. Κυκλοφόρησε το 1898-99.
3. Qibris. Κυκλοφόρησε στη Λευκωσία το 1893-98.
4. Zaman. Κυκλοφόρησε στη Λευκωσία το 1891-1900.
5. Yeni Zaman. Κυκλοφόρησε το 1892-93.
6. Mirat-i-Zaman. Κυκλοφόρησε το 1901-8.
7. Islam. Κυκλοφόρησε στη Λευκωσία το 1907.

 

Αγγλόφωνες επίσης εφημερίδες εξεδόθησαν στην Κύπρο από την αρχή της αγγλικής κατοχής του νησιού. Εκτός από την πρώτη εφημερίδα της Κύπρου (Κύπρος -Cyprus) που αναγκαστικά εξεδόθη στην ελληνική και την αγγλική ταυτόχρονα γλώσσα, κατά την πρώτη περίοδο της Αγγλοκρατίας μεταξύ άλλων εμφανίστηκαν:

 

1. Cyprus Times, Λάρνακα, 1880-81.
2. Cyprus Herald, Λεμεσός, 1881-87.
3. Times of Cyprus, Λάρνακα, 1886-96.
4. Owl, Λευκωσία, 1888-96.
5. Journal of Cyprian Studies, Λευκωσία, 1889.
6. Cyprus Journal, 1904-9.
7. Anglo-Cypriot, Λευκωσία, 1908-9.
8. Cyprus Mail -1945 -
9. Cyprus Weekly 1979-2017

 

Πρέπει, τέλος, ν' αναφερθεί ότι εκτός από τις κυπριακές εφημερίδες που κυκλοφορούν σήμερα στην Κύπρο, εκδίδονται στο νησί και ξένες. Όλες οι εφημερίδες από την Ελλάδα, καθώς και πολλές άλλες από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, φθάνουν καθημερινά και κυκλοφορούν στην Κύπρο. Ταυτόχρονα, οι κυπριακές εφημερίδες διοχετεύονται καθημερινά σε μεγαλουπόλεις του εξωτερικού όπου ζουν μεγάλοι αριθμοί Κυπρίων, όπως η Αθήνα και το Λονδίνο. Στο Λονδίνο εκδίδονται και κυκλοφορούν και παροικιακές κυπριακές εφημερίδες. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι ορισμένες κυπριακές εφημερίδες κυκλοφόρησαν και μέσω του διαδικτύου.

 

Α. ΠΑΥΛΙΔΗΣ