Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οικογενειακό επίθετο πολλών Βενετών ευγενών και αξιωματούχων, εκ των οποίων αρκετοί υπηρέτησαν και στην Κύπρο, σε ανώτατα αξιώματα. Οι Τζιουστινιάνι αυτοί (Ιουστινιανοί ή Ιουστινιάνες) μάλλον προέρχονταν όλοι από την ίδια μεγάλη οικογένεια της Βενετίας, εφόσον μία ήταν η βενετσιάνικη σημαντική οικογένεια των Τζιουστινιάνι, ενώ άλλη σημαντική οικογένεια με το ίδιο επίθετο ήταν οικογένεια Γενουατών.

Από την οικογένεια των Βενετών Τζιουστινιάνι ίσως προήλθε και ο κλάδος των Τζιουστινιάνι της Κύπρου, παρά το ότι μερικά από τα μέλη αυτού του κλάδου χαρακτηρίζονται σαφώς ως Έλληνες. Ωστόσο, οι Τζιουστινιάνι της Κύπρου, ή τουλάχιστον μερικοί από αυτούς, φαίνεται να προήλθαν από Βυζαντινή οικογένεια.

Από την οικογένεια των Βενετών Τζιουστινιάνι προήλθαν αρκετά σημαντικά μέλη, μεταξύ των οποίων ένας Λατίνος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (την εποχή της κατάληψής της από τους Σταυροφόρους, τον 13ο αιώνα), ένας άγιος (ο άγιος Λαυρέντιος), ένας όσιος (ο όσιος Παύλος), δύο δόγηδες, ένας άρχοντας της Σερίφου και της Κέας (νησιών του Αιγαίου) τον 13ο αιώνα, και άλλοι. Μεταξύ αυτών, ο Βερνάρδος Τζιουστινιάνι, μέλος του Συμβουλίου των Δέκα, έγραψε μία «Ιστορία της Βενετίας».

Στην Κύπρο υπηρέτησαν οι ακόλουθοι Τζιουστινιάνι:

1. Άντζελο Τζιουστινιάνι: Για σύντομο χρονικό διάστημα, το 1530, υπήρξε «καπετάνιος της Αμμοχώστου» στρατιωτικός διοικητής στο νησί, με έδρα του την Αμμόχωστο).

2. Λορέντζο Τζιουστινιάνι: Γιος του Μπερνάρντο Τζιουστινιάνι, διετέλεσε κάτοχος υψηλών αξιωμάτων στην ίδια τη Βενετία. Το 1507, και ενώ ήταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία (69 χρόνων τότε) εξελέγη ως τοποτηρητής της Βενετίας στην Κύπρο. Έφθασε στο νησί την 1η Δεκεμβρίου του 1507, ασθενής λόγω των κακουχιών του ταξιδιού. Παρέμεινε στην Κύπρο για κάποιο χρονικό διάστημα, ίσως έως το 1509 οπότε απαντάται αντικαταστάτης του, και επέστρεψε στη Βενετία όπου και πέθανε στις 10 Σεπτεμβρίου του 1514.

3. Νικολό Τζιουστινιάνι: Γιος του Μπερνάρντο Τζιουστινιάνι. Υπηρέτησε στην Κύπρο, στο αξίωμα του «καπετάνιου της Αμμοχώστου», δύο φορές: το 1540 και ξανά το 1542-1544. Πριν από την πρώτη του υπηρεσία στην Κύπρο, διετέλεσε βαΐλος (πρέσβης) της Βενετίας στην Κωνσταντινούπολη, θέση ιδιαίτερα σημαντική λόγω των πλείστων όσων σχέσεων και αντιθέσεων της Βενετίας με τους Οθωμανούς.

4. Ορσάτο Τζιουστινιάνι: Κατά τα τέλη της Φραγκοκρατίας, και συγκεκριμένα το έτος 1452, απαντάται να είναι βαΐλος (πρέσβης) της Βενετίας στην Κύπρο ο Ορσάτο Τζιουστινιάνι, γιος του Ντονάτο, επί ημερών του βασιλιά της Κύπρου Ιωάννη Β' (1432- 1458).

5. Ουγκολίνο Τζιουστινιάνι: Κατά το 1307-1308, επί ημερών του βασιλιά της Κύπρου Ερρίκου Β' (1285- 1324) αλλά σε μία λεπτή και κρίσιμη περίοδο εκθρόνισης του βασιλιά και ανάληψης της εξουσίας από τον αδελφό του Αμωρύ, μεταξύ του 1306 και του 1310, αλλά επίσης και μιας περιόδου κατά την οποία ο πάπας αποφάσισε την εξόντωση του ισχυρού (και στην Κύπρο) τάγματος των Ναϊτών ιπποτών, απαντάται να υπηρετεί στην Κύπρο ο Ουγκολίνο Τζιουστινιάνι. Ο Ουγκολίνο (χαϊδευτικό του Ούγος) Τζιουστινιάνι υπηρέτησε τότε στο νησί ως βαΐλος (πρέσβης) της Βενετίας. Αξίωμα το οποίο, δεδομένων των συνθηκών αλλά και των συμφερόντων της Βενετίας, απαιτούσε ικανότητα και προσοχή για λεπτούς χειρισμούς των διαφόρων ζητημάτων.

6. Πιέτρο Τζιουστινιάνι: Και αυτός υπηρέτησε στην Κύπρο ως βαΐλος (πρέσβης) της Βενετίας, μάλιστα δύο φορές: το 1364-1366 και ξανά το 1368-1372. Ήταν πρέσβυς της Βενετίας στο νησί επί ημερών του βασιλιά της Κύπρου Πέτρου Α' (1359-1369) και του διαδόχου του Πέτρου Β' (1369-1382). Και αυτού η θέση θα πρέπει να ήταν λεπτή και να απαιτούσε πολύ προσεκτικούς χειρισμούς, εφόσον η Βενετία προσπαθούσε τότε απεγνωσμένα να παρεμποδίσει τη σύγκρουση Κύπρου και Αιγύπτου, εφόσον η κατάσταση πολέμου κάθε άλλο παρά ευνοούσε τις ιδιαίτερα κερδοφόρες εμπορικές της δραστηριότητες στην Ανατολή. Επίσης, τον Ιανουάριο του 1369 συνέβη η δολοφονία του βασιλιά Πέτρου Α', ενώ στη συνέχεια συνέβησαν οι αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ Βενετών και Γενουατών στην Αμμόχωστο, που προκάλεσαν το 1373 την εισβολή των Γενουατών στην Κύπρο.

Αυτός είναι ο Πέτρος Τζιουστινιάνι τον οποίο μνημονεύει και ο χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς ως εκείνον που το 1370 ανέλαβε διπλωματική αποστολή στο Κάιρο, με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας ειρηνεύσεως μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου.  

7. Φραντζέσκο Τζιουστινιάνι: Υπηρέτησε στην Κύπρο ως γενικός προβλεπτής μεταξύ του 1476 και του 1478, επί ημερών της (Βενέτης) βασίλισσας της Κύπρου Αικατερίνης Κορνάρο (1473-1489). Οι προβλεπτές ήταν ανώτατοι αξιωματούχοι που στέλνονταν για ανάληψη υπηρεσίας μόνο όταν υφίστατο κίνδυνος πολέμου. Ο Φραντζέσκο Τζιουστινιάνι υπηρέτησε στην Κύπρο σε μία δύσκολη περίοδο που ακολούθησε τον θάνατο του βασιλιά Ιακώβου Β' (1473), την ανάληψη της εξουσίας από τη νεαρή χήρα του Αικατερίνη Κορνάρο και τις ποικίλες, από διάφορες κατευθύνσεις, αντιδράσεις κατ' αυτής και ιδίως κατά των Βενετών που την χρησιμοποιούσαν για προώθηση των δικών τους συμφερόντων.

8. Φρεντερίκο (Φερίκο) Τζιουστινιάνι: Γιος του Νικολό Τζιουστινιάνι. Και αυτός υπηρέτησε στην Κύπρο ως γενικός προβλεπτής, επί ημερών της Αικατερίνης Κορνάρο, και συγκεκριμένα μεταξύ του 1483 και του 1486. Ήταν μία περίοδος κατά την οποία η Κύπρος απειλείτο από τους Οθωμανούς με εισβολή, ενώ η Βενετία πίεζε την Κορνάρο να παραιτηθεί του θρόνου και να εκχωρήσει την Κύπρο στην ίδια τη Βενετία.

Πηγή;

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια