Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Χωριό της επαρχίας Πάφου, περί τα 35 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης της Πάφου.

Ο Μάρωνας είναι κτισμένος σε λοφώδη περιοχή, σε μέσο υψόμετρο 370 μέτρων. Το τοπίο του είναι διαμελισμένο από τους μικρούς παραπόταμους του Διαρίζου που ρέουν στην περιοχή.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι), τα πετρώματα του συμπλέγματος των Μαμωνιών, οι σερπεντινίτες, οι άργιλλοι του σχηματισμού Μονής, και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα και προσχωσιγενή εδάφη, καθώς και εδάφη του σχηματισμού των Μαμωνιών.

Ο Μάρωνας δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 550 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνταν, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, τα σιτηρά και οι χαρουπιές.

Από κτηνοτροφικής απόψεως, το 1973 εκτρέφονταν από 19 Τουρκοκυπρίους κτηνοτρόφους 476 πρόβατα, 427 κατσίκες, 20 βόδια και 243 πουλερικά.

Η οδική σύνδεση του Μάρωνα με τη γύρω περιοχή δεν είναι πολύ καλή. Ο μοναδικός σκυρόστρωτος δρόμος που περνά από το χωριό το συνδέει στα ανατολικά με το χωριό Μούσερε (περί τα 5 χμ.) και στα νότια με το χωριό Πάνω Αρχιμανδρίτα (περί τα 8 χμ.).

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του Μάρωνα εξαναγκάστηκαν από την ηγεσία τους να εγκαταλείψουν το χωριό τους και να μεταφερθούν, μαζί με όλους τους άλλους Τουρκοκυπρίους των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Η μεταφορά τους έγινε το 1975. Ο Μάρωνας είναι σήμερα εγκαταλειμμένος.

Ιστορικά στοχεία

Το χωριό υφίστατο με την ίδια ονομασία από τα Μεσαιωνικά χρόνια. Σε παλαιούς χάρτες βρίσκεται σημειωμένο ως Marona. Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού το ονόμαζαν Ulumcam. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας το χωριό ήταν φέουδο που ανήκε στη Λατινική επισκοπή της Πάφου.

Βλέπε λήμμα: Λατινική εκκλησία της Κύπρου

Κατά τον Νέαρχο Κληρίδη και άλλους μελετητές, το χωριό φέρει το όνομα ενός μυθολογικού προσώπου, του Μάρωνα, που αναφέρεται στην Ὀδύσσεια ότι κατοικούσε στα παράλια της Θράκης, ήταν ιερέας και φιλοξένησε τον Οδυσσέα, προς τον οποίο μάλιστα χάρισε το κρασί που χρησιμοποίησε για να μεθύσει τον Κύκλωπα. Στη Θράκη υφίστατο επίσης αρχαία πόλη με την ονομασία Μαρώνεια. Δεν βλέπουμε όμως τη σχέση που θα μπορούσε να είχε το χωριό αυτό της Πάφου με τον μυθικό Μάρωνα της Θράκης. Θεωρούμε πιθανότερη την εκδοχή ότι το όνομα του χωριού είναι αγιολογικό, την οποία αποδέχονται ο Σ. Μενάρδος και άλλοι. Ότι δηλαδή το χωριό είχε πάρει την ονομασία του αγίου μάρτυρα Μάρωνα που τιμάται από την Εκκλησία στις 18 Ιουλίου. Συνεπώς το χωριό υφίστατο και κατά τα Βυζαντινά χρόνια, κατά πάσαν πιθανότητα. Μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Τούρκους (1570-71), το χωριό, ως φέουδο της Λατινικής Εκκλησίας, φαίνεται ότι είχε κατασχεθεί, πράγμα που συνέβαλε στον ταχύτερο εκτουρκισμό του.

Στην περιοχή του χωριού υφίσταται ξωκλήσι αφιερωμένο στον άγιο Ανδρόνικο.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια