Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Λιβάδια- Livadia. Αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Λάρνακας, περί τα 5,5 χμ. βόρεια της πόλης της Λάρνακας.

Τα Λειβάδια είναι κτισμένα στην παράκτια πεδιάδα της Λάρνακας, σε μέσο υψόμετρο 15 μέτρων. Το τοπίο είναι καμπίσιο με ανεπαίσθητες μορφολογικές διακυμάνσεις.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις και οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκωσίας (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, μάργες, κροκάλες και ψαμμίτες). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν προσχωσιγενή εδάφη και ξερορεντζίνες.

Τα Λιβάδια δέχονται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 330 χιλιοστόμετρα. Στα εύφορα εδάφη του χωριού καλλιεργείται μια ποικιλία λαχανικών που περιλαμβάνουν αγκινάρες, καρότα, μελιντζάνες, ντομάτες, καρπούζια, πεπόνια, κουνουπίδια, κρεμμύδια και κολοκυθάκια. Καλλιεργούνται επίσης τα εσπεριδοειδή, τα φρουτόδεντρα (συκιές, χρυσομηλιές, αχλαδιές και ροδιές), οι ελιές, οι χαρουπιές, τα σιτηρά (κυρίως κριθάρι), ο καπνός και τα νομευτικά φυτά. Στην περιοχή του χωριού έχουν ανορυχθεί αρκετές διατρήσεις που συνέβαλαν στην επέκταση των αρδευόμενων εκτάσεων.

Η κτηνοτροφία είναι επίσης αρκετά ανεπτυγμένη. Εκτός από τη κτηνοτροφία αναπτύχθηκε και η βιομηχανία ξύλου, στρωμάτων και εφαπλωμάτων, ζωοτροφών και πτηνοτροφών και η ραπτική ενδυμάτων.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, τα Λειβάδια συνδέονται στα βόρεια με το χωριό Κελλιά (περί τα 2,5 χμ.) και στα νότια με την πόλη της Λάρνακας. Συνδέονται επίσης στα δυτικά με το χωριό Αραδίππου (περί τα 3,5 χμ.).

Η πολύ μικρή απόσταση του χωριού από το αστικό κέντρο της Λάρνακας, η καλή οδική του σύνδεση και οι προσοδοφόρες γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις είναι παράγοντες που συνέβαλαν στην αλματώδη πληθυσμιακή του αύξηση. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Η πολύ μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση που σημειώθηκε μεταξύ των απογραφών του 1973 και του 1982 (128,1 %), οφείλεται κυρίως στην εγκατάσταση στο χωριό μεγάλου αριθμού Ελληνοκυπρίων προσφύγων. Στην περιοχή του δημιουργήθηκαν συνοικισμοί αυτοστέγασης προσφύγων.

Η γειτνίαση των Λειβαδιών με την πόλη της Λάρνακας, επιτρέπει σε αρκετούς από τους κατοίκους τους να βρίσκουν εργοδότηση σ' αυτήν.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό υφίστατο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας. Από την αρχή μάλιστα της Φραγκοκρατίας (1192-1489) αναφέρεται ότι αποτελούσε ιδιοκτησία του αρχιεπισκόπου της Τύρου (από το 1198 κ.ε.). Τούτο σημαίνει ότι το χωριό υφίστατο και πιο πριν, κατά τα Βυζαντινά χρόνια, οπότε απεδόθη στον αρχιεπίσκοπο της Τύρου αμέσως μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Φράγκους και την οργάνωση του νησιού σε βασίλειο. Σε παλαιούς χάρτες (όπως του Abraham Ortelius του 1573), σημειώνεται το χωριό με την ονομασία Tridato. Η ονομασία αυτή φαίνεται να ήταν της περιόδου της Φραγκοκρατίας, και μ' αυτήν το χωριό ήταν γνωστό ως φέουδο τότε. Η ελληνική του ονομασία όμως δεν εγκαταλείφθηκε και υπερίσχυσε.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1570/71-1878) αρχικά το χωριό είχε παραμείνει ως οικισμός για τον οποίο οι πληροφορίες είναι εντελώς αντιφατικές. Μια πηγή αναφέρει ότι είχε υπερβολικά υψηλό πληθυσμό, γύρω στις 2.000 κατοίκους το 1710, ενώ μια άλλη πηγή αναφέρει ότι οι κάτοικοι την ίδια εποχή ήσαν περί τους 50 μόνον. Αργότερα, κατά τον Ν.Γ. Κυριαζή, το χωριό ήταν διαχωρισμένο σε τέσσερα τσιφλίκια: του Ρουσιά (=Ριχάρδου Ματτέι), του Γιακουμέττου, του Ιμπεριάλου και της Κοκόνας (θυγατέρας του Γιακουμέττου). Πιο ύστερα τα τέσσερα τσιφλίκια έγιναν δυο (του Γιακουμίττου και του Ιμπεριάλου) γνωστό και ως Πάνω Λιβάδια και Κάτω Λιβάδια. Ο διαχωρισμός του χωριού σε Πάνω και σε Κάτω (=βόρειο και νότιο τμήμα αντιστοίχως) διατηρήθηκε και κατά τα νεότερα χρόνια. Υπάρχουν επίσης δυο εκκλησίες, αφιερωμένες στην αγία Παρασκευή και στον άγιο Σάββα.

