Αγγλοκρατία

Η περίοδος των 82 χρόνων (1878 - 1960) της νεότερης κυπριακής ιστορίας, κατά την οποία η Κύπρος βρισκόταν κάτω από αγγλική κατοχή. Η Μεγάλη Βρεττανία είχε βλέψεις επί της Κύπρου, οι οποίες χρονολογούνται τουλάχιστον από τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Η σημαντική γεωγραφική θέση του νησιού, σε συνάρτηση με τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρεττανίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο δρόμο που οδηγούσε στις Ινδίες (κτήση της Μ. Βρεττανίας) και στη Βόρεια και Ανατολική Αφρική, καθώς κι ο φόβος από ενδεχόμενη κάθοδο της Ρωσίας στη Μεσόγειο, υπαγόρευαν την ανάγκη κατάληψης της Κύπρου. Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877- 1878, που έληξε με ήττα της Τουρκίας και με την υπογραφή της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και τη δημιουργία μιας ισχυρής Βουλγαρίας, οδήγησε στη σύγκληση της Διάσκεψης του Βερολίνου, τον Ιούνιο- Ιούλιο του 1878, που αναθεώρησε τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Στη Διάσκεψη του Βερολίνου ανακοινώθηκε επίσημα (9 Ιουλίου 1878) ότι η Υψηλή Πύλη και η Μ. Βρεττανία είχαν υπογράψει μια «αμυντική συμφωνία» στην Κωνσταντινούπολη, στις 4 Ιούνη 1878. Με βάση τη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης, η Τουρκία εκχωρούσε την Κύπρο στην Αγγλία όπως κατέχεται και διοικήται υπ' αυτής. Η Αγγλία κατέλαβε ειρηνικά την Κύπρο. Οι κάτοικοι του νησιού δεν είχαν ερωτηθεί.

Κατάληψη της Κύπρου: Στις 28 Ιουνίου 1878 κατέπλευσε στον όρμο Λεμεσού το πρώτο αγγλικό πολεμικό πλοίο, το «Παλλάς», από το οποίο αποβιβάστηκε μονάδα πεζοναυτών που παρέλαβε από την τουρκική φρουρά το κάστρο της πόλης. Η τουρκική σημαία υπεστάλη ύστερα από 307 χρόνια και στη θέση της υψώθηκε η αγγλική. Ο αγγλικός στόλος, υπό το ναύαρχο Τζων Χέϋ, κατέπλευσε την επομένη στη Λάρνακα, όπου και αποβίβασε τα πρώτα αγγλικά στρατεύματα. Η επίσημη τελετή μεταβίβασης της εξουσίας έγινε στο διοικητήριο της Λευκωσίας, στις 12 Ιουλίου, μέρα Παρασκευή. Η αγγλική σημαία αντικατέστησε και εδώ την τουρκική κι ο Σαμί πασάς, αντιπρόσωπος του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, παρέδωσε την εξουσία στον Γουώλτερ Βάριγκ, αντιπρόσωπο της βασίλισσας Βικτώριας. Μετά δέκα μέρες, έφτασε στο νησί ο πρώτος Άγγλος ύπατος αρμοστής σερ Γκάρνετ Γούλσλεϋ. Οι Έλληνες της Κύπρου δέχτηκαν την αλλαγή με περιέργεια, αλλά κυρίως με αισθήματα ικανοποίησης, επειδή τους Οθωμανούς κυρίαρχους αντικαθιστούσαν Χριστιανοί κυρίαρχοι, καθώς και με πολλές προσδοκίες, που πρώτος κι επίσημα εξέφρασε ο μητροπολίτης Κιτίου Κυπριανός, καλωσορίζοντας στη Λάρνακα τον σερ Γκάρνετ, στις 22 Ιουλίου:

« ... Ἀποδεχόμεθα τήν ἀλλαγήν τῆς κυβερνήσεως καθ' ὃσον πιστεύομεν ὃτι ἡ Βρεττανία θά βοηθήσει τήν Κύπρον, ὃπως ἒπραξε καί μέ τάς νήσους τοῦ Ἰονίου πελάγους, ἳνα ἑνωθῇ μετά τῆς μητρός Ἑλλάδος μετά τῆς ὁποίας φυσικῶς συνδέεται...»

Καταλαμβάνοντας το νησί, οι Άγγλοι δεν ανέμεναν σοβαρές αντιδράσεις από τους κατοίκους του, όπως και δεν υπήρξαν. Εφοβούντο μόνο μικρής κλίμακας ταραχές από την πλευρά των Τούρκων κατοίκων της Κύπρου και για να τις αποφύγουν, διέδωσαν έγκαιρα ότι η νέα διοίκηση θα ξοφλούσε τα χρέη του λαού και θα πλήρωνε ικανοποιητικούς μισθούς. Όπως έγραψε αργότερα ένας Άγγλος αξιωματικός που συμμετείχε στην όλη επιχείρηση κατάληψης της Κύπρου, ο Ντίξον, εφοβούντο ότι μόνο στην επαρχία Πάφου δυνατό να είχαν δυσκολίες, γιατί εκεί οι ιθαγενείς ήσαν φανατικοί και η πόλη και επαρχία ήσαν σε αναρχία και όχι ασφαλείς... Ο Ντίξον πρόσθεσε ακόμα ότι: ...Η Λεμεσός και η Αμμόχωστος μπορούν να διοικηθούν με δυο μαστίγια, η Λευκωσία δεν χρειάζεται παρά μόνο 50-60 άνδρες, η Λάρνακα εξασφαλίζεται με μια κανονιοφόρο και με φρουρά ενός δεκανέα, αλλά υποτίθεται ότι η Πάφος χρειάζεται ένα σύνταγμα...

Η Αγγλοκρατία διήρκεσε 82 χρόνια. Ήταν κι αυτή μια περίοδος σκλαβιάς για την Κύπρο, όπως τόσες άλλες στη μακρά ιστορία του τόπου. Όμως, παρά τα πάμπολλα όσο και σημαντικά αρνητικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλες τις σκλαβιές, η εποχή της Αγγλοκρατίας είχε και μερικά ευεργετικά για το νησί αποτελέσματα. Το σημαντικότερο απ' αυτά είναι ότι διαδέχθηκε μια μεγάλη περίοδο σκοταδιού, την Τουρκοκρατία, κατά την οποία η Κύπρος είχε βυθιστεί στην ανέχεια, στην αμορφωσιά, στη δυστυχία, στην εγκατάλειψη και στην ερήμωση και έφερε πίσω τον αέρα και τη νοοτροπία της Ευρώπης. Εισήγαγε ξανά στην Κύπρο τον πολιτισμό, από τον οποίο οι Κύπριοι είχαν αποκοπεί για περισσότερους από τρεις αιώνες.

Βλέπε Βίντεο: Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείου ΡΙΚ

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια