Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Όπως αφηγείται ο Λεόντιος Μαχαιράς, ο βασιλιάς Πέτρος είχε παθολογική αγάπη προς τη σύζυγό του, τη βασίλισσα Ελεονώρα. Στα ταξίδια του μάλιστα, έπαιρνε μαζί του ένα νυκτικό της, που το αγκάλιαζε τα βράδια, όταν κοιμόταν. Ο έρωτάς του όμως προς τη σύζυγό του δεν τον εμπόδιζε να έχει και ερωτικές σχέσεις με άλλες γυναίκες, μάλιστα και δυο ή τρεις ταυτόχρονα. Μια από τις ερωμένες του ήταν η Ιωάννα ντ’ Αλεμάν της οποίας η σχέση με τον βασιλιά και η αντιπαράθεση με τη βασίλισσα πιστεύεται ότι απετέλεσαν το θέμα του γνωστού μεσαιωνικού κυπριακού ποιήματος της Αροδαφνούσας (βλέπε λήμμα «Αροδαφνούσα» , όπως και λήμμα Αλεμάν Ιωάννα).

Ο παράφορος χαρακτήρας του Πέτρου τον οδήγησε επανειλημμένα σε σύγκρουση με ευγενείς του βασιλείου του, που μάλιστα μερικούς τιμώρησε ιδιαίτερα σκληρά για ασήμαντες αιτίες. Ο Μαχαιράς αναφέρει την περίπτωση του ευγενούς Ερρίκου ντε Γιβλέτ που αρνήθηκε να προσφέρει στον γιο του βασιλιά τα κυνηγετικά του σκυλιά όταν του ζητήθηκαν, επειδή κι ο δικός του γιος τα ήθελε το ίδιο. Θυμωμένος ο βασιλιάς, όχι μόνο τιμώρησε τον ευγενή του αλλά προσέβαλε ιδιαίτερα σκληρά κι ολόκληρη την οικογένειά του: τον γιο του τον έστειλε να σκάβει μαζί με τους σκλάβους, σιδηροδέσμιος, οχυρωματικά έργα στη Λευκωσία, ενώ την κόρη του ντε Γιβλέτ, αν και ήταν ευγενής, την πάντρεψε με έναν άσημο ράφτη.

Εκεί όμως που τελικά βρέθηκε ο βασιλιάς σε πλήρη αντιπαράθεση προς τους ευγενείς, ήταν εξαιτίας της στάσης που αυτοί τήρησαν στο θέμα μοιχείας με κατηγορούμενη τη βασίλισσα Ελεονώρα: Όταν ο βασιλιάς απουσίαζε στο πρώτο του μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη, η βασίλισσα Ελεονώρα συνήψε ερωτική σχέση με τον ευγενή Ιωάννη ντε Μόρφου, κόμητα ντε Ρουχάς. Η σχέση τους έγινε γνωστή. Για τον λόγο αυτό ο ευγενής Ιωάννης Βισκούντης, που ήταν υπεύθυνος για τις υποθέσεις του παλατιού και διατεταγμένος από τον βασιλιά να τον ενημερώνει ανελλιπώς για το κάθε τι, φοβούμενος μήπως ο Πέτρος πληροφορηθεί από άλλες πηγές τη δυσάρεστη εξέλιξη, έγραψε στον βασιλιά στην Ευρώπη ενημερώνοντάς τον για την ερωτική περιπέτεια της βασίλισσας. Όταν επέστρεψε ο Πέτρος στην Κύπρο, κατηγόρησε τη βασίλισσα για απιστία. Οι ευγενείς, που εκλήθησαν να εκδικάσουν την υπόθεση, βρέθηκαν μπροστά στο μεγάλο δίλημμα: να εκδώσουν σωστή απόφαση ή όχι; Διότι εάν καταδικαζόταν η βασίλισσα, υπήρχε ο κίνδυνος να έλθει η Κύπρος σε σύγκρουση με την ισχυρή Ισπανία (αφού η βασίλισσα ήταν Ισπανίδα). Τελικά η πολιτική σκοπιμότητα υπερίσχυσε της δικαιοσύνης: η βασίλισσα αθωώθηκε πανηγυρικά, αν και γνώριζαν όλοι την ενοχή της. Ο δε Ιωάννης Βισκούντης καταδικάστηκε ως συκοφάντης και πέθανε στη φυλακή, αν και γνώριζαν όλοι ότι είχε γράψει την αλήθεια, όπως είχε εξάλλου διαταχθεί. Το ζήτημα αυτό (η σκοπιμότητα κατά της αλήθειας και του δικαίου) απετέλεσε το θέμα του γνωστού ποιήματος του Γιώργου Σεφέρη Ὁ Δαίμων τῆς Πορνείας. Το ίδιο θέμα απετέλεσε και θεατρικό έργο του Άντρου Παυλίδη, με τον ίδιο τίτλο˙ ο τίτλος είναι παρμένος από σχετική αναφορά του Λεοντίου Μαχαιρά. Το ίδιο θέμα θίγεται και στο θεατρικό έργο Πέτρος Α΄ του Πάνου Ιωαννίδη, ενώ η σύγκρουση Ελεονώρας - Ιωάννας ντ’ Αλεμάν στο έργο Καλόγεροι του Χριστάκη Γεωργίου.

Η αθώωση της βασίλισσας και η καταδίκη του ιππότη που είχε πει την αλήθεια κάθε άλλο παρά ικανοποίησαν τον βασιλιά Πέτρο. Αυτός δεν αισθανόταν μόνο θανάσιμα προσβεβλημένος, αλλά και ιδιαίτερα μειωμένος από τους ευγενείς, που ενσυνείδητα πήραν τη λανθασμένη απόφαση. Και θέλοντας να τους πληρώσει με το ίδιο νόμισμα, ἄρχεψεν καί ἀντροπίαζεν τές γεναῖκες τους, λέει ο χρονογράφος, ἀπό μικρήν ἓως μεγάλην.

Τελικά η αντιπαράθεση του βασιλιά με τους ευγενείς οδήγησε σε αμοιβαίο μίσος θανάσιμο. Μέχρι μάλιστα του σημείου ο βασιλιάς να επεξεργαστεί σχέδιο για εξόντωση των ευγενών. Όμως δεν πρόλαβε. Γιατί οι ευγενείς κατέληξαν σε συνωμοσία για δολοφονία του Πέτρου. Το σχέδιο τέθηκε σ’ εφαρμογή τα ξημερώματα της Τετάρτης, 17 του Ιανουαρίου 1369. Οι ευγενείς πήγαν στο παλάτι. Τρεις απ’ αυτούς (οι Φίλιππος ντ’ Ιμπελέν, Ερρίκος ντε Γιβλέτ και Ιάκωβος ντε Γκωρέλ) εισήλθαν στο υπνοδωμάτιο του βασιλιά όπου αυτός κοιμόταν με μια ερωμένη του, κι εκεί τον κατέσφαξαν. Στη συνέχεια οι λοιποί ευγενείς εισήλθαν στο δωμάτιο κι όλοι τράβηξαν τα σπαθιά τους και χτύπησαν τον νεκρό βασιλιά, έτσι που το έγκλημα να είναι ευθύνη όλων. Σε μια προσπάθεια ολοκληρωτικής ατίμωσης του απέκοψαν τα γεννητικά όργανα. 

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια