Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Άγιοι Τριμιθιάς- Agioi Trimithias. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, 250 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Απέχει περί τα 17 χμ. από τη Λευκωσία και περί τα 22 χμ. από τη Μόρφου. Είναι χτισμένο στην ανατολική όχθη του ρυακιού Μερίκα, ενός παραπόταμου του Σερράχη. Ο αμαξωτός δρόμος, που κατασκευάσθηκε λίγο μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974 για να εξυπηρετήσει τη διακίνηση μεταξύ των βασικών αρτηριών Τροόδους – Λευκωσίας, λόγω κατάληψης τμήματος του δρόμου που συνέδεε την Κοκκινοτριμιθιά με τη Λευκωσία από τα Ηνωμένα Έθνη, διασχίζει σήμερα το χωριό, συντελώντας στην ανάπτυξη και την περαιτέρω ανοδική πορεία του.

Η παλιά φυσιογνωμία του χωριού διατηρείται ακόμα στις «κάτω γειτονιές», όπου στενά δρομάκια οδηγούν σε πλινθόκτιστες οικοδομές, ισόγιες ή διώροφες, με τα παραδοσιακά μεγάλα ξωπόρτια, πάνω από τα οποία διατηρούνται ακόμη τα οικόσημα, με το σημείο του Σταυρού και τη χρονολογία ανέγερσης.

Κλίμα- καλλιέργειες

Οι Άγιοι Τριμιθιάς δέχονται μια χαμηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται περί τα 320 χιλιοστόμετρα.Το τοπίο είναι γυμνό με λίγα σκόρπια ελαιόδεντρα, λίγους ευκαλύπτους κατά μήκος της κοίτης του ποταμού και λίγες οάσεις όπου καλλιεργούνται λαχανικά, οπωροφόρα και εσπεριδοειδή. Το μεγαλύτερο μέρος των καλλιεργειών είναι σιτηρά (ιδίως σιτάρι και κριθάρι), καθώς και κτηνοτροφικά φυτά. Καλλιεργούνται επίσης οι πιστακιές, το σησάμι και οι χαρουπιές.  Η κτηνοτροφία στο χωριό διεξάγεται σε περιορισμένη βάση. Το χωριό χαρακτηρίζεται από πολυτεμαχισμό της γης, έλλειψη σύγχρονου αγροτικού δικτύου και διάφορα προβλήματα διακατοχής γης που εμποδίζουν την ανάπτυξη σύγχρονων γεωργοκτηνοτροφικών μονάδων.

Γεωλογία

Τα αμμοχάλικα και άλλα ανθεκτικά πετρώματα, εμφανή πάνω στους κωνικούς και τραπεζοειδείς λόφους, συνέτειναν στο να μη διαβρωθούν εύκολα οι γεωμορφολογικοί   αυτοί   σχηματισμοί, που είναι σήμερα ένας αληθινός καθρέφτης παλαιών επιφανειών του αγιοτριμιθιώτικου τοπίου.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Αθαλάσσας (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες και άμμοι) και το σύναγμα (αποθέσεις άμμων και χαλικιών της Πλειστόκαινης περιόδου). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ερυθρογαίες και προσχωσιγενή εδάφη.

Αύξηση του πληθυσμού

Η γειτνίαση του χωριού προς την πρωτεύουσα, όπου αρκετοί κάτοικοι εργάζονται τη μέρα, υπήρξε ένας βασικός παράγοντας στη σταθερή αύξηση του πληθυσμού από το 1881 μέχρι το 1982. Μετά την τουρκική εισβολή, δεν χρησιμοποιείται πια ο δρόμος Λευκωσίας-Κοκκινοτριμιθιάς-  Τροόδους, αλλά ο καινούργιος δρόμος Λευκωσίας - Αγίων Τριμιθιάς- Κοκκινοτριμιθιάς- Τροόδους.  Οι Άγιοι Τριμιθιάς συνδέονται επίσης με σκυρόστρωτο δρόμο στα νοτιοδυτικά με το χωριό Άγιος Ιωάννης (περί τα 7 χμ.).

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

» Βλέπε λήμμα: Πρόσφυγες

Σημαντικό ρόλο στην αύξηση του πληθυσμού συνέβαλαν και τρεις προσφυγικοί συνοικισμοί στο χωριό με 83 οικόπεδα. Επίσης κατά τα τελευταία χρόνια άρχισε να αναπτύσσεται και η βιομηχανία, όπως για παράδειγμα η βιομηχανία μεταλλικών πορτοπαραθύρων.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό Άγιοι Τριμιθιάς είναι παλιός οικισμός, εμφανίζεται δε στους μεσαιωνικούς χάρτες ως Τριμιτούσα (Trimitusa). Όμως είναι άσχετο με το χώρο όπου έγινε η μάχη του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου εναντίον του Ισαάκιου Κομνηνού.

Όπως συμβαίνει και με το χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς, έτσι κι εδώ η εκκλησία είναι αφιερωμένη στους αγίους Αναργύρους. Συνεπώς η αρχική ονομασία του χωριού υποθέτουμε ότι ήταν Άγιοι Ανάργυροι. Αργότερα παρέμεινε η ονομασία Άγιοι, και για να ξεχωρίζει από το άλλο χωριό, έγινε Άγιοι Τριμιθιάς (από το φυτό τρεμιθκιά). Σε παλαιούς χάρτες, όμως, βρίσκεται σημειωμένος μεσαιωνικός οικισμός με την ονομασία Trimitusa (= Τρεμιθούσα). Πρόκειται μάλλον για το γειτονικό χωριό Κοκκινοτρομιθιά. Κι όπως το χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς ονομάστηκε έτσι από το γειτονικό του χωριό Βαβατσινιά, παρόμοια και οι Άγιοι Τριμιθιάς ονομάστηκαν έτσι από το γειτονικό τους χωριό Τριμιθιά (παλαιότερα Τρεμιθούσα και σήμερα Κοκκινοτριμιθιά).

Πηγή

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια