Φιλόκυπρος

Όνομα Κυπρίου βασιλιά της αρχαίας πόλης των Σόλων ή, πιθανώς, δυο βασιλιάδων της ίδιας πόλης, με το ίδιο όνομα.

 

Το όνομα του Φιλοκύπρου αναφέρεται από δυο αρχαίους συγγραφείς, τον Ηρόδοτο και τον Πλούταρχο, ως το όνομα του βασιλιά των Σόλων που είχε φιλοξενήσει στην πόλη του τον σοφό Αθηναίο Σόλωνα*. Ο Ηρόδοτος γράφει συγκεκριμένα για τον Αριστόκυπρο, βασιλιά των Σόλων, που πολέμησε μαζί με τον Ονήσιλο κατά των Περσών το 499/8 π.Χ. και σκοτώθηκε, τον ονομάζει δε γιό του Φιλοκύπρου εκείνου τον οποίο ο Σόλων επαίνεσε στα ποιήματά του περισσότερο από κάθε άλλο βασιλιά, όταν είχε έλθει στην Κύπρο (Ἠροδ., Ε', 113.2).

 

Έχουμε, συνεπώς, εδώ δυο πληροφορίες: ότι ο Φιλόκυπρος είχε γιο και διάδοχό του τον Αριστόκυπρο, που σκοτώθηκε στην επανάσταση του Ονησίλου۠ κι ότι ο Σόλων είχε γνωρίσει τον Φιλόκυπρο όταν ήλθε στην Κύπρο και τον είχε επαινέσει ιδιαίτερα στα ποιήματά του (βλέπε στίχους του Σόλωνος στο σχετικό λήμμα για τον σοφό Αθηναίο).

 

Τους στίχους του Σόλωνος προς τον Φιλόκυπρο διασώζει αποσπασματικά ο Πλούταρχος, στον Βίο του Σόλωνος, όπου αφηγείται την επίσκεψη του Αθηναίου νομοθέτη στην Κύπρο, τη φιλοξενία του από τον Φιλόκυπρο των Σόλων, τη συμβουλή του προς τον βασιλιά αυτό για μετακίνηση της πόλης των Σόλων σε καλύτερη τοποθεσία και την επιστασία του έργου αυτού της μετακίνησης. Για όλα αυτά γίνεται λεπτομερής αναφορά στο λήμμα Σόλοι (κεφ. β', ιστορία της πόλης), όπου και παραπέμπουμε.

 

Ωστόσο ο Πλούταρχος σε άλλο κείμενό του, στον Βίο Αράτου, αναφέρει πως ο Σόλων είχε φιλοξενηθεί στους Σόλους από άλλο βασιλιά, τον Κυπράνορα, αντί τον Φιλόκυπρο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε πολλές συζητήσεις κι αμφισβητήσεις των πληροφοριών του Πλουτάρχου, όπως και στη διατύπωση της άποψης ότι ο Σόλων είχε επισκεφθεί δυο φορές την Κύπρο (κι επί Κυπράνορος κι επί Φιλοκύπρου).

 

Άλλο όμως σοβαρό ζήτημα που δημιουργήθηκε από τις αναφορές του Πλουτάρχου και του Ηροδότου είναι το σχετικό προς τις χρονολογίες. Υπολογίζεται ότι ο Σόλων είχε επισκεφθεί την Κύπρο γύρω στα 600 π.Χ. ή κάπως αργότερα, γύρω στα 580 π.Χ. Εάν όμως είχε φιλοξενηθεί τότε από τον Φιλόκυπρο, αυτός δεν ήταν δυνατό να είχε γιο αρκετά νέο ώστε να πολεμήσει στην επανάσταση κατά των Περσών περί τα 100 χρόνια αργότερα, ή έστω περί τα 80 χρόνια αργότερα. Σχετικά με το θέμα αυτό διατυπώθηκαν και πάλι διάφορες θεωρίες, που βασικά αμφισβητούσαν την ορθότητα των πληροφοριών που βρίσκουμε στις αρχαίες φιλολογικές πηγές. Ο συγγραφέας του παρόντος λήμματος, ξεκινώντας από την πεποίθηση ότι οι πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων είναι ορθές, διατύπωσε μια άλλη θεωρία: ότι υπήρξαν δυο βασιλιάδες της πόλης των Σόλων, με ενδιάμεσο τον Κυπράνορα (βλέπε σχετικά στο λήμμα Σόλοι).

 

Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα (νομίσματα ή επιγραφές) που να επιβεβαιώνουν και να καθορίζουν χρονολογικά την περίοδο βασιλείας του Φιλοκύπρου (ή των δύο Φιλοκύπρων) και του Κυπράνορος, οι διάφορες θεωρίες παραμένουν. Μελλοντικές ανασκαφές στην (κατεχόμενη σήμερα από τους Τούρκους εισβολείς) περιοχή των αρχαίων Σόλων, ίσως φωτίσουν κι επιλύσουν και το ζήτημα των βασιλιάδων αυτών.