Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεγάλο χωριό της επαρχίας Πάφου, περί τα 5,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου.

Η Μεσόγη είναι κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 300 μέτρων. Από πλευράς αναγλύφου παρατηρείται μια κλίση προς τη θάλασσα. Το υψόμετρο από τα 500 μέτρα στα βορειοανατολικά του χωριού μειώνεται στα 300 μέτρα κοντά στον οικισμό και στα 140 μέτρα στα νοτιοδυτικά του.

Το τοπίο είναι διαμελισμένο από μικρά ρυάκια που πηγάζουν από τα βόρεια και ανατολικά του χωριού και χύνονται στη θαλάσσια περιοχή της Πάφου στα δυτικά.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι), οι αποθέσεις του σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κρητίδων, μαργών και ψαμμιτών), οι υφαλογενείς ασβεστόλιθοι του σχηματισμού Τέρρα, και οι προσχώσεις των αναβαθμίδων. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη και τέρρα ρόζα.

Η Μεσόγη δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 540 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα αμπέλια (οινοποιήσιμες και επιτραπέζιες ποικιλίες), τα εσπεριδοειδή, οι αμυγδαλιές, οι ελιές, οι καρυδιές, οι χαρουπιές, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, τα λαχανικά (πατάτες, κολοκάσι, αγγουράκια και καρπούζια), λίγα φρουτόδεντρα (χρυσομηλιές, δαμασκηνιές και μηλιές), και ελάχιστα όσπρια (κουκιά και λουβιά).

Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Μεσόγη βρίσκεται δίπλα στον κύριο δρόμο Πάφου - Πόλης. Συνδέεται επίσης στα νότια με το Μέσα Χωριό (περί το 0,5 χμ.) και στα δυτικά με το χωριό Τριμιθούσα (περί το 1 χμ.).

Η Μεσόγη λόγω της μικρής της απόστασης από το αστικό κέντρο της Πάφου γνώρισε συνεχή πληθυσμιακή αύξηση. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό δεν αναφέρεται σε μεσαιωνικές πηγές, τουλάχιστον με τη σημερινή του ονομασία, και πιθανώς είναι νεότερο, ιδρυμένο ίσως κατά την περίοδο της Οθωμανοκρατίας (μετά το 1570). Στην περιοχή του, πάντως, βρίσκονται σημειωμένοι σε παλαιούς χάρτες δυο μεσαιωνικοί οικισμοί που αποτελούσαν φέουδα κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Οι οικισμοί Curia (Κουρία;) και Stefanos ( Άγιος Στέφανος;). Οι δυο αυτοί οικισμοί φαίνεται ότι είχαν διαλυθεί (από άγνωστη σε μας σήμερα αιτία) κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οπότε πιθανώς είχαν αντικατασταθεί από ένα νέο οικισμό, τη Μεσόγη. Η ονομασία, εξάλλου, Μεσόγη, προέρχεται από τη γη (=περιοχή) στο μέσον (=ανάμεσα)۬ ίσως στο μέσον των δυο διαλυθέντων μεσαιωνικών οικισμών.

Οι δυο εκκλησίες του χωριού είναι αφιερωμένες στην Παναγία Ελεούσα και στην Παναγία Φανερωμένη. Στην περιοχή υπάρχουν και ξωκλήσια αφιερωμένα στην αγία Ελένη και στην αγία Μαρίνα. 

Καλαθοπλεκτική

Η Μεσόγη είναι γνωστή για τα προϊόντα καλαθοπλεκτικής που παράγει. Η καλαθοπλεκτική στη Μεσόγη ξεκίνησε να ασκείται επαγγελματικά στις αρχές του 19ου αιώνα, αρχικά ως ανδρική ασχολία. Κατόπιν, για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους, η καλαθοπλεκτική πέρασε στα χέρια γυναικών και παιδιών, καθώς οι άντρες εργάζονταν ως μισθωτοί εργάτες και τεχνίτες. Οι λόγοι που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της καλαθοπλεκτικής στην κοινότητα ήταν κυρίως το γεγονός ότι η γεωργική γη της Μεσόγης είναι περιορισμένη και συγκεντρωμένη στα χέρια λίγων και, επίσης, το γεγονός ότι στην περιοχή αφθονούσαν οι πρώτες ύλες - τα καλάμια - για την κατασκευή των καλαθιών, καθώς υπήρχαν πλούσιοι καλαμιώνες στις όχθες των ποταμών. Αξιοποιώντας τα υλικά που τους παρείχε η φύση, οι κάτοικοι της Μεσόγης κατασκευάζουν μέχρι τις μέρες μας αντικείμενα χρήσιμα στην καθημερινή ζωή. Η ενασχόληση με την τέχνη της καλαθοπλεκτικής στη Μεσόγη και η εμπορία των ειδών που κατασκευάζονταν απέφερε, συνάμα, και οικονομικά οφέλη με αποτέλεσμα την ευημερία των κατοίκων και την πολύπλευρη ανάπτυξη της κοινότητας.

Ανάπτυξη

Στην περιοχή υπάρχει ανεπτυγμένη βιομηχανική και εμπορική ζώνη, πτηνοτροφικές μονάδες, καφετεριες, μαγαζιά, μικρές βιομηχανίες, σούπερ μάρκετ αλλά και έντονη οικοδομική δραστηριότητα στα νότια του χωριού. Πολλά σπίτια και επαύλεις διατίθενται προς ενοικίαση, σε όσους επιθυμούν να κάνουν τις διακοπές τους ή να μείνουν μόνιμα σε απόσταση αναπνοής από το αστικό κέντρο της Πάφου, αλλά σε ένα πιο ήρεμο φυσικό περιβάλλον. Οι πολλές ταβέρνες και εστιατόρια  που βρίσκονται διάσπαρτα στην κοινότητα, προσφέρουν στους επισκέπτες πολλές επιλογές για ντόπιους μεζέδες ή μαγειρευτά φαγητά με σπιτικές συνταγές, ενώ οι καφετέριες βρίσκονται σε προνομιούχες θέσεις, απολαμβάνοντας πανοραμική θέα της περιοχής. Στις πάμπολλες υποδομές της κοινότητας συμπεριλαμβάνονται εκτός των άλλων βενζινάδικο, μίνι μάρκετ, αλλά και δημοτικό σχολείο στο οποίο φοιτούν τα παιδιά του χωριού.

Για τους λάτρεις της ιππασίας, στη Μεσόγη λειτουργεί και ράντσο με άλογα, το οποίο προσφέρει μια βόλτα στη φύση της περιοχής, καβάλα στα συμπαθή τετράποδα.

Επίσης, στη βιομηχανική περιοχή, συναντάται ένα οινοποιείο που συνεργάζεται με επιλεγμένους τοπικούς αμπελουργούς και παράγει μια μεγάλη γκάμα κρασιών από ερυθρές (Shiraz, Μαραθεύτικο, Λευκάδα, Shiraz, Cabernet Sauvignon, Merlot) και λευκές ποικιλίες (Ξυνιστέρι, Chardonnay, Semillon, Amalthia, Alkisti), αλλά και ροζέ (Valentina).

Πηγή:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Μεσόγη: Terra book