Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στην περιοχή του χωριού Άγιος Γεώργιος Πέγειας, βρίσκεται μια μικρή πόλη, άγνωστης μέχρι σήμερα ονομασίας. Η αρχή της πόλης αυτής ανάγεται στην Ελληνιστική περίοδο. Φαίνεται όμως ότι ακμάζει στα Υστερορωμαϊκά και Πρωτοβυζαντινά χρόνια. Σ' όλο το μήκος της απόκρημνης ακτής σώζονται λαξευτοί τάφοι συλημένοι. Μερικοί απ' αυτούς διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση και δυο τουλάχιστον διασώζουν και επιγραφές.

Στην πόλη αυτή ανασκάφηκαν τρεις πρωτοβυζαντινές βασιλικές κι ένα μικρό λουτρό. Η πιο σημαντική από τις βασιλικές αυτές είναι η βασιλική Α'. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, της οποίας τα τρία κλίτη καταλήγουν στα ανατολικά σε αψίδες ημικυκλικές εσωτερικά και πολύπλευρες (ημιεξάγωνη η κεντρική, ημιρομβοειδείς οι πλάγιες) εξωτερικά. Στην κεντρική αψίδα σώζεται το ημικυκλικό σύνθρονο. Δυο κιονοστοιχίες μήκους 27,80 μ., με επτά κίονες η κάθε μια, χωρίζουν τα τρία κλίτη. Η βασιλική είχε υπερώα, δεν έχει όμως νάρθηκα. Αντίθετα έχει τετράστοο αίθριο. Οι διαστάσεις του κυρίως ναού είναι 28 Χ 19 μ., χωρίς την αψίδα.

Δυτικά του αιθρίου και σε ψηλότερο επίπεδο, στο οποίο οδηγούν τέσσερα σκαλοπάτια, είναι το βαπτιστήριο. Το βαπτιστήριο αποτελείται από μια ορθογώνια αίθουσα με τέσσερις στοές και με υπερώα και μια μικρή τρίκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος. Στο κέντρο της ορθογώνιας αίθουσας υπάρχει λαξευμένη στο βράχο κυκλική κολυμβήθρα στην οποία οι βαπτιζόμενοι κατέβαιναν με τέσσερα σκαλοπάτια κατασκευασμένα στην ανατολική πλευρά. Οι βάσεις των κιόνων, οι κίονες και τα κιονόκρανα ήσαν κατασκευασμένα με προκοννήσιο μάρμαρο. Από το ίδιο μάρμαρο ήταν κατασκευασμένος και ο άμβωνας που ήταν τοποθετημένος στον άξονα του μέσου κλίτους της βασιλικής.

Στη βορινή πλευρά της βασιλικής υπάρχει διάδρομος στον οποίο ανοίγουν διάφορα προσκτίσματα κι ένα παρεκκλήσι.

Τα δάπεδα της βασιλικής, του αιθρίου και του βαπτιστηρίου ήταν καλυμμένα με ψηφιδωτά. Στο δάπεδο του ιερού βήματος κυριαρχούν θέματα με θαλάσσια είδη και πτηνά, ενώ στον κυρίως ναό εικονίζονται διάφορα ζώα. Τέσσερα ζώα (κάπρος, αρκούδα, λιοντάρι και ταύρος) εικονίζονται και στην αυλή του αιθρίου. Το ψηφιδωτό δάπεδο του βαπτιστηρίου ήταν διακοσμημένο με γεωμετρικά θέματα και άνθη λωτού στο πλαίσιο. Κατά την ανασκαφή της βασιλικής βρέθηκαν κομμάτια από εντοίχια ψηφιδωτά που μαρτυρούν ότι και η αψίδα και οι τοίχοι της βασιλικής είναι καλυμμένοι με ψηφιδωτά. Η βασιλική Α' κτίστηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, γύρω στα μέσα του 6ου αιώνα.

Σε απόσταση 200 μ. περίπου νοτιοδυτικά της βασιλικής Α' ανασκάφηκε μια άλλη, μικρότερη βασιλική, η βασιλική Β' . Και η βασιλική αυτή ήταν τρίκλιτη, ξυλόστεγη. Οι δυο κιονοστοιχίες είχαν από πέντε κίονες η κάθε μια από προκοννήσιο μάρμαρο. Από το ίδιο μάρμαρο ήταν κατασκευασμένες και οι βάσεις και τα κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού με τη μορφή επιθήματος. Η βασιλική αυτή, είχε διαστάσεις 17 Χ 14 μ. χωρίς τις αψίδες, ημικυκλικές εσωτερικά και ημιεξάγωνες εξωτερικά. Είχε ανοικτό νάρθηκα, όχι όμως αίθριο. Η βασιλική Β' κτίστηκε το δεύτερο ήμισυ του 6ου αιώνα.

Η βασιλική Γ' βρίσκεται βορειοανατολικά της βασιλικής Α' και σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. Είναι και αυτή τρίκλιτη και οι κιονοστοιχίες της είχαν 4 κίονες η κάθε μια. Έχει εσωτερικές διαστάσεις 14,6 Χ 11, 5 μ. χωρίς τις αψίδες. Ο ευρύς νάρθηκας της μικρής αυτής βασιλικής άνοιγε προς τα έξω με τρίβηλο. Τόσο οι βάσεις των κιόνων, όσο κι οι κίονες και τα κιονόκρανα που στολίζονταν με σταυρούς και κομβία ήσαν από προκοννήσιο μάρμαρο. Η βασιλική Γ' κτίστηκε στα τέλη του 6ου ή τις αρχές του 7ου αιώνα. Δυτικότερα της βασιλικής Γ' ανασκάφηκε μερικώς ένα μικρό λουτρό του 6ου μ.Χ. αιώνα. Διακρίνονται το υπόκαυστο με το ιδρωτήριο και η χλιαρή και ψυχρή αίθουσα. Το δάπεδο ήταν καλυμμένο με απλό ψηφιδωτό.