Πέτρος Α' Λουζινιάν

Κατάληψη της Αλεξάνδρειας

Image

Πριν ακόμη επιστρέψει στην Κύπρο ο βασιλιάς, πληροφορήθηκε ότι οι Μωαμεθανοί της Αιγύπτου σχεδίαζαν να οργανώσουν επίθεση κατά της Κύπρου. Ακολουθώντας την ίδια τακτική — να επιτίθεται πρώτος — ο Πέτρος ετοίμασε εκστρατεία κατά των Αιγυπτίων. Από τη Βενετία όπου βρισκόταν, διαμήνυσε να συγκεντρωθεί ο στόλος του στη Ρόδο (Οκτώβριος του 1365) μαζί με το στράτευμα. Πράγματι, στη Ρόδο συγκεντρώθηκαν τα κυπριακά καράβια, ενώ ο Πέτρος έφερε μαζί του από την Ιταλία 16 γαλέρες που είχε εξασφαλίσει˙ οι Ιωαννίτες της Ρόδου συμμετέσχον με 4 γαλέρες˙ τελικά συγκεντρώθηκε ένας στόλος από 165 καράβια. Στη Ρόδο ο Πέτρος τέθηκε επικεφαλής του εκστρατευτικού αυτού σώματος. Παρά τις διάφορες αντιδράσεις από την Ευρώπη κι από την ίδια την Κύπρο (επειδή Ευρωπαίοι όπως οι Βενετοί, αλλά και Κύπριοι, είχαν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα εξαιτίας των εμπορικών δραστηριοτήτων τους με την Αίγυπτο), ο Πέτρος έπλευσε με τον στρατό του κι έφθασε στην Αλεξάνδρεια στις 9 Οκτωβρίου. Η επίθεση των Κυπρίων ήταν και πάλι αστραπιαία, με αποτέλεσμα η Αλεξάνδρεια να αλωθεί πολύ σύντομα: κατελήφθη το απόγευμα της επόμενης ημέρας, 10 Οκτωβρίου του 1365.

 

Ορθά, ωστόσο, έκρινε ο Πέτρος ότι δεν μπορούσε να κρατήσει την Αλεξάνδρεια για πολύ καιρό, αφού βρισκόταν τόσο μακριά από την Κύπρο. Αφού λοιπόν την κράτησε για λίγες μέρες και τη λεηλάτησε, την εγκατέλειψε τελικά κι επέστρεψε στην Κύπρο (ύστερα από απουσία τριών περίπου χρόνων). Όμως το κατόρθωμά του να αλώσει την Αλεξάνδρεια εντυπωσίασε ιδιαίτερα τους ηγεμόνες της Ευρώπης, που ο ένας μετά τον άλλο διαμηνούσαν τώρα στον βασιλιά της Κύπρου ότι θα τον ενίσχυαν με στρατιωτικές δυνάμεις για να συνεχίσει τον πόλεμο κατά των Μωαμεθανών. Τέτοιου είδους προθυμία εξέφρασαν ο ίδιος ο πάπας, ο βασιλιάς της Γαλλίας, ο κόμης της Σαβοΐας και άλλοι. Όμως οι Βενετοί, που μεγάλο μέρος των εμπορικών τους δραστηριοτήτων γινόταν με τους Μωαμεθανούς της Ανατολικής Μεσογείου, προσπάθησαν σκληρά και πέτυχαν να αποθαρρύνουν και τελικά ν’ ακυρώσουν μια νέα επίθεση.

 

Αντιπαράθεση με τον σουλτάνο:  Εντούτοις στην Κύπρο ο Πέτρος άρχισε τη ναυπήγηση δικών του καραβιών, με σκοπό αυτή τη φορά να χτυπήσει τη Βηρυτό. Όμως κι αυτή η πολεμική επιχείρηση τελικά ματαιώθηκε με την παρέμβαση των Βενετών, που μάλιστα προθυμοποιήθηκαν να καταβάλουν στον Πέτρο υψηλές χρηματικές αποζημιώσεις για τις πολεμικές προπαρασκευές του, φθάνει να μη επετίθετο κατά της Δαμασκού. Ωστόσο τον Ιανουάριο του 1366 ανελήφθη εκστρατεία κατά της Τριπόλεως (του Λιβάνου). Παρά το ότι πολλά από τα κυπριακά καράβια δεν κατόρθωσαν να ξανοιχθούν στο πέλαγος λόγω θαλασσοταραχής, λίγα έφθασαν στην Τρίπολη και την λεηλάτησαν πριν επιστρέψουν βιαστικά στην Κύπρο. Την επιχείρηση αυτή κατά της Τριπόλεως έκαμε ο Πέτρος προκειμένου να κάμει σαφείς τις προθέσεις του στον σουλτάνο του Καΐρου που εύρισκε συνεχώς προφάσεις για ν’ αποφύγει τη σύναψη ειρήνης με τον βασιλιά της Κύπρου. Πράγματι, χάριν των εμπορικών συμφερόντων των Ευρωπαίων, και με τη μεσολάβηση των Βενετών, αφού ματαιώθηκε κι η πανευρωπαϊκή εκστρατεία, ο βασιλιάς Πέτρος απεδέχθη την πρόταση (των Βενετών) να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με τον σουλτάνο. Ας σημειωθεί δε ότι το εμπόριο με την Ανατολή ωφελούσε ιδιαίτερα και την Κύπρο, η δε Αμμόχωστος εξαιτίας τούτου ήταν από τις πλουσιότερες πόλεις στον κόσμο τότε. Εξάλλου φίλοι και χρηματοδότες του Πέτρου ήσαν Αμμοχωστιανοί πάμπλουτοι έμποροι, που φαίνεται ότι μπορούσαν να τον επηρεάζουν. Όμως τώρα ο σουλτάνος, που δεν μπορούσε να ανεχθεί την προσβολή από την κατάληψη της Αλεξάνδρειας, δεν αποδεχόταν εύκολα μια φιλική προσέγγιση του Πέτρου. Έτσι, η επίθεση κατά της Τριπόλεως αποτελούσε ξεκάθαρο μήνυμα στον σουλτάνο: είτε υπογράφεται η ειρήνη (κι επαναρχίζει το εμπόριο), είτε ο πόλεμος συνεχίζεται. Από την πλευρά του ο σουλτάνος θέλησε να δημιουργήσει κάποια κίνηση αντιπερισπασμού κι ενίσχυσε τους εμίρηδες της Μικράς Ασίας που συγκέντρωσαν στρατό και πολιόρκησαν την Κώρυκο. Ο Πέτρος έστειλε αμέσως εκεί στρατεύματα (Φεβρουάριος-Μάρτιος του 1367) που ενώθηκαν με τη φρουρά της Κωρύκου και τελικά κατατρόπωσαν κι έδιωξαν τους Τούρκους. Εξ άλλου, τον Μάιο του 1367 η φρουρά της Αττάλειας εξεγέρθηκε επειδή καθυστερούσε ο μισθός της από την Κύπρο. Ο Πέτρος έπλευσε αμέσως εκεί κι επέβαλε την τάξη, αποκεφαλίζοντας μάλιστα τους πρωταίτιους.

 

Ύστερα απ’ όλα αυτά συμφωνήθηκε τελικά και η ειρήνη με τον σουλτάνο του Καΐρου, που όμως δεν κατέστη δυνατό να υπογραφεί. Έτσι μέσα στο 1367 αναφέρονται και διάφορες άλλες επιθέσεις του Πέτρου στην ακτή της Συρίας, κατάληψη και λεηλασία (ξανά) της Τριπόλεως κι άλλων πόλεων κατά μήκος της συριακής ακτής. Ο Λεόντιος Μαχαιράς γράφει ότι ο λόγος για τον οποίο ο Πέτρος δεν μπόρεσε να κρατήσει την Τρίπολη ήταν επειδή η πόλη αυτή δεν είχε τείχη. Μεταξύ των άλλων πόλεων που κατελήφθησαν και λεηλατήθηκαν από τους Κυπρίους το 1367 ήταν και η Λαοδίκεια της Συρίας (σημερινή Λατάκεια). Έτσι η ειρήνη με τον σουλτάνο αντιμετώπιζε μεγάλες δοκιμασίες.

 

Ξανά στην Ευρώπη: Εξαιτίας μιας παρεξήγησης με έναν Γάλλο ευγενή, τον Φλοριμόντ ντε Λεσπαρρέ, ο βασιλιάς Πέτρος συκοφαντήθηκε στον πάπα Ουρβανό και μάλιστα προεκλήθη σε μονομαχία. Ο Πέτρος απεδέχθη αμέσως την πρόκληση και, προς μεγάλη έκπληξη του Λεσπαρρέ, ξεκίνησε για τη Ρώμη. Εκεί όμως ο πάπας συμφιλίωσε τους δυο άνδρες (βλέπε λεπτομέρειες στο λήμμα Λεσπαρρέ Φλοριμόντ ντε). Στο ταξίδι του αυτό, που έγινε το 1367, ο Πέτρος πέρασε από τη Νεάπολη της Ιταλίας, όπου φιλοξενήθηκε για ένα διάστημα από τη βασίλισσα Ιωάννα. Πήγε επίσης στη Φλωρεντία όπου συναντήθηκε με τον αυτοκράτορα της Γερμανίας που βρισκόταν τότε εκεί, όπως και στο Μιλάνο όπου είδε τον δούκα της πόλης, ενώ ταξίδευσε και στη Γαλλία. Και πάλι ο Πέτρος δοκίμασε να συστρατεύσει τους ηγεμόνες της Δύσης σε εκστρατεία στην Ανατολή, αλλά και πάλι δεν βρήκε την αναμενόμενη ανταπόκριση.

 

Για όλα αυτά τα ταξίδια και τους πολέμους του, ο Πέτρος χρειαζόταν τεράστια ποσά χρημάτων. Αν και τα έσοδα του κράτους ήσαν πολλά, ωστόσο χρηματοδοτήθηκε κι από αλλού, ενώ μέρος των εξόδων για τις εκστρατείες επωμίζονταν οι ευγενείς του. Προκειμένου όμως να βρει κι άλλα χρήματα, αναφέρεται ότι παραχώρησε σε Κυπρίους δουλοπάροικους το δικαίωμα να εξαγοράζουν την ελευθερία τους έναντι ποσού χρημάτων. Από το μέτρο αυτό ωφελήθηκαν πολλοί Κύπριοι (βλέπε λήμμα πάροικοι). Επίσης αρκετά χρήματα εξασφάλισε από τα λάφυρα των επιτυχημένων εκστρατειών του.

 

Ο Πέτρος έκοψε και διάφορα νομίσματα, κυρίως αργυρά γρόσα και ημίγροσα. Στην εμπρόσθια όψη τους ο βασιλιάς εικονίζεται να κάθεται στον θρόνο με τους θυρεούς του, κρατώντας ξίφος στο δεξί του χέρι και σφαίρα με σταυρό στο αριστερό. Στην οπίσθια όψη είναι αποτυπωμένος ο σταυρός των Ιεροσολύμων.