Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα υπουργεία της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με το Σύνταγμα* της Δημοκρατίας, είναι δέκα. Των υπουργείων προΐστανται υπουργοί που διορίζονται και παύονται από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Οι υπουργοί απαρτίζουν το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο είναι το κύριο όργανο για την άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας. Κάθε υπουργός ασκεί εκτελεστική εξουσία για όλα τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου του. Το Σύνταγμα καθορίζει αριθμό επτά Ελλήνων υπουργών και τριών Τούρκων. Καθορίζει επίσης ειδικότερα ότι ένα από τα υπουργεία Εξωτερικών, Αμύνης και Οικονομικών ανατίθεται σε Τούρκο.

 

Στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας που διορίστηκε από τον πρώτο πρόεδρο της Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπο Μακάριο, με αντιπρόεδρο τον Φαζίλ Κουτσιούκ, το 1960, Έλληνες προΐσταντο των ακολούθων επτά υπουργείων: Εξωτερικών, Εσωτερικών, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Οικονομικών, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Συγκοινωνιών και Έργων και Δικαιοσύνης. Τούρκοι ανέλαβαν τα υπόλοιπα τρία υπουργεία Αμύνης, Γεωργίας και φυσικών Πόρων και Υγείας. Με αυτή τη σύνθεση το Υπουργικό Συμβούλιο λειτουργού σε μέχρι και την αποχώρηση των Τούρκων υπουργών μετά την έναρξη της τουρκοκυπριακής ανταρσίας (1963 κ.ε.). Οι θέσεις τους πληρώθηκαν με Έλληνες υπουργούς. Εξάλλου, μετά την κατάργηση των Κοινοτικών* Συνελεύσεων δημιουργήθηκε, το 1965, το υπουργείο Παιδείας που ανέλαβε τις ευθύνες και αρμοδιότητες της Ελληνικής Κοινοτικής Συνελεύσεως.

 

Για κάποιο διάστημα δημιουργήθηκε και υπουργείο Προεδρίας, καθώς και θέσεις υφυπουργού Εσωτερικών και υφυπουργού Παιδείας, που όμως δεν υφίστανται σήμερα. Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι δημιουργήθηκε από το 1963 και η θέση του υφυπουργού παρά τῷ Προέδρῳ που διατηρείται μέχρι σήμερα.

 

Πιο κάτω παραθέτουμε πλήρη κατάλογο των έντεκα υπουργείων που υφίστανται σήμερα, με συνοπτική αναφορά στις αρμοδιότητες τους και παράθεση των διαφόρων Τμημάτων και Υπηρεσιών που υπάγονται σ' αυτά. Λεπτομέρειες για τη λειτουργία των βασικότερων Τμημάτων των υπουργείων περιλαμβάνονται σε αυτοτελή λήμματα, που μπορεί να αναζητήσει ο αναγνώστης με βάση την ονομασία που συνοδεύει τη λέξη Τμήμα, όπως για παράδειγμα Αρχαιοτήτων Τμήμα, Γεωργίας Τμήμα κλπ.

 

1. Υπουργείο Αμύνης: Είναι υπεύθυνο για τη διοίκηση και την εποπτεία:

 

α) της Εθνικής φρουράς

β) του Κυπριακού Στρατού

 

2. Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων: Είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της πολιτικής που σχετίζεται με τους γεωργικούς και φυσικούς πόρους, καθώς και για τον συντονισμό, προγραμματισμό και επίβλεψη των δραστηριοτήτων διαφόρων Τμημάτων που υπάγονται σ' αυτό και που είναι:

 

α) Τμήμα Γεωργίας

β) Τμήμα Κτηνιατρικών Υπηρεσιών

γ) Τμήμα Δασών

δ) Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων

ε) Τμήμα Γεωλογικής Επισκοπήσεως

στ) Τμήμα Αλιείας

ζ) Μετεωρολογική Υπηρεσία

η) Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών

θ) Αρχή Αναδασμού

Βλέπε υπουργοί που έχουν υπηρετήσει

 

3. Υπουργείο Δικαιοσύνης: Είναι αρμόδιο για την εφαρμογή της σωφρονιστικής και αναμορφωτικής πολιτικής του κράτους, τη διεξαγωγή νομικών ερευνών επί διαφόρων θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων συγκριτικού δικαίου, τη μελέτη και προώθηση, σε συνεργασία με το Ανώτατο Δικαστήριο, νομοθετικών μέτρων που αποσκοπούν στην απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης, τη μελέτη ή επεξεργασία συμβάσεων που σχετίζονται με νομικά θέματα και τον έλεγχο και επιδότηση των ενοικίων προσφυγικών οικογενειών. Είναι επίσης αρμόδιο για τα διοικητικά θέματα που σχετίζονται με τη λειτουργία των δικαστηρίων και στη δικαιοδοσία του υπάγονται οι ακόλουθες Υπηρεσίες:

 

α) Τμήμα Φυλακών

β) Δημόσιο Αρχείο

γ) Επιτροπές Ζημιωθέντων, Χορηγημάτων Ανακουφίσεως Παθόντων και Παροχής Επιδόματος Διακινήσεως σε Αναπήρους

δ) Υπηρεσία Ανθρωπιστικών Θεμάτων και Επαναπροσεγγίσεως με τους Τουρκοκυπρίους

ε) Υπηρεσία Αγνοουμένων

στ) Ταμείο Επιδοτήσεως Ενοικίων

 

4. Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας: Είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής πάνω σε θέματα που σχετίζονται με το εμπόριο και τη βιομηχανία, και για τον συντονισμό, προγραμματισμό και επίβλεψη των δραστηριοτήτων διαφόρων Τμημάτων που υπάγονται σ' αυτό. Στη δικαιοδοσία και τον έλεγχο του υπουργείου υπάγονται, μεταξύ άλλων, ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, η Αρχή Κρατικών Εκθέσεων, τα Συμβούλια Αμπελουργικών Προϊόντων, Πατατών, Καρότων και Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου κ.α.

 

Τα Τμήματα και οι Υπηρεσίες του υπουργείου είναι:

 

α) Υπηρεσία Εμπορίου

β) Υπηρεσία Βιομηχανίας

γ) Υπηρεσία Ελέγχου Τιμών και Προστασίας Καταναλωτών

δ) Υπηρεσία Κυπριακής Οικοτεχνίας-Χειροτεχνίας

ε) Τμήμα Επισήμου Παραλήπτου και Εφόρου

στ) Υπηρεσία Μεταλλείων

ζ) Τμήμα Συνεργατικής Αναπτύξεως

 

5. Υπουργείο Εξωτερικών: Είναι ι υπεύθυνο για τα θέματα που αφορούν τις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς, καθώς και για την προστασία των συμφερόντων της Δημοκρατίας και των πολιτών της στο εξωτερικό. Στο υπουργείο υφίστανται μεταξύ άλλων οι ακόλουθες Υπηρεσίες:

 

α) Διεύθυνση Πολιτικών Υποθέσεων

β) Διεύθυνση Κυπριακού

γ) Διεύθυνση Συντονισμού και Ενημέρωσης

δ) Διεύθυνση Εθιμοτυπίας και Προξενικών Υποθέσεων

ε) Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας

στ) Υπηρεσία Αποδήμων.

 

6. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων: Είναι υπεύθυνο για τη χάραξη και εφαρμογή της εργατικής και κοινωνικής πολιτικής, που αποσκοπεί στην επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης μέσα σ' ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικό σύστημα. Είναι επίσης υπεύθυνο για τον συντονισμό, προγραμματισμό και επίβλεψη των δραστηριοτήτων των Ταμείων Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ετήσιων Αδειών μετ' Απολαβών, Πλεονάζοντος Προσωπικού, του Ειδικού Ταμείου Ανακουφίσεως, ενώ στη δικαιοδοσία του υπάγεται και η Αρχή Βιομηχανικής Καταρτίσεως.

