Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Χωριό της επαρχίας Λάρνακας, 20 περίπου χμ. στα ΝΔ. της πόλης της Λάρνακας. Βρίσκεται σ'   ένα υψόμετρο 90 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, απέχει δε από τη θάλασσα περί τα 5 χμ. Πάνω στις αλλουβιακές προσχώσεις, τις κρητίδες, τις μάργες και τις μαργαϊκές κρητίδες, αναπτύχθηκαν τα ασβεστούχα εδάφη και οι ξερορεντζίνες, που δέχονται ολόχρονα μια μέση βροχόπτωση γύρω στα 400 χιλιοστόμετρα.

Τοποθετημένη μεταξύ του Ξεροπόταμου στα δυτικά και του Πούζη στα ανατολικά, η Αναφωτία εμφανίζεται σαν μια αβαθής λεκάνη με τα Στράχαλα στα βόρεια να φθάνουν τα 203 μ., τα Τραχώνια στα δυτικά με υψόμετρο 148 μ., τους λόφους ανατολικά της Απλάντας, με υψόμετρο 150 μ. και τους λόφους στα ΒΑ. της τοποθεσίας Καβαλλάρηδες με 93 μ. Η κλίση του τοπίου προς τη θάλασσα είναι σχεδόν ανεπαίσθητη. Στην διοικητική έκταση της Αναφωτίας, όπου βρίσκεται υδροφόρο στρώμα δευτερεύουσας σπουδαιότητας, ανορύχθηκαν γεωτρήσεις που εμφανίζονται διάσπαρτες στο τοπίο του χωριού.

Τα κυριότερα προϊόντα του χωριού είναι σιτηρά (κυρίως σιτάρι), νομευτικά φυτά, λαχανικά, όσπρια, αμπέλια (οινοποιησίμων και επιτραπέζιων ποικιλιών) αγκινάρες, εσπεριδοειδή, λίγες αμυγδαλιές, ελιές και λίγες χαρουπιές. Η Αναφωτία περιλαμβάνεται στο μεγάλο αρδευτικό έργο του Νότιου Αγωγού.

Η κτηνοτροφία είναι σχετικά ανεπτυγμένη.

Ο οικισμός της Αναφωτίας είναι σχετικά συμπαγής και σχεδόν τετράγωνος, αν και οι σύγχρονες οικοδομές είναι εμφανείς κατά μήκος του ασφαλτόστρωτου δρόμου, που ενώνει το χωριό με το Αλεθρικό. Το δημοτικό σχολείο του χωριού βρίσκεται στα βόρεια του οικισμού, ενώ η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής βρίσκεται στα νότια. Αρκετά σπίτια στο κέντρο του χωριού είναι πλινθόκτιστα, ενώ μερικά άλλα είναι κτισμένα με το τοπικό πέτρωμα της κρητίδας.

Όπως πάρα πολλά χωριά της Κύπρου, έτσι και η Αναφωτία γνώρισε μια πληθυσμιακή αύξηση από το 1881 μέχρι το 1946. Αργότερα σημειώθηκε μείωση. Στα χρόνια που ακολούθησαν την τουρκική εισβολή , ο πληθυσμός αυξήθηκε και πάλι. Οι Τουρκοκύπριοι της Αναφωτίας εγκατέλειψαν το χωριό κατά τον Δεκέμβριο του 1963 (R. Patrick, Political Geography and the Cyprus Conflict:  1963-1971, σ. 271). Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Η Αναφωτία συνδέεται στα ΒΑ. με την Απλάντα και το Αλεθρικό, στα Β. με τις Αγγλισίδες και στα ΝΔ. με την Αλαμινό, ενώ στα νότια ενώνεται με τον κύριο δρόμο Αλαμινού -Μαζωτού - Λάρνακας.

Η Αναφωτία περιλαμβάνεται στον κατάλογο Λουζινιανο - ενετικών φέουδων του ντε Μας Λατρί (L' ile de Chypre, sa Situation Presente et ses Souvenirs du Moyen- Ages, 404). Η Αναφωτία αναφέρεται ως Αναφωτή ή Αναφωτίδες στο ιστορικό έργο του ίδιου συγγραφέα Histoire de l’ile de Chypre, III, σ. 275 . Σε παλαιούς χάρτες το χωριό βρίσκεται σημειωμένο ως Mondatia, μνημονεύεται όμως και ως Anatadia.

Κατά τον Γκάννις, η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής είναι έργο, κατά πάσαν πιθανότητα, του 1743.

Τοπων: Αναφωτία, όνομα προερχόμενο, κατά πάσαν πιθανότητα, από το όνομα Αγία Φωτεινή ή Φωτού. Εάν λάβουμε υπόψη την προέλευση της ονομασίας του χωριού (προερχόμενη από το όνομα της αγίας Φωτεινής στην οποία είναι αφιερωμένη και η εκκλησία του), θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι ιδρύθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι παλαιότερα πολλοί Κύπριοι ονόμαζαν το χωριό Φωτεινούδα (υποκοριστικό του Φωτεινή, επειδή ήταν σχετικά μικρό).

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια