Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Χωριό της επαρχίας Πάφου, 3 περίπου χμ. στα ΒΑ. της πόλης Πάφου. Είναι τοποθετημένο κυρίως πάνω σε ασβεστολιθικούς ψαμμίτες της Πλειστόκαινης περιόδου, 180 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η πλαγιά πάνω στην οποία βρίσκεται το χωριό ανυψώνεται σταδιακά από τη θάλασσα, δυτικά της Πάφου, και συνεχίζεται ανατολικά του Αναβαργού, σε υψόμετρο 292 μ. μεταξύ Αναβαργού και Άρμου, και 478 μ. ανατολικά της Άρμου.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι προσχώσεις των αναβαθμίδων και οι αποθέσεις του σχηματισμού Κανναβιού (μπεντονίτες και ψαμμίτες). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν τέρρα ρόζα και εδάφη του σχηματισμού των Μαμωνιών.

Μερικά σχετικά αβαθή ρυάκια έχουν διαμελίσει το τοπίο, ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Πάνω στην καφκάλλα και τα αβαθή εδάφη, με μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 500 χιλιοστόμετρα, καλλιεργούνται πολύ λίγα σιτηρά, λίγα νομευτικά φυτά, λίγα εσπεριδοειδή, αμυγδαλιές, χαρουπιές και ελάχιστες ελιές. Διακρίνει ένας στο χωριό αρκετές τρεμιθιές, που προδίδουν την αρχική φυσική βλάστηση. Επίσης καλλιεργούνται τα αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών, οι μπανάνες, οι καρυδιές, τα όσπρια και λίγα φιστίκια. Ούτε και η κτηνοτροφία είναι ανεπτυγμένη στο χωριό.

Οι περιβαλλοντολογικές συνθήκες δεν ευνοούν τη γεωργία -κτηνοτροφία, γι’ αυτό και το χωριό, λόγω κυρίως γειτνίασης με την Πάφο, σταθερά αστικοποιείται. Μεταξύ της Πάφου και του Αναβαργού οικοδομούνται συνεχώς σπίτια που σταδιακά ενώνουν τους δυο οικισμούς. Στο κέντρο του χωριού σώζονται μερικά παραδοσιακά σπίτια, ενώ άλλα έχουν αναπαλαιωθεί. Στο χωριό ξεχωρίζει η ψηλή οικοδομή με το σιλό της Επιτροπής Σιτηρών Πάφου. Το σιλό οικοδομήθηκε το 1978, έχει ύψος 27 περίπου μέτρων και χωρητικότητα 11.000 περίπου τόνων.

Ο πληθυσμός του χωριού σημείωσε μια σταθερή αύξηση από τον περασμένο αιώνα μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Η γεωργία στο χωριό δεν μπορεί να κρατήσει τον πληθυσμό και η Πάφος, λόγω γειτνίασης, υπήρξε η κύρια πηγή απασχόλησης. Αυτός ο γεωγραφικός παράγοντας της απόστασης είναι σήμερα και η κύρια εξήγηση της οικοδόμησης σπιτιών στον Αναβαργό από κατοίκους της Πάφου. Στην απόφαση αυτή διαδραματίζει ρόλο και η σχετικά χαμηλή τιμή των οικοπέδων σε σύγκριση με την πόλη της Πάφου.

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο.

Το χωριό δεν αναφέρεται από τον de Mas Latrie ούτε ως φέουδο, ούτε ως βασιλικό κτήμα, αν και ο Ν. Κληρίδης επισημαίνει πως το όνομα του χωριού είναι φράγκικο (Ν. Κληρίδη, Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου, Λευκωσία, 1961, σ. 41). Ο Ν.Γ. Κυριαζής αναφέρει πως ο Αναβαργός δεν περιλαμβάνεται στην απογραφή της Βενετοκρατίας (Ν. Γ. Κυριαζή, Τα χωριά της Κύπρου, 1952, σ. 46). Ο Σ. Μενάρδος αναφέρει πως, ὁ Ἀναβαρκός ....ἒλαβε τό ὂνομα τῆς Ναβάρρας εἲτ' ἐκ τοῦ ὀνομαστοῦ Philippe de Navare, ὃστις διέπρεψεν ἐν Κύπρῳ ἀπό τοῦ 1219 - 1264, εἲτ' ἐξ' ἂλλου γόνου τοῦ γνωριμωτάτου οἲκου, ὃστις ὑπῆρξε μέχρι τέλους τῆς φραγκοκρατίας, καλούμενος de Novare, γραφόμενος δε Nevere, Neveria…..(Σ. Μενάρδου, Τοπωνυμικαί και Λαογραφικαί Μελέται, Δημοσιεύματα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία, 1970, σ. 71).

Ο Γκάννις βρήκε την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου αρκετά σύγχρονη, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όμως ένα μίλι κοντά στο χωριό βρίσκεται λαξευτός ρωμαϊκός τάφος (Rupert Gunnis, Historic Cyprus, σ. 164).