Τα δυο τσιφλίκια της τελευταίας περιόδου της Tουρκοκρατίας είχαν τελικά αγοραστεί από τον Χατζηττοουλή και στις αρχές της Aγγλοκρατίας το χωριό σημειωνόταν και με την ονομασία: Llvadhia Hagl Togii chifflik. To Τσιφλίκι του Χατζηττοουλή εξακολουθεί να είναι και σήμερα τοπωνύμιο στην περιοχή.

Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν αρχαία κατάλοιπα που χρονολογούνται στη Μέση εποχή του Χαλκού, πράγμα που αποδεικνύει ότι είχε κατοικηθεί από τα Προϊστορικά χρόνια.

Τα Λειβάδια είναι γνωστά και ως ένα από τα παραδοσιακά κέντρα καλαθοπλεκτικής, με βασικό υλικό το καλάμι που αυτοφυόταν άφθονο στην περιοχή. Αρκετές συστάδες καλαμιών φυτρώνουν και σήμερα, αν και τώρα ο χώρος έχει αναπτυχθεί οικιστικά και τουριστικά, αλλά και γεωργικά, εις βάρος της άγριας ζωής.

Βλέπε λήμμα: Καλαθοπλεκτική

Σύμφωνα προς πληροφορίες του Λοΐζου Φιλίππου, τα γράμματα άρχισαν να διδάσκονται στα Λιβάδια περίπου από το 1854 και δωρεάν, με πρώτο δάσκαλο κάποιον Χαράλαμπο της Θεοδώρας. Ο πρώτος αυτός δάσκαλος δεν είχε όμως επιτυχία γιατί ήταν λεπρός κι έτσι οι γονείς απέφευγαν να στέλλουν σ' αυτόν τα παιδιά τους۬ είχε τρεις μόνο μαθητές.   Ένας από τους μαθητές του, αργότερα ιερέας, ο Παπαπέτρος Οικονόμου από τη Δρούσεια της Πάφου, δίδασκε αργότερα και για πολλά χρόνια, επίσης δωρεάν. Τον διαδέχθηκε ως δάσκαλος ο καφετζής Χατζηνικολής Ψάλτης. Αυτού διάδοχος ήταν ο Ευαγόρας Συμεού από τη Λάρνακα, που μετέτρεψε σε κοινοτικό σχολείο ένα μικρό αχυρώνα, και πληρωνόταν με 6 γρόσια από κάθε μαθητή και με ένα ψωμί από τον καθένα κάθε Σάββατο. Κατόπιν δίδαξε ένας ιερέας, γνωστός ως παπά Κασιώτης (καταγόταν από το ελληνικό νησί Κάσος). Τέλος, κατά τις αρχές της Αγγλοκρατίας, δίδασκε άλλος ιερέας, ο Παπαγεώργιος Παπαπέτρου (γιος του Παπαπέτρου Οικονόμου) που πληρωνόταν από την κοινότητα.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια