Το Μουσείο Ιστορίας και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Δήμου Λακατάμειας βρίσκεται στην ενορία της Αγίας Παρασκευής, στον παραδοσιακό πυρήνα της κοινότητας Λακατάμειας. Η περιοχή πήρε το όνομά της από την ομώνυμη εκκλησία που βρίσκεται στο πίσω μέρος της αυλής του Μουσείου.
Βλέπε λήμμα: Λακατάμεια
H εκκλησία ξεκίνησε να κτίζεται το 1897 και ολοκληρώθηκε το 1903. Στην αυλή της λειτούργησε και το πρώτο Δημοτικό Σχολείο της Λακατάμειας, το οποίο στεγάστηκε στο μικρό κτίσμα που βρίσκεται στο πλάι του ναού, κτισμένο το 1906. Ο χώρος έπαψε να χρησιμοποιείται ως σχολείο το 1932 όταν λειτούργησε το νεοκλασικό κτίριο του Α΄ Δημοτικού Σχολείου.
Ο χώρος στον οποίο στεγάζεται το Μουσείο είναι μια παραδοσιακή οικία κτισμένη το 1922, όπως αναγράφεται και πάνω από την κύρια είσοδό της. Ακολουθώντας την παραδοσιακή αγροτική αρχιτεκτονική της Κύπρου, το κτήριο είναι κτισμένο σε σχήμα Γ. Η αυλή του σπιτιού, η οποία διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο για τις καθημερινές ασχολίες των ενοίκων του και για την κοινωνική τους ζωή, περιβάλλεται από ψηλό τοίχο. Οι Κύπριοι, όπως για χιλιάδες χρόνια, έκτιζαν μέχρι και τα μισά του 20ου αιώνα με τα ίδια οικεία τοπικά οικοδομικά υλικά: πέτρα και πλιθάρι για τους τοίχους, ξύλινα δοκάρια και καλάμια-ψαθαρκές για την οροφή και κεραμίδια για τη στέγη.
Βλέπε λήμμα: Λαϊκή αρχιτεκτονική
Το Μουσείο, έχει σκοπό να διασώσει, να μελετήσει και να αναδείξει την Ιστορία και την Πολιτιστική κληρονομιά της Λακατάμειας, μιας μικρής αγροτικής κοινότητας που στα μέσα του 20ου αιώνα αριθμούσε λιγότερους από 3000 κατοίκους και πενήντα χρόνια αργότερα είναι μία σύγχρονη πόλη των 45000 κατοίκων. Μέσα από τα αντικείμενα που εκτίθενται επιχειρείται η αναπαράσταση της ζωής της κυπριακής κοινωνίας του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τον πλούτο των αντικειμένων που φιλοξενούνται από την πλούσια συλλογή της Πόλας Θεοδοσιάδου αλλά και από τα εκθέματα του Δήμου Λακατάμιας που προήλθαν από δωρεές δημοτών, της Χριστίνας Τσιακλή, Ευρυδίκης Γελαστού, Ανδρούλας Χριστοφόρου και Αλέκου Ευαγγέλου. Η συλλογή έχει εμπλουτιστεί από το καλοκαίρι του 2023 με είδη εξοπλισμού εργαστηρίου χρυσοχοΐας / αργυροχοΐας, δωρεά της Ελένης και Στέλιου Χατζηστυλλή. Τα αντικείμενα τοποθετήθηκαν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, ώστε οι επισκέπτες να γνωρίσουν την τέχνη της κατεργασίας των μετάλλων και της κατασκευής διάφορων αντικειμένων και κοσμημάτων.
Στα πέντε δωμάτια της κύριας οικίας, παρουσιάζονται οι βασικοί χώροι και ο κύριος εξοπλισμός (έπιπλα, οικιακά σκεύη και εργαλεία), μιας παραδοσιακής οικίας: η κρεβατοκάμαρη (υπνοδωμάτιο), το μαειρκό (κουζίνα), ο ηλιακός (καθιστικό), η κάμαρη της βούφας (του αργαλιού), ο βοηθητικός χώρος για την παρασκευή διαφόρων τροφών (χαλουμιού, ψωμιού, τραχανά, αλλαντικών κ.ά.). Στο δίχωρο, στη δυτική πλευρά της αυλής εκτίθενται αντικείμενα που αφορούν σε χαρακτηριστικές αγροτικές ασχολίες της Λακατάμιας: την καλλιέργεια σιτηρών, ελιάς, αμπελιών, την κτηνοτροφία και την καλαθοπλεκτική.
Πηγή
Δήμος Λακατάμειας