Κυκλάμινο

Ένα από τα ωραιότερα αγριολούλουδα της Κύπρου που αυτοφύεται στο νησί σε τρία είδη:

Cyclamen persicum
Cyclamen cyprium
Cyclamen repandum

Είναι φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των Πριμουλωδών (Primulaceae) και στην τάξη των Ηρανθωδών, φύλο Αγγειόσπερμα και κλάση Δικοτυλήδονα (υπόκλαση Συμπέταλα). Το γένος τους περιλαμβάνει αρκετά είδη ιθαγενή της Ευρώπης, της δυτικής Ασίας και της βόρειας Αφρικής. Είναι φυτά πολυετή, ποώδη και κονδυλόρριζα. Όλα είναι κοσμητικά, ευδοκιμούν δε και υπό σκιάν. Η ρίζα τους είναι συνήθως μελανή, γογγυλοειδής και φαρμακευτική, την αναφέρουν δε ως τέτοια από την Αρχαιότητα τόσο ο Θεόφραστος όσο κι ο Διοσκουρίδης. Περιέχει δραστική ουσία γνωστή ως κυκλαμίνη (cyclamine) που είναι πτητική, γι’ αυτό καταστρέφεται με το ζέσταμα.

Στην Κύπρο τα κυκλάμινα είναι γνωστά κατά τόπους και με διάφορες άλλες ονομασίες: φκια [=αυτιά] του λαού, λαούδκια, καντήλες, τταουσ΄ιάγκουλα [=λαγουδάκια, λέξη τουρκική] κ.α.

Από τα τρία είδη κυκλάμινων που απαντώνται στην Κύπρο, το είδος Cyclamen cyprium (=Κυκλάμινο το κυπριακόν) είναι ενδημικό και ανθίζει το φθινόπωρο. Τα άλλα δυο είδη ανθίζουν τον χειμώνα και νωρίς την άνοιξη, από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Απρίλιο.

Τα κυκλάμινα απαντώνται συνηθέστερα σε πετρώδεις περιοχές στα ριζά των λόφων, στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου μέχρι και την Καρπασία, στον Ακάμα (ιδίως στην τοποθεσία των Λουτρών της Αφροδίτης) κ.α. Φυτρώνουν ακόμη και σε βράχους όπου υπάρχουν σχισμές ή κοιλώματα, σε τοίχους κλπ. Δίνουν ωραιότατα άνθη χρώματος άσπρου έως βαθιού ροζ. Τα φύλλα τους είναι σχετικά μεγάλα, σε σχήμα καρδιάς, παλαιότερα δε σε μερικά χωριά τα χρησιμοποιούσαν για να κατασκευάζουν κουπέπια. Το συνηθισμένο ύψος των φυτών είναι μεταξύ 15 και 20 εκατοστομέτρων.

Βλέπε λήμμα: Βοτάνιν

Φαρμακευτικές ιδιότητες αναγνώριζαν στα κυκλάμινα και οι Κύπριοι πρακτικοί θεραπευτές των παλαιοτέρων εποχών, εις δε τα ἰατροσοφικά που κυκλοφορούσαν περιέχονται και αρκετές συνταγές με χρήση των φυτών αυτών, κυρίως του ριζώματός τους.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια