Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, στη γεωγραφική περιφέρεια της Μόρφου, περί τα 32,5 χμ. βορειοδυτικά της πρωτεύουσας, κατεχόμενο από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής.

Το Καλόν Χωριόν είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 150 μέτρων. Στα νότια και νοτιοδυτικά του οικισμού το ανάγλυφο είναι ήπιο χωρίς ιδιαίτερες μορφολογικές εξάρσεις. Αντίθετα, στα βόρεια, βορειοδυτικά και ανατολικά του είναι λοφώδες και στα ανατολικά ορισμένοι λόφοι έχουν ύψος που φθάνει τα 290 μέτρα. Οι ποταμοί Αλουπός, στα βόρεια του χωριού, και Οβγός στα νότιά του, έχουν διαμελίσει το τοπίο του Καλού Χωριού.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, οι άμμοι, οι αμμώδεις μάργες, ο φλύσχης της Κυθρέας και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν εδάφη τέρρα ρόζα, προσχωσιγενή και καφκάλλες.

Η περιοχή του χωριού δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 360 χιλιοστόμετρα. Κύριες καλλιέργειες, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, ήταν τα εσπεριδοειδή (κυρίως κιτρόμηλα και πορτοκάλια), τα λαχανικά, τα κτηνοτροφικά φυτά και τα σιτηρά. Το νοτιοδυτικό τμήμα του χωριού επηρεάζεται από το πλούσιο υδροφόρο στρώμα της δυτικής Μεσαορίας ή της Μόρφου. Στην περιοχή έχουν ανορυχθεί αρκετές γεωτρήσεις για την άρδευση των κήπων των εσπεριδοειδών, που η έκτασή τους το 1966 ήταν γύρω στα 86 εκτάρια (640 σκάλες). Ωστόσο μια μεγάλη έκταση στα βόρεια και ανατολικά του χωριού είναι ακαλλιέργητη και σ' αυτή φυτρώνουν σκόρπια πεύκα και θαμνώδης φυσική βλάστηση.

Αρκετά ανεπτυγμένη, πριν από την εισβολή ήταν και η κτηνοτροφία του χωριού. Το 1973 εκτρέφονταν από 209 κτηνοτρόφους 1.342 πρόβατα, 1.826 κατσίκες, 63 βόδια και 3.280 πουλερικά.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, το Καλόν Χωριόν συνδέεται στα βόρεια με το χωριό Διόριος (περί τα 9 χμ.), στα νοτιοανατολικά με το χωριό Κυρά (περί τα 5,5 χμ.) και στα νοτιοδυτικά με την κωμόπολη της Μόρφου (περί τα 7 χμ.).

Ο πληθυσμός του χωριού γνώρισε μια αλματώδη αύξηση από το 1881 μέχρι το 1973. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη γειτνίασή του με την κωμόπολη της Μόρφου, στην οποία εργοδοτούνταν αρκετοί κάτοικοι του χωριού, καθώς και στην εύφορη γη του.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Στα νοτιοδυτικά του Καλού Χωριού και μέσα στα διοικητικά του όρια βρίσκεται αρχαιολογικός χώρος στην τοποθεσία Τούμπα του Σκούρου (για την οποία βλέπε ομώνυμο αυτοτελές λήμμα).

Παλαιότερα το χωριό αυτό ήταν γενικότερα γνωστό με την ονομασία Καπούτιν, που αποτελούσε παραφθορά του ιταλικού ονόματος Καπούτσι, πράγμα που σημαίνει ότι ο αρχικός οικισμός μάλλον είχε δημιουργηθεί στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Εξάλλου το χωριό βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Capuci. Επίσης, με την ονομασία αυτή, ο ντε Μας Λατρί αναφέρει το χωριό που το περιλαμβάνει στον κατάλογο των αρχοντικών φέουδων που όμως αργότερα απετέλεσε περιουσία της βασιλικής οικογένειας της Κύπρου.

Ο Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας) μνημονεύει το χωριό γράφοντάς το ακριβώς Caputi, και το περιλαμβάνει ανάμεσα στα φέουδα της Κύπρου. Γράφει συγκεκριμένα ότι κατά την αναδιανομή των φέουδων την οποία είχε κάμει ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ μετά την άνοδό του στον θρόνο το 1460, το Καπούτι δόθηκε στον ευγενή Δημήτριο ντε Κορόν*, ο οποίος είχε πάρει τότε και τον Στρόβολο.

Στον 15ο - 16ο αιώνα τοποθετείται χρονικά η ανέγερση της αρχικής εκκλησίας του χωριού, που είναι αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο (για την οποία βλέπε λήμμα Γεωργίου Αγίου εκκλησίες).

Μετά την προσφυγοποίηση των Ελληνοκυπρίων κατοίκων του χωριού, που ξεριζώθηκαν εξαιτίας της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής του 1974, στο Καλόν Χωριόν εγκαταστάθηκαν κυρίως Τουρκοκύπριοι από την επαρχία Πάφου, που του έδωσαν και την ονομασία Kalkanli, που σημαίνει ασπίδα. Το 1975, στα πλαίσια των προσπαθειών τους για τουρκοποίηση των ελληνικών τοπωνυμίων των κατεχομένων περιοχών της Κύπρου, οι Τούρκοι μετονόμασαν το Καλόν Χωριόν σε Tepekoy, που σημαίνει Χωριό των Λόφων. «Επίσημα» επανήλθαν στην ονομασία Kalkanli, κι έτσι το ονομάζουν σήμερα.