Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το μοναδικό στον κόσμο θηλαστικό που πετά. Υπάρχουν 19 οικογένειες νυχτερίδων στον κόσμο, που περιλαμβάνουν 950 είδη. Στην Κύπρο υπάρχουν μόνο 7 είδη και ένα είδος νυχτοκόρακα, που αναφέρεται πιο κάτω στο λήμμα νυχτοπάππαρος. Τα 7 είδη που βρίσκονται στην Κύπρο είναι:

1. Rhinolophus ferrumequinum
2. R. blasii
3. R. hipposideros
4. Pipistrellus kuhli
5. P. savi’s
6. Myotis myotis
7. Miniopterus schreibersi

Οικογένειες: Rhinolophidae και Pipistrellidae.

Η νυχτερίδα μοιάζει με μικρό ποντίκι με δερμάτινες φτερούγες, δεν έχει όμως ουρά. Πολλές φορές μεταφέρει μαζί της και το μικρό της, που το θηλάζει καθώς πετά για να βρει τροφή. Είναι ζώο που προκαλεί σε πολλούς απέχθεια λόγω του παράξενου σώματόος του. Είναι όμως χρησιμότατο γιατί τρέφεται με βλαβερά έντομα, κυρίως κουνούπια και μύγες.

Οι επιστήμονες ταξινομούν τις νυχτερίδες στην κατηγορία Chiroptera (Χειρόπτερα). Πετώντας με μεγάλη ταχύτητα τη νύκτα, αποφεύγουν να κτυπήσουν οπουδήποτε χρησιμοποιώντας ένα σύστημα «ραντάρ», όπως τα αεροπλάνα, με τον ίδιο δε τρόπο εντοπίζουν και συλλαμβάνουν και την τροφή τους.

Έχουν σώμα τριχωτό σαν του ποντικού και μεγάλα πλατιά φτερά από παχύ δέρμα, με μικρό αγκιστρωτό αντίχειρα (σαν γάντζο στο μέσο των φτερούγων) και τέσσερα λεπτά κοκκαλάκια (παρόμοια με τις πλευρές του ψαριού) για ενδυνάμωση της μεμβράνης των φτερούγων. Η κεφαλή, τα μάτια και τα δόντια είναι τα ίδια με του ποντικού, τα αυτιά τους όμως είναι πολύ μεγάλα, σε σχέση με το σώμα τους.

Οι νυχτερίδες ζευγαρώνουν το φθινόπωρο και τον χειμώνα, το έμβρυο όμως αρχίζει να δημιουργείται κατά τον Απρίλιο. Γεννούν μόνο ένα μικρό τον χρόνο (κατά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο), που η μάνα μεταφέρει μαζί της. Τα μικρά αρχίζουν να πετούν και να τρέφονται μόνα τους όταν γίνουν 25 ημερών, γεννούν δε συνήθως κατά το δεύτερο έτος της ηλικίας τους. Τον χειμώνα οι νυχτερίδες πέφτουν σε νάρκη, κρυμμένες σε σκοτεινές σπηλιές, ρωγμές των βράχων και κουφάλες γηραιών δένδρων, κρεμασμένες η μια δίπλα στην άλλη. Τέτοιες σκοτεινές σπηλιές υπάρχουν στους βράχους κοντά στον Πενταδάκτυλο, στους απόκρημνους βράχους του Ακρωτηρίου και της Επισκοπής, και στις βόρειες παραλίες του Ακάμα. Κοντά στο κατεχόμενο σήμερα χωριό Όρκα, στην τοποθεσία «Σπίδκια της Λενούς», περί τα 200 μ. από τη θάλασσα προς το βουνό, υπάρχει μια τέτοια σπηλιά που έχει βάθος 20 περίπου μέτρα. Εκεί επισημάνθηκαν σε επίσκεψη του πτηνολόγου Παύλου Νεοφύτου με τον διευθυντή του Μουσείου Φυσικής της Βιέννης (το 1970) περί τις 2.000 νυχτερίδες.

Κατά την άνοιξη αρχίζουν να κυκλοφορούν μόλις σουρουπώσει, πετώντας πολύ γρήγορα και κάνοντας απίθανους ακροβατισμούς και βουτιές (αγγίζουν σχεδόν το έδαφος) στην προσπάθεια να πιάσουν την τροφή τους.

Η νυχτερίδα είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια. Για τη ζωή και τις συνήθειές της υπάρχουν αναφορές στον Όμηρο, τον Αριστοφάνη και τον Ηρόδοτο. Αναφέρεται επίσης στην Παλαιά Διαθήκη ως βδελυκτόν και απαγορεύεται η βρώση της, γιατί όπως φαίνεται ο παμφάγος άνθρωπος έτρωγε και αυτές ακόμη τις νυχτερίδες (Λευϊτ., ια΄, 13,19).

Σε πολλά μέρη της Κύπρου αναφέρεται ως νυχτιριόμματος ο άνθρωπος που έχει μικρά και λαμπερά μάτια, ή εκείνος που κατορθώνει να διακρίνει μέσα στο σκοτάδι.