Πέρσες και Κύπρος
Η Κύπρος μεταξύ Ελλήνων και Περσών
Οι δυο μεγάλες δυνάμεις που βρίσκονταν αντιμέτωπες και αντιμάχονταν, ιδίως κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα, στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο ήσαν η Ελλάδα (διασπασμένη σε διάφορες ανεξάρτητες πόλεις που αντιμάχονταν και μεταξύ τους, με κυριότερες δυνάμεις την Αθήνα και την Σπάρτη) και η Περσική αυτοκρατορία. Η Κύπρος μοιραία βρέθηκε αρκετές φορές αναμεμειγμένη στη διαμάχη Ελλήνων και Περσών. Όχι μόνο εξ αιτίας της ζωτικής θέσεως της στον γεωγραφικό χώρο της ανατολικής Μεσογείου και του οικονομικού ρόλου της ως διαμετακομιστικού σταθμού στην θαλάσσια εμπορική οδό Ανατολής -Δύσης∙ αλλά κι εξ αιτίας του δικού της πλούτου (κυρίως χαλκός και ξυλεία απαραίτητη για την κατασκευή καραβιών) ۬ αλλά, επίσης, κι εξ αιτίας του γεγονότος ότι οι δεσμοί που διατηρούσε με την κυρίως Ελλάδα ήσαν και συγγενικοί αφού ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της αποτελούσαν άνθρωποι που ήσαν κι αισθάνονταν Έλληνες.
Όπως η Ιωνία, έτσι και η Κύπρος ουσιαστικά αποτελούσε ελληνικό χώρο υπό περσική κατοχή. Άλλοι παράγοντες που διαδραμάτιζαν ρόλο στην περιοχή ήσαν οι Φοίνικες, περισσότερο φίλοι και σύμμαχοι των Περσών παρά κατακτημένος λαός, με ισχυρή παρουσία στην Κύπρο. Επίσης οι Αιγύπτιοι, υπόδουλοι τώρα κι αυτοί στους Πέρσες κι επηρεαζόμενοι σε κάποιο βαθμό από τους Έλληνες που είχαν στην Αίγυπτο αποικίες και οικονομικά συμφέροντα.
Αυτό ήταν το πλέγμα κατά την περίοδο μεταξύ 6ου και 4ου π.Χ. αιώνα, οπότε η Κύπρος βρισκόταν υπό την κατοχή των Περσών. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, που ήταν αρκετά περίπλοκο, οι Κύπριοι βασιλιάδες έπρεπε να κινούνται και να κάνουν τις επιλογές τους. Οι επιλογές ήταν, βασικά, δύο:
(α) υποταγή στους Πέρσες, διατήρηση των θρόνων και των εξουσιών τους, καταβολή των φόρων και τήρηση των λοιπών υποχρεώσεων
(β) προσέγγιση των Ελλήνων και σύγκρουση προς τους Πέρσες.
Άλλοι (οι περισσότεροι) από τους βασιλιάδες της Κύπρου προτίμησαν την πρώτη επιλογή κι άλλοι την δεύτερη. Βέβαια η δεύτερη επιλογή συνεπαγόταν και την ανάλογη υποστήριξη ελληνικών πόλεων, που δεν δινόταν πάντοτε.
Αλλά ας δούμε τα κυριότερα γεγονότα της περιόδου της περσικής κυριαρχίας επί της Κύπρου, όπως αυτά παραδίδονται από τις αρχαίες γραπτές πηγές. Τα γεγονότα αυτά μπορούν να διακριθούν σε τρεις κατηγορίες:
α) περιπτώσεις όπου η Κύπρος προσέφερε στρατιωτική βοήθεια στους Πέρσες,
β) περιπτώσεις όπου οι Κύπριοι επαναστάτησαν κατά των Περσών και συγκρούστηκαν μαζί τους, και
γ) περιπτώσεις όπου ελληνικές δυνάμεις έπλευσαν στην Κύπρο γι’ απελευθέρωσή της από τον περσικό ζυγό.
Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση κατά την οποία οι Κύπριοι βοήθησαν τους Έλληνες, δηλαδή τον Μέγα Αλέξανδρο, στην κατά των Περσών εκστρατεία. Αλλά η περίπτωση αυτή θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα στο τέλος του λήμματος αυτού γιατί σήμανε το τέλος της περσικής κυριαρχίας επί της Κύπρου και το τέλος της ίδιας της αυτοκρατορίας τους.