 

Τα βασικά Τμήματα και Υπηρεσίες του υπουργείου είναι:

 

α) Τμήμα Εργασίας

β) Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων

γ) Κέντρο Επαγγελματικής Αποκαταστάσεως Αναπήρων

δ) Κέντρο Παραγωγικότητος Κύπρου

ε) Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο

στ) Ινστιτούτο Ξενοδοχειακών και Επισιτιστικών Τεχνών

ζ) Τμήμα Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας

 

7. Υπουργείο Εσωτερικών: Είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της πολιτικής που σχετίζεται με την αγροτική ανάπτυξη, την εσωτερική ασφάλεια, την πολιτική άμυνα, την πολεοδομία, τη κτηματική καταγραφή, τον έλεγχο μεταναστεύσεως και την καταγραφή πληθυσμού. Είναι επίσης υπεύθυνο για τον συντονισμό, τον προγραμματισμό και την εποπτεία των επαρχιακών διοικήσεων και των διαφόρων Τμημάτων που υπάγονται σ' αυτό, ενώ στην επίβλεψη και τον έλεγχο του υπάγονται επίσης οι δήμοι, τα συμβούλια βελτιώσεως και τα συμβούλια αποχετεύσεων. Σ' αυτό υπάγονται επίσης το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών και το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Τα κυριότερα Τμήματα και Υπηρεσίες του υπουργείου είναι:

 

α) Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως

β) Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας

γ) Τμήμα Μεταναστεύσεως

δ) Υπηρεσία Εγγραφής

ε) Επαρχιακές διοικήσεις

στ) Αστυνομία

ζ) Πυροσβεστική Υπηρεσία

η) Πολιτική Άμυνα

θ) Υπηρεσία Μερίμνης και Αποκαταστάσεως Εκτοπισθέντων

ι) Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας

 

8. Υπουργείο Οικονομικών: Είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής, καθώς και για τη γενική δημοσιονομική διοίκηση της Δημοκρατίας και τον συντονισμό, προγραμματισμό και εποπτεία των διαφόρων Τμημάτων και Υπηρεσιών που υπάγονται σ' αυτό, και που είναι:

 

α) Γενικό Λογιστήριο

β) Τμήμα Τελωνείων

γ) Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων

δ) Τμήμα Στατιστικής και Ερευνών

ε) Τμήμα Κρατικών Αποθηκών

στ) Υπηρεσία Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού

ζ) Κυβερνητικό Τυπογραφείο

η) Τμήμα Μηχανογραφικών Υπηρεσιών.

 

9. Υπουργείο Παιδείας: Έχει την ευθύνη για τη διαμόρφωση και εφαρμογή των εκπαιδευτικών και πολιτιστικών προγραμμάτων και τον συντονισμό, προγραμματισμό και επιτήρηση των δραστηριοτήτων των διαφόρων υπηρεσιών που υπάγονται σ' αυτό. (Βλέπε κατάλογο Υπουργών) 

Στη δικαιοδοσία του υπάγονται επίσης οι σχολικές εφορείες. Οι βασικές Υπηρεσίες που υπάγονται στο υπουργείο είναι:

 

α) Ανώτερη και Ανώτατη Εκπαίδευση β) Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου γ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δ) Μέση Εκπαίδευση ε) Τεχνική Εκπαίδευση στ) Δημοτική Εκπαίδευση ζ) Μορφωτική Υπηρεσία η) Τεχνικές Υπηρεσίες θ) Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών

ι) Υπηρεσία Καθοδηγήσεως και Επαγγελματικού Προσανατολισμού.

 

10. Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων: Είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της πολιτικής για τις συγκοινωνίες και τα δημόσια έργα, καθώς και τον συντονισμό, προγραμματισμό και επίβλεψη των δραστηριοτήτων διαφόρων Τμημάτων που υπάγονται σ' αυτό. Στη δικαιοδοσία του υπάγονται επίσης η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου και η Αρχή Λιμένων.

 

Τα κυριότερα Τμήματα του υπουργείου είναι:

 

α) Τμήμα Δημοσίων Έργων

β) Τμήμα Αρχαιοτήτων

γ) Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας

δ) Τμήμα Ταχυδρομικών Υπηρεσιών

ε) Τμήμα Χερσαίων Μεταφορών

στ) Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών,

ζ) Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας.

 

11. Υπουργείο Υγείας: Είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση της πολιτικής στον τομέα της υγείας, την παροχή ιατρικών και υγειονομικών υπηρεσιών και την εφαρμογή της νομοθεσίας που έχει σχέση με θέματα δημόσιας υγείας. Οι Υπηρεσίες που υπάγονται στο υπουργείο είναι:

 

α) Τμήμα Ιατρικών Υπηρεσιών

β) Ψυχιατρικά Ιδρύματα Αθαλάσσας

γ) Οδοντιατρικές Υπηρεσίες

δ) Φαρμακευτικές Υπηρεσίες

ε) Γενικό Χημείο.