Φεγγαρόψαρον
Mola mola, Linnaeus, 1758. Θαλάσσιο ψάρι της οικογένειας των Μολιδών (Molidae). Αγγλική ονομασία: Ocean sunfish. Εμφανίζεται σποραδικά στις κυπριακές θάλασσες, κυρίως όμως στο πέλαγος. Το συνηθισμένο μήκος του είναι 100 εκ., φθάνει όμως κάποτε και τα 150-200 εκ. Το σχήμα του σώματός του θυμίζει τεράστιο κεφάλι ζώου. Βασικά έχει σφαιροειδές σώμα, σχετικά συμπιεσμένο στα πλευρά. Στο πίσω μέρος προεξέχουν δυο μεγάλοι λοβοί, στην πάνω και κάτω πλευρά. Έχει σκληρό, παχύ και γλοιώδες, χωρίς λέπια, δέρμα. Το χρώμα της ράχης του είναι καστανόγκριζο, ενώ στα πλευρά ασημένιο. Το κρέας του δεν τρώγεται και φυσικά δεν είναι εμπορεύσιμο. Επειδή κινείται αργά στο πέλαγος, πολλές φορές πέφτει θύμα των πλοίων, και δεν είναι λίγες οι φορές που νεκρά ψάρια του είδους εκβράζονται στις ακτές.
Το ψάρι αυτό ήταν γνωστό στους αρχαίους Έλληνες ως ένα παράξενο είδος που απαντάτο στα νερά της Κύπρου, μάλιστα ονομαζόταν τότε «σελήνη», όπως ακριβώς σήμερα ονομάζεται «φεγγαρόψαρον». Τούτο προκύπτει από σχετική αναφορά του Αιλιανού, στο σύγγραμμά του «Περί ζώων ιδιότητος» (15.4). Ο Αιλιανός, που αντλεί από τον προγενέστερό του Δημόστρατον, έναν άνθρωπο που ήταν «επιστήμων της αλιευτικής σοφίας», γράφει τα εξής, σε νεοελληνική μετάφραση:
...Υπάρχει ένα ψάρι που είναι όμορφο στην όψη και ονομάζεται 'σελήνη', είναι μικρό σε μέγεθος, χρώματος γαλάζιου και πλατύ σε σχήμα. Και έχει στη ράχη του πτερύγια που τα ανοίγει... και αυτά είναι μαλακά, όχι σκληρά και καθόλου άκαμπτα. Όταν το ψάρι αυτό κολυμπά, τα πτερύγια αυτά τα χωρίζει στα δύο, κάτω από την επιφάνεια του νερού, έτσι ώστε σχηματίζουν ημικύκλιο και φαίνονται στον παρατηρητή σαν μισοφέγγαρο. Και αυτά τα διηγούνται οι ψαράδες της Κύπρου...
Βεβαίως το γνωστό σήμερα ως «φεγγαρόψαρον» μπορεί να φθάσει σε μέγεθος μέχρι και τα δύο μέτρα, συνήθως όμως έχει μήκος ένα μέτρο περίπου. Δεν είναι τόσο πολύ «μικρό σε μέγεθος», όπως λέγει ο Αιλιανός, αλλά ο χαρακτηρισμός του ως «μικρού» είναι σχετικός φυσικά, και πιθανώς οι πληροφοριοδότες του Δημοστράτου είχαν υπ' όψιν νεαρά δείγματα αυτού του είδους. Επίσης, το «φεγγαρόψαρον» έχει χρώμα ασημόγκριζο και όχι γαλάζιο, αλλά κάτω από το νερό το ψάρι μπορεί να φαίνεται κάπως διαφορετικό.
Φυσικά οι αρχαίοι Κύπριοι ψαράδες δεν θα πρέπει να είχαν πληθώρα δειγμάτων του ώστε να γνώριζαν άριστα όλα τα χαρακτηριστικά του, εφόσον το ψάρι αυτό είναι της ανοικτής θάλασσας, και μόνο σποραδικά εμφανίζεται στις κυπριακές θαλάσσιες περιοχές.