Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Περίφημα είδη αγγείων για οικιακή χρήση, που κατασκευάζονταν μέχρι το 1974 στα φημισμένα εργαστήρια της νεότερης παραδοσιακής κυπριακής αγγειοπλαστικής στη Λάπηθο. Τα αγγεία αυτά περιλάμβαναν τα μεγάλου μεγέθους αποθηκευτικά για λάδι, λίπος, χαλούμια κ.ά., και τα καθημερινής χρήσης όπως πιάτα διαφόρων μεγεθών, κούζους κλπ. Τα αγγεία αυτά χαρακτηρίζονται από μια απλή και ελεύθερη διακόσμηση διαφόρων φανταστικών και αφηρημένων σχεδίων σε πράσινο ζωηρό χρώμα.

Τα αγγεία της Λαπήθου κατασκευάζονταν με την παραδοσιακή μέθοδο, στον τροχό του αγγειοπλάστη και η πρωτοτυπία ή η διαφορά τους έγκειτο στην επάλειψή τους με μια ειδική αλοιφή που μέχρι πρόσφατα οι τεχνίτες την κατασκεύαζαν μόνοι τους. Η αλοιφή αυτή ήταν μείγμα λιωμένου μολύβδου και πυρόλιθου (αδκιακόπετρας), και κατασκευαζόταν ως εξής: Ο μόλυβδος ετοποθετείτο σε σιδερένιο ταψί που ζεσταινόταν στη φωτιά, ενώ τον ανακάτευαν συνέχεια και τον έτριβαν με σιδερένιο σφυρί, μέχρι να γίνει σκόνη. Τον άφηναν να κρυώσει και τον κοσκίνιζαν σε λεπτό κόσκινο. Η αδκιακόπετρα ψηνόταν σε καμίνια, ύστερα κοπανιζόταν και κοσκινιζόταν για να γίνει κι αυτή λεπτή σκόνη. Εδημιουργείτο στη συνέχεια μείγμα των δυο υλικών, με την προσθήκη νερού, και με το μείγμα αυτό, που λεγόταν αλοιφή ή γυαλί, αλείφονταν τα αγγεία στο εσωτερικό τους καθώς και στο στόμιο. Στη συνέχεια ψήνονταν σε καμίνια με ψηλές θερμοκρασίες (μέχρι και 900°C) με αποτέλεσμα η αλοιφή να γίνεται λεπτό στρώμα γυαλιού. Η πράσινη βαφή των αγγείων, που την κατασκεύαζαν πάλι οι ίδιοι οι τεχνίτες, γινόταν με βάση οξειδωμένο χαλκό.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, και την προσφυγοποίηση των τεχνιτών της Λαπήθου, ελάχιστα πια αλειφτά αγγεία κατασκευάζονται, από εκτοπισμένους Λαπηθιώτες στις ελεύθερες περιοχές.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια