Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μικρό αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Πάφου, περί τα 34 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Πάφου.

Η Χόλη είναι κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 180 μέτρων. Το τοπίο της είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο δίκτυο του Σταυρού της Ψώκας ή ποταμού της Χρυσοχού.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι προσχώσεις των αναβαθμίδων, οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκωσίας (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, κροκάλες και ψαμμιτικές μάργες) και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη, προσχωσιγενή και ξερορεντζίνες.

Η Χόλη δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 580 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, τα όσπρια (κυρίως κουκιά), ο καπνός, τα εσπεριδοειδή, οι ελιές και λίγα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Χόλη συνδέεται στα βόρεια με το χωριό Γουδί (περί τα 2 χμ.) και στα ανατολικά με το χωριό Σκούλλη (περί το 1,5 χμ.) και μέσω του με τον κύριο δρόμο Πάφου-Πόλης.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, και βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Coli. Προφανώς ήταν φέουδο, αλλά δεν είναι γνωστό σε ποια οικογένεια ευγενών ανήκε. Πιστεύεται, εξ άλλου, ότι κι αυτή η ονομασία του χωριού προήλθε από το επώνυμο κάποιου πρώτου φεουδάρχη ιδιοκτήτη της περιοχής.

Ότι το χωριό ήταν ιδρυμένο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια αποδεικνύεται κι από την ύπαρξη παλαιών μνημείων. Αξιόλογο μνημείο στο χωριό είναι η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, καμαροσκέπαστη και με υπερυψωμένο νάρθηκα, που φέρει στο εσωτερικό της ωραίες τοιχογραφίες. Για την εκκλησία αυτή, κτίσμα του 15ου αιώνα, δες χωριστό λήμμα Αρχαγγέλου εκκλησίες.

Εξάλλου μεταξύ των χωριών Χόλη και Τέρρα βρίσκονται δυο εκκλησίες, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Αικατερίνης. Για την αξιόλογη δεύτερη εκκλησία βλέπε χωριστό λήμμα. Αξιόλογη είναι επίσης η εκκλησία της Παναγίας στην Χόλη, κτίσμα του 16ου αιώνα, για την οποία δες χωριστό λήμμα. Άλλη παλαιά, κι ερειπωμένη σήμερα, εκκλησία στην περιοχή της Χόλης ήταν αφιερωμένη στον άγιο Αρίστο που, σύμφωνα προς την παράδοση, ήταν Κύπριος που μαρτύρησε στη Σαλαμίνα τον 3ο μ.Χ. αιώνα. Από τις παλαιές αυτές εκκλησίες σώζονται διάφορες αξιόλογες φορητές εικόνες.