Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κυπάρισσος. Cupressus. Μεγάλο και μακρόβιο δέντρο της οικογένειας των Κωνοφόρων. Το γένος του περιλαμβάνει 12 είδη, ιθαγενή της νότιας και ανατολικής Ευρώπης, της εύκρατης Ασίας και της βόρειας Αμερικής. Κοινότερο είναι το είδος κυπάρισσος η αειθαλής (Cupressus sempervirens), το κυπαρίσσι που απαντάται στα κυπριακά δάση σε μικρές συστάδες, κυρίως στη βόρεια και νότια οροσειρά του νησιού όπως και αλλού. Ιθαγενές της Κύπρου είναι και το κυπαρίσσι του είδους κυπάρισσος η οριζοντιοκλαδής (Cupressus semphorizontalis), το οριζοντόκλαδο ή άγριο κυπαρίσσι (αυτό που ο Θεόφραστος ονομάζει ἄρρεν, αρσενικό).

 

Ύστερα από τα πεύκα, το κυπαρίσσι είναι το πιο κοινό δασικό δέντρο της Κύπρου. Χρησιμοποιείται επίσης εκτεταμένα και ως ανεμοθραύστης φυτειών, ιδίως φυτειών εσπεριδοειδών. Στο Φασούρι της Λεμεσού τέτοια κυπαρίσσια - ανεμοθραύστες σχηματίζουν ωραιότατες αλέες που καλύπτουν σε μεγάλη έκταση και τους δρόμους, στεγάζοντάς τους με τα κλαδιά τους.

 

Ωραιότατο, πανύψηλο, ευθυτενές δέντρο είναι το πυραμοειδές κυπαρίσσι (αυτό που ο Θεόφραστος ονομάζει θήλυ, το γνωστό ως ήμερο). Αναπτύσσεται σε ύψος γύρω στα 30 μέτρα και περιφέρεια κορμού περί τα 3 μέτρα. Στην Καρπασία υπάρχουν αρκετά τέτοια κυπαρίσσια που φυτεύτηκαν στο σχήμα της περιφέρειας του χάρτη της Κύπρου. Απαντώνται σε όλη την Κύπρο, όπου ξεχωρίζουν από το ύψος, το σχήμα και το βαθυπράσινο χρώμα της κόμης τους.

 

Τρία άλλα είδη κυπαρισσωδών, που είναι γνωστά στην Κύπρο και με την ονομασία αόρατος, είναι τα ακόλουθα:

 

1. Juniperus foetidissima, που λέγεται και κυπαρίσσι του Τροόδους γιατί αυτοφύεται μόνο στο Τρόοδος, σε υψόμετρο πέραν των 1.300 μέτρων.

2. Juniperus oxygedrus, που απαντάται σε δασώδεις περιοχές του Τροόδους, σε υψόμετρο μεταξύ 1.200 και 1.400 μέτρων.

3. Juniperus phoenicia, ο κοινός αόρατος, που αυτοφύεται στις περιοχές του Ακάμα, του Κάβο Γκρέκο, στη χερσόνησο της Καρπασίας και αλλού, σε πεδινές περιοχές μέχρι και σε υψόμετρο 700 μέτρων.

 

Μεταξύ των γνωστότερων κυπαρισσιῶν είναι εκείνο της Παναγίας του Τοχνιού, γιγαντιαίο και υπεραιωνόβιο, και το τεράστιο κυπαρίσσι κοντά στο κάστρο του Κολοσσιού.

 

Το ξύλο του κυπαρισσιού είναι άριστο: έχει ωραία ευωδιά, αντοχή σε προσβολές από έντομα και μεγάλη διάρκεια γιατί είναι ασαπές. Έτσι, χρησιμοποιείται στην ξυλουργική από τα αρχαία χρόνια.

 

Πολλά τοπωνύμια στην Κύπρο πήραν την ονομασία τους από το κυπαρίσσι που φυτρώνει στις τοποθεσίες τους. Εκτός από την κορφή Κυπαρισσόβουνον της οροσειράς του Πενταδάκτυλου, για την οποία γίνεται λόγος στο αμέσως επόμενο λήμμα, μεταξύ των υπολοίπων αναφέρουμε:

 

Κυπαρίσσια, τοποθεσία περί το 1 χμ. νοτιοδυτικά του χωριού Πάνω Ακουρδάλια, καθώς και τοποθεσία περί το 1,5 χμ. βορειοδυτικά του χωριού Πισσούρι.

 

Κυπαρίσσια, κορφή λόφου, ύψους 692 μέτρων, περί τα 8 χμ. βόρεια της Αμαθούντος (επαρχία Λεμεσού), μέσα στο δάσος Λεμεσού. Υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στην αγία Μαρίνα.

 

Κυπαρίσσια, ρυάκι κοντά στο χωριό Πραστειό της επαρχίας Λεμεσού.

 

Σιλλάδιν της Κυπαρισσίας, τοποθεσία περί τα 4 χμ. βόρεια του χωριού Πάνω Παναγιά της επαρχίας Πάφου.

 

Κυπαρίσσιν, τοποθεσία μεταξύ των χωριών    Άγιος Δημητριανός και Κρίτου Μαρόττου της επαρχίας Πάφου.

 

Κυπαρισσόβουνον, τοποθεσία περί τα 2 χμ. βορειοανατολικά της κορφής Πενταδάκτυλος, στην ομώνυμη οροσειρά. Επίσης: τοποθεσία περί το 1 χμ. βόρεια του χωριού Πραστειό της επαρχίας Λεμεσού.

 

Παναγία Κυπαρισσιώτισσα ονομάζεται και ερειπωμένη σήμερα εκκλησία κοντά στο χωριό Κολόσσι της επαρχίας Λεμεσού.

 

Τέλος, αναφέρουμε ότι το κυπαρίσσι είναι το δέντρο που συνήθως φυτεύεται και απαντάται στα νεκροταφεία. Και τούτο γιατί θεωρείται ιερό επειδή επικρατεί η παράδοση ότι από ξύλο κυπαρισσιού ήταν φτιαγμένος ο σταυρός πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Χριστός.