Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η εποχή αυτή πήρε το όνομα της από το γνωστό γεωμετρικό ρυθμό διακόσμησης των αγγείων, από άλλους δε ονομάζεται και εποχή του σιδήρου, λόγω της διάδοσης της χρήσης και επεξεργασίας αυτού του μεταλλεύματος. Κατά την εποχή αυτή η παρουσία των Ελλήνων στο νησί εδραιώνεται, ενώ κάνουν την εμφάνιση τους και οι Φοίνικες οι οποίοι ιδρύουν τα πρώτα τους εμπορία και ταυτόχρονα ελέγχουν μια μεγάλη κυπριακή πόλη. Το Κίτιον.

Ιστορικά γεγονότα

Ένα φυσικό φαινόμενο, πιθανόν σεισμός,  ή μια εχθρική επιδρομή τερμάτισαν την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Κύπρο, γύρω στο 1075 π.Χ. Η νέα εποχή που ακολουθεί ονομάζεται Γεωμετρική ή Κυπρογεωμετρική Εποχή και εκτείνεται, συμβατικά,  από το 1050 - 750 π.Χ. Αυτή η εποχή χωρίζεται σε Κυπρογεωμετρική Ι (1050 - 950 π.Χ.), Κυπρογεωμετρική ΙΙ (950 - 850 π.Χ.) και Κυπρογεωμετρική ΙΙΙ (850 - 750 π.Χ.). Η αρχή αυτής της Εποχής συμπίπτει με την αρχή των Ιστορικών Χρόνων, κατά τους οποίους υπάρχουν αναγνώσιμα γραπτά μνημεία, και με την αρχή της Εποχής του Σιδήρου, κατά την οποία χρησιμοποιήθηκε ένα νέο μέταλλο, ο σίδηρος, για την κατασκευή εργαλείων, σκευών και όπλων.

Κατ΄ αυτή την εποχή γεννήθηκαν και εξελίχτηκαν στο νησί τα πρώτα κράτη - πόλεις: η Παλαίπαφος, το Κούριον, η Αμαθούς, το Κίτιον, οι Σόλοι, η Λάπηθος, η Σαλαμίς, η Ταμασσός, το Ιδάλιον, οι Χύτροι, η Λήδρα και το Μάριον. Από τις πόλεις που άνθιζαν προηγουμένως στο νησί, το Κίτιον και η Παλαίπαφος ανοικοδομήθηκαν, ενώ η Έγκωμη, η οποία καταστράφηκε, παραχώρησε τη θέση της στη Σαλαμίνα.

Η Κύπρος αυτή την εποχή ήταν πυκνοκατοικημένη και ευημερούσε, όπως φαίνεται από την έκταση κάποιων νεκροταφείων και από τα πλούσια ταφικά κτερίσματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Είχε ενιαίο πολιτισμό, στηριγμένο στις μυκηναϊκές παραδόσεις και σε ανατολικές επιδράσεις.

Ένα πολύ σημαντικό γεγονός της Κυπρογεωμετρικής Εποχής είναι η άφιξη και η εγκατάσταση των Φοινίκων στο Κίτιον, στην Αμαθούντα και σε άλλα μέρη του νησιού. Οι Φοίνικες μετέφεραν μαζί τους όχι μόνο διάφορα εμπορεύματα, αλλά και ποικίλα στοιχεία από τον πολιτισμό τους, όπως για παράδειγμα τους θεούς τους, που επηρέασαν γενικότερα τον πολιτισμό της Κύπρου.

Η Γεωμετρική Εποχή ονομάστηκε έτσι από τα γεωμετρικά σχήματα που διακοσμούσαν τα έργα τέχνης και κυρίως τα αγγεία της εποχής αυτής. Τα σχήματα αυτά αποτελούσαν μέρος της διακόσμησης κυπριακών και ελλαδικών αγγείων από το τέλος της  Ύστερης Χαλκοκρατίας ( 1600 – 1050 π.Χ. ).

Κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της Κύπρου είναι η κάθοδος των Φοινίκων στο νησί. Την ίδια στιγμή τα ελληνικά βασίλεια που ιδρύθηκαν με την κάθοδο των Αχαιών κατά την ύστερη εποχή του Χαλκού συνεχίζουν να οργανώνονται σε ολόκληρη την Κύπρο. Τα σημαντικότερα από αυτά τα βασίλεια την περίοδο αυτή είναι η Παλαίπαφος, το Κούριον, η Αμαθούς, το Κίτιον, οι Σόλοι, η Λάπηθος, η Σαλαμίς, η Ταμασσός, το Ιδάλιον, οι Χύτροι, η Λήδρα και το Μάριον.

Βιβλιογραφία:

• Βάσου Καραγιώργη, Κύπρος, το σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου 1600 – 500 π.Χ., Αθήνα 2002
• Βάσου Καραγιώργη, Έλληνες θεοί και ήρωες στην αρχαία Κύπρο, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1998
• Βάσου Καραγιώργη, Το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη και η Πολιτιστική Κληρονομιά της Κύπρου, Αθήνα 1990
• Caubet, A., Hermany, A., Karageorghis, V., Art Antique de Chypre au Musée du Louvre du Chalcolithique a l ΄ époque Romaine, Athènes 1992

• Βάσου Καραγιώργη, Θησαυροί της Αρχαίας Κυπριακής Τέχνης στο Μουσείο του Ιδρύματος Πιερίδη, Λάρνακα 1991
• Καραγιώργη, Αρχαία Κυπριακή Τέχνη στη Συλλογή Σεβέρη, Αθήνα 1999
• Βάσου Καραγιώργη, Αρχαία Τέχνη της Κύπρου στη Συλλογή Γεωργίου και Νεφέλης Τζιάπρα Πιερίδη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Αθήνα 2002
• περιοδικό Chypre, Juilet – Aout 1995

• Caubet, A., Hermany, A., Karageorghis, V., Art Antique de Chypre au Musée du  Louvre du Chalcolithique a l ΄ époque Romaine, Athènes  1992

• Αlong the routes of the Phoenicians – Sur les routes des Phénicans, Àrgos 1998
• Brehme, S., Brönner M., Karageorghis, V., Platz – Horster G., Weisser B., Ancient Cypriote Art in Berlin, Nicos;ia 2001
• Karageorghis, V., Kition, Thames and Hudson, p. 103, pl. XVI 
• Phylactou, A., Paphos, Nicosia 1988
• Karageorghis, V.,  The Coroplastic art of Ancient Cyprus II. Late Cypriote II – Cypro – Ceometric III
• Καραγιώργη, Β., Ανασκάπτοντας τη Σαλαμίνα τις Κύπρου 1952 – 1974, Αθήνα 1999