Ξινίδιν ή ξινούδιν ή οξινούδιν ή κουρτουλάσιν
Αυτοφυές και πολύ κοινό στην Κύπρο αγριόχορτο. Επιστημονική ονομασία: Oxalis pes-caprae. Οικογένεια: Οξαλιδιδών (Oxalidaceae). Αποτελεί νεότερο μέλος της χλωρίδας της Κύπρου. Τόσο στην Κύπρο όσο και στις άλλες μεσογειακές χώρες ήταν άγνωστο μέχρι και τον 19ο αιώνα, οπότε εισήχθη από την περιοχή του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας στη Νότιο Αφρική. Είναι ζιζάνιο που έκτοτε κατήντησε μάστιγα για τους γεωργούς. Βλαστά σε μεγάλους αριθμούς σε κήπους εσπεριδοειδών, σε περιβόλια και χωράφια, σε ακαλλιέργητες εκτάσεις, στις πλευρές των δρόμων, ακόμη και στους κήπους και τις αυλές των σπιτιών σε όλη την Κύπρο, από τις ακτές μέχρι τις ημιορεινές περιοχές. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα (γιατί στο ρίζωμά του σχηματίζονται πολλοί μικροί βολβοί σε μέγεθος σπόρου μπιζελιού) γι’ αυτό και δύσκολα εξοντώνεται.
Το τρίτο είδος είναι το Oxalis acetosella, που είναι σπανιότατο. Στην Κύπρο μνημονεύεται μόνο στο βιβλίο List of the Vascular Plants of Cyprus των Ο. Taffall και G. Seraphim, 1973, p. 64. Δεν αναφέρεται όμως τίποτα το σχετικό μ' αυτό. Στο βιβλίο Flora of Cyprus του R.D. Meikle, vol. I, p. 347, γίνεται αναφορά με άντληση από το προηγούμενο βιβλίο, με την προσθήκη ότι κανένα δείγμα του δεν έχει επισημανθεί στην Κύπρο. Ωστόσο υπάρχει στο νησί και η Μ. Κ Ε. δημοσιεύει μάλιστα — για πρώτη φορά — και τη φωτογραφία του. Χαρακτηριστικό του είναι το πολύ ωραίο ροζ χρώμα των λουλουδιών του, τα δε φύλλα του είναι πολύ μεγαλύτερα από το είδος Ο. pes-caprae. Ανθίζει από τον Σεπτέμβριο μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου. Το μόνο σίγουρο μέρος στο οποίο εμφανίστηκε κατά τα τελευταία χρόνια είναι ο βραχόκηπος στο σπίτι του οφθαλμίατρου Κ. Πιερίδη στη Λευκωσία, όπου και πολλαπλασιάζεται με αργό ρυθμό (η πληροφορία αυτή δημοσιεύεται εδώ επίσης για πρώτη φορά). Επειδή το χώμα στον κήπο είχε μεταφερθεί από το βουνό, είναι βέβαιο ότι στο χώμα αυτό είχαν μεταφερθεί και οι βολβοί του φυτού. Συνεπώς αυτό θα πρέπει να υπάρχει και κάπου αλλού στα ορεινά της Κύπρου, δεν έχει όμως επισημανθεί ακόμη.
Δίνει ωραία κι ελκυστικά κίτρινα λουλούδια που μοιάζουν με μικρά χωνιά κι έχουν 5 πέταλα. Στηρίζονται δε σε λεπτό και μακρύ κορμό που αναπτύσσεται σε ύψος 25 εκ. περίπου, πάνω από το φύλλωμα. Τα φύλλα του έχουν ωραίο πράσινο χρώμα, είναι καρδιόσχημα και τριπλά. Εμφανίζεται αμέσως μετά τα πρωτοβρόχια και ανθίζει από τον Ιανουάριο μέχρι τον Απρίλιο.
Το ξινίδιν είναι φαρμακευτικό. Τα φύλλα και ο κορμός του έχουν οξαλικό οξύ (oxalic acid), χρησιμοποιείται δε για την θεραπεία δερματικών νοσημάτων. Επίσης εκχειλίσματά του χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για παρασκευή καλλυντικών (για επαλείψεις ως τονωτικές του δέρματος), γι’ αυτό ονομάζεται και «φυτό ομορφιάς».
Στην Κύπρο απαντώνται δυο ακόμη είδη της ίδιας οικογένειας. Το ένα είναι το είδος Oxalis corniculata που απαντάται σε λιγότερους αριθμούς, από τις παραλίες μέχρι και τα ορεινά. Ανθίζει μεταξύ Απριλίου και Νοεμβρίου και δίνει μικρότερα από το προηγούμενο λουλούδια, επίσης κίτρινου χρώματος. Είναι και αυτό φυτό φαρμακευτικό.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
