Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το απόρρητο αυτό σχέδιο καταρτίστηκε στα 1963 από τον τότε υπουργό Εσωτερικών Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, ο οποίος ηγείτο μυστικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Ελληνοκυπρίων εθελοντών κι έφερε το ψευδώνυμο «Ακρίτας». Σαν «Αρχηγός ΑΚΡΙΤΑΣ» υπέγραψε και το σχέδιο αυτό, που, όπως φαίνεται, ήταν σε γνώση του προέδρου Μακαρίου. Το σχέδιο έγινε για πρώτη φορά γνωστό στα 1966 όταν ο στρατηγός Γρίβας το άφησε σκόπιμα να διαρρεύσει σε δική του εφημερίδα, με σκοπό να πλήξει τους Μακάριο και Γεωρκάτζη (βλέπε εφημερίδα «Πατρίς», 21 Απριλίου 1966). Αμέσως έγινε από τους Τούρκους ευρεία πολιτική εκμετάλλευση του σχεδίου αυτού.

Το σχέδιο είχε άμεση σχέση με την πρόθεση (και ενέργεια) του προέδρου Μακαρίου για αναθεώρηση σε 13 σημεία του Συντάγματος που είχε επιβληθεί στον κυπριακό λαό με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Αποτελείτο από 6 δακτυλογραφημένες σελίδες, χαρακτηριζόταν «άκρως απόρρητον» και είχε την ένδειξη «Αρχηγείον».

Το σχέδιο μεταξύ άλλων διαπίστωνε ότι: α) Η λύση που είχε δοθεί στο Κυπριακό ζήτημα δεν ήταν ικανοποιητική, β) Η συμφωνία που είχε επιτευχθεί δεν ήταν αποτέλεσμα της αβίαστης θέλησης του λαού, γ) Η αναθεώρησή της ήταν επιτακτική, δ) Η επιβίωση των δυο κοινοτήτων είναι εφικτή, ε) Το ισχυρό στοιχείο είναι η ελληνική πλειοψηφία και όχι οι Τούρκοι. Στη συνέχεια το σχέδιο πρόβλεπε ενέργειες που αποσκοπούσαν στην αναθεώρηση του κυπριακού Συντάγματος αμέσως, πρόβαλλε δε την άποψη ότι η αναθεώρηση αποτελούσε εσωτερικό θέμα που δεν έδινε σε κανένα το δικαίωμα επέμβασης. Το σχέδιο έλεγε ότι για την επιτυχία του «ἐπιβάλλεται μία ἃλυσις ἐνεργειών καί ἐξελίξεων, ἑκάστη τούτων οὖσα ἀναγκαία καί έπιβεβλημένη», κι αυτές ήσαν:

1. Τροποποίηση των αρνητικών στοιχείων των συμφωνιών.
2. Παράλληλη έμπρακτη ατόνηση των συμφωνιών εγγυήσεως και συμμαχίας.
3. Αχρήστευση της συνθήκης εγγυήσεως και συμμαχίας κι αποδέσμευση της Κύπρου από αυτές.
4. Δυναμική αντιμετώπιση οποιασδήποτε εσωτερικής αντίδρασης ή εξωτερικής επέμβασης «ὑπό δυνάμεων τοῦ κράτους ἢ ἀκόμη καί φιλικῶν στρατιωτικῶν δυνάμεων» που δεν κατονομάζονται.

Στο υποκεφάλαιο «Τακτική», το σχέδιο τόνιζε ότι «αἱ ἐνέργειαί μας διά τροποποίησιν τοῦ Συντάγματος θά εἶναι φανεραί ...δεν θά ἒχουν οὐδεμίαν μορφήν προκλήσεως ἢ βιαίας ἐνεργείας. Τυχόν ἐπεισόδια, θά ἀντιμετωπισθοῦν κατ' ἀρχήν νομίμως ὑπό ...δυνάμεων ἀσφαλείας, συμφώνως σχεδίου. «Αἱ ἐνέργειαι θά ἒχουν νομικήν μορφήν».

Τέλος, το σχέδιο πρόβλεπε ότι:

1. Σε περίπτωση αυθόρμητης αντίδρασης των Τούρκων, η αντεπίθεση θα έπρεπε να ήταν άμεση.
2. Σε περίπτωση μελετημένης επίθεσης, επιβαλλόταν η δυναμική καταστολή της το συντομότερο δυνατό.
3. Δυναμική αντιμετώπιση των Τούρκων θα διευκόλυνε περαιτέρω τροποποιήσεις εκ μέρους των Ελλήνων.
4. Σε περίπτωση γενικότερης σύγκρουσης, εκτός των πιο πάνω ενεργειών θα μπορούσε να κηρυχθεί και η άμεση ένωση του νησιού με την Ελλάδα.

Μέρος του σχεδίου τούτου τέθηκε σ' εφαρμογή, η δε «Οργάνωσις» του Πολύκαρπου Γεωρκάτζη ήταν μια από τις οργανωμένες ομάδες που πήραν μέρος στις ένοπλες συγκρούσεις του Δεκεμβρίου 1963 κ.ε. μέχρι και του 1965.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια