Πελοπίδας Αντώνιος
Σημαντικός «απόστολος» της Φιλικής Εταιρείας, ο οποίος στα τέλη του 1820 ή αρχές του 1821 επισκέφθηκε την Κύπρο επιστρέφοντας από την Αίγυπτο, στα πλαίσια αποστολής του για την παραλαβή και μεταφορά στην Πελοπόννησο των χρηματικών ή σε ζωοτροφίες εισφορών των Ελλήνων της Αιγύπτου και της Κύπρου υπέρ της ετοιμαζόμενης ελληνικής επανάστασης.
Ο Πελοπίδας βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 1820, όταν ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης* τον κάλεσε με επιστολή του (8.10.1820) να μεταβεί στην Αίγυπτο και την Κύπρο προς εκτέλεση της πιο πάνω αποστολής. Στην Κύπρο θα παρέδιδε επιστολή του Υψηλάντη στον αρχιεπίσκοπο Κυπριανό* (βλέπε το κείμενο και των δυο επιστολών στο λήμμα ελληνική επανάσταση και Κύπρος). Με την επιστολή του ο Υψηλάντης πληροφορούσε τον Κυπριανό, σε συνθηματική γλώσσα, ότι «ἡ ἔναρξις τοῦ Σχολείου τῆς Πελοποννήσου ἐγγίζει», δηλαδή ότι η έναρξη της επανάστασης πλησίαζε και ότι έπρεπε να αποστείλει τις εισφορές τόσο τις δικές του όσο και των άλλων Κυπρίων στην Πελοπόννησο. Θα μπορούσε, ανέφερε ο Υψηλάντης, να τις παραδώσει στον κομιστή της επιστολής Αντώνιο Πελοπίδα, τον οποίο ο Υψηλάντης χαρακτήριζε ως «ἄνδρα ἐνάρετον, φιλογενῆ καί πάσης πίστεως ἄξιον», ή σε κάποιον άλλον αποστολέα της εκλογής του, για να μεταφερθούν στον Ιωάννην Παππά Διαμαντόπουλον στην Πάτρα της Πελοποννήσου.
Η αποστολή του Πελοπίδα στην Κύπρο ήταν σύμφωνη με την απόφαση η οποία είχε ληφθεί λίγες μέρες προηγουμένως (1.10.1820) στη σύσκεψη των Φιλικών στο Ισμαήλ της Μολδοβλαχίας για τη χρηματική ενίσχυση του αγώνα του 1821 από τους Κυπρίους, που λόγω της απόστασης του νησιού από την ηπειρωτική