Μαριέττα της Πάτρας
Ελληνίδα ερωμένη του βασιλιά της Κύπρου Ιωάννη Β΄* (1432-1458), με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Ιάκωβο, γνωστό ως Ιάκωβο τον Νόθο. Αυτός ήταν ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ (1460-1473), ο τελευταίος της δυναστείας των Λουζινιανών βασιλιάδων της Κύπρου, σύζυγος της Αικατερίνης Κορνάρο*.
Η Μαριέττα της Πάτρας διαδραμάτισε ρόλο στα πράγματα της Κύπρου τότε, αν και την περίοδο αυτή χαρακτηρίζει η παρουσία της δυναμικής νόμιμης συζύγου του βασιλιά Ιωάννη Β΄, της (επίσης Ελληνίδας) βασίλισσας του νησιού Ελένης* Παλαιολογίνας.
Οι σχέσεις του βασιλιά Ιωάννη με τη Μαριέττα (ή Μαρία) της Πάτρας υφίσταντο κατά το διάστημα μεταξύ του θανάτου της πρώτης του συζύγου Μήδειας Μομφερρατικής - Παλαιολογίνας και του γάμου του με τη δεύτερη σύζυγό του Ελένη. Η Ελένη Παλαιολογίνα παντρεύτηκε τον Ιωάννη κι έγινε βασίλισσα της Κύπρου τον Φεβρουάριο του 1441, ενώ ο νόθος γιος του Ιωάννη και της Μαριέττας είχε γεννηθεί μερικούς μήνες πιο πριν, μέσα στο 1440. Αλλά οι σχέσεις του Ιωάννη με τη Μαριέττα φαίνεται ότι προϋπήρχαν και του γάμου του με τη Μήδεια, την οποία ο βασιλιάς είχε νυμφευθεί τον Ιούλιο του 1440 (και η οποία είχε πεθάνει τον Σεπτέμβριο του ιδίου χρόνου).
Παρά το ότι ο βασιλιάς συνήψε τους γάμους αυτούς (με τη Μήδεια και την Ελένη), που ήσαν περισσότερο γάμοι πολιτικών σκοπιμοτήτων όπως συνηθιζόταν τότε (η Ελένη ήταν ανεψιά του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), εκτιμούσε ωστόσο την ευγενή Μαριέττα από την Πάτρα και είχε αδυναμία στον νόθο γιο που είχε αποκτήσει μαζί της.
Την εκτίμηση του βασιλιά προς αυτήν δεν ανεχόταν πάντοτε η δυναμική Ελένη. Τα χρονικά της εποχής αναφέρουν μάλιστα ένα μεγάλο καυγά μεταξύ των δυο γυναικών στο παλάτι, στην παρουσία και του βασιλιά. Σύζυγος και ερωμένη συγκρούστηκαν άγρια, με νικήτρια τη βασίλισσα Ελένη. Στον καυγά αυτό η Ελένη απέκοψε τη μύτη της Μαρίας και η τελευταία έγινε έκτοτε γνωστή με τον χαρακτηρισμό Κοψομούτταινα. Το κόψιμο της μύτης της Μαρίας έγινε με δάγκωμα!
Στην Κύπρο διέμενε και ο αδελφός της Μαριέττας, ο Μάρκιος (ή Μάρκος) της Πάτρας. Αυτός, ως θείος του Ιακώβου, τον βοήθησε σημαντικά κατά το διάστημα της διαμάχης με την ετεροθαλή αδελφή του Καρλόττα* (κόρη του Ιωάννη και της Ελένης) για την κατάληψη του θρόνου της Κύπρου.
Όταν ο Ιάκωβος κατόρθωσε να εκθρονίσει την Καρλόττα και να γίνει βασιλιάς του νησιού, η θέση της μητέρας του Μαριέττας ενισχύθηκε σημαντικά. Αναφέρεται ότι τότε είχε μεσολαβήσει σε μια περίπτωση φορτικά προς τον γιο της, τον οποίο παρακαλούσε ακόμη και γονατιστή, κλαίγοντας και με λυτά μαλλιά, προκειμένου να σώσει τη ζωή μερικών ευγενών, αντιπάλων του Ιακώβου Β΄, που επρόκειτο να εκτελεστούν, χωρίς όμως και να το κατορθώσει. Μετά τον θάνατο του Ιακώβου (δολοφονήθηκε από τους Βενετούς το 1474), η Μαριέττα παρέμεινε στην Κύπρο όπου κατείχε σημαντική κτηματική περιουσία, φαίνεται δε ότι είχε υποστηρίξει τη νύμφη της, τη βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο. Οι Βενετοί, που προσπαθούσαν να εξαναγκάσουν την Αικατερίνη να εκχωρήσει την Κύπρο στη Βενετία, την απογύμνωσαν σταδιακά και από τους συμπαραστάτες, συμβούλους, φίλους και υποστηρικτές της. Στο πλαίσιο αυτό, με διαταγή από τη Βενετία, για να μη υπάρξουν διεκδικητές στον θρόνο της Κύπρου, τόσο η Μαριέττα της Πάτρας όσο και τα νόθα παιδιά του Ιακώβου Β΄ εξαναγκάστηκαν λίγο μετά τον θάνατό του και μέσα στον ίδιο χρόνο (1474) να φύγουν από την Κύπρο. Μεταφέρθηκαν μάλιστα στην ίδια τη Βενετία, για μόνιμη επιτήρηση και ασφάλεια.
Φώτο Γκάλερι
