Μνασίν

Image

Ονομασία δυο τοποθεσιών, μιας στην περιοχή του χωριού Πελέντρι της επαρχίας Λεμεσού και μιας στην περιοχή της Μόρφου η δεύτερη είναι γνωστή και με την ονομασία Πνασίν (το).

 

Και οι δυο τοποθεσίες πήραν αυτή την ονομασία επειδή σ’ αυτές υφίσταντο μικρά ξωκκλήσια αφιερωμένα στον άγιο Μνάσωνα. Ωστόσο μνασίς λεγόταν και μέτρο σιτηρών στην αρχαία Κύπρο. Το Μνασίν της Μόρφου ήταν γνωστό ήδη από την περίοδο της Φραγκοκρατίας, αναφερόμενο ως Mnassi (ντε Μας Λατρί). Εκεί υφίστατο μικρή μεσαιωνική εκκλησία.

 

Στις δύο πιο πάνω τοποθεσίες υπήρχαν μικροί μεσαιωνικοί οικισμοί που δεν υφίστανται πλέον και που μάλλον διαλύθηκαν στα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής. Το Μνασίν της Μόρφου απαντάται, ως οικισμός, να ευρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες, όπως εκείνος του Abraham Ortelius του 1573. Ευρισκόταν στον κόλπο της Μόρφου αλλά όχι επί της ακτής, κάπως προς τα ενδότερα, βόρεια της Μόρφου και δυτικά του Καλού Χωριού(Καπουτίου). Στους χάρτες είναι σημειωμένο ως Mnasi, ενώ στον ντε Μας Λατρί απαντάται ως Mnassi και στο χειρόγραφο Λειμωνίδα ως Pnasi, περιλαμβανόμενο στα χωριά που υπήγοντο διοικητικά στη διοίκηση της Πεντάγυιας.

 

Το Μνασίν μεταξύ της Μόρφου και του Συριανοχωρίου αναφέρει και ο ιστορικός του 16ου αιώνα Φλώριος Βουστρώνιος, σε σχέση προς τον ποταμό Ούριον (Σερράχη). Ο Φλώριος γράφει ότι ο ποταμός αυτός τερμάτιζε τη ροή του στο μεγάλο φέουδο της Μόρφου «και στον οικισμό Μνασίν» (al casal Mnassi).

 

Συνεπώς υπήρχε κατά τις περιόδους της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας μικρός οικισμός στον χώρο, που πιθανό η πραγματική του ονομασία να ήταν Άγιος Μνάσωνας. Η εκκλησία η αφιερωμένη στον άγιο αυτόν είναι το μόνο που απομένει σήμερα από τον μικρό εκείνο οικισμό, που πιθανότατα ήταν οικισμός αγροτών και καλλιεργητών του μεγάλου φέουδου της Μόρφου.

 

Η εκκλησία, ερειπωμένη σήμερα, είναι μονόκλιτη και καμαροσκέπαστη. Έχει εσωτερικές διαστάσεις περίπου 9Χ3.30 μέτρα, χωρίς την αψίδα στα ανατολικά. Η αψίδα έχει χορδή 2.30 μέτρων και βέλος 1.50. Είναι λιθόκτιστη, περιλαμβανομένης της σκεπής, και πιθανό αρχικά να ήταν κοσμημένη με τοιχογραφίες. Οι τρεις θύρες της εκκλησίας, στο βόρειο, τον νότιο και τον δυτικό τοίχο, είναι τοξωτές και ωραίας κατασκευής. Τμήμα της αψίδας έχει καταρρεύσει. Στη δεξιά πλευρά του ναού φαίνεται να υπήρχε υπόγεια κρύπτη. Δεν σώζονται οποιαδήποτε άλλα οικοδομήματα που να μαρτυρούν ότι στον χώρο είχε κάποτε λειτουργήσει και μικρό μοναστήρι.

 

Θα πρέπει ωστόσο να διευκρινιστεί ότι ο σωζόμενος σήμερα μικρός ναός είναι, κατ’ άλλη άποψη, αφιερωμένος όχι στον άγιο Μνάσωνα αλλά στην Παναγία. Τούτο σημαίνει ότι θα πρέπει να υπήρχε στην αυτή περιοχή και άλλος ναός αφιερωμένος στον άγιο Μνάσωνα, διαφορετικά δεν δικαιολογείται το τοπωνύμιο. Ο Ν.Γ.Κυριαζής (1950) γράφει ότι ο σωζόμενος ναός ήταν της Παναγίας και ότι κοντά του υπήρχαν και άλλα ερειπωμένα κτίρια που ήσαν παλαιά δωμάτια μοναστηριού. Και νωρίτερα, κατά τις αρχές του 20ού αιώνα, ο George Jeffery σημείωνε ότι επρόκειτο για μοναστήρι με σύγχρονα και μικρά αλλά ημιτελή μοναστηριακά οικοδομήματα «και με μία μικρή και φτωχή εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία».

 

Το Μνασίν της επαρχίας Λεμεσού δεν απαντάται σε παλαιούς χάρτες.

 

Τον οικισμό Μνασίν αναφέρει ο ιστορικός του 16ου αιώνα Φλώριος Βουστρώνιος, γράφοντας την ονομασία του ακριβώς την ίδια, Mnassi. Ο Φλώριος μνημονεύει το χωριό απλά ως ένα από εκείνα που αρδεύονταν από ποταμό τον οποίο αναφέρει ως Ourios (Ούριος), που ήταν ο Σερράχης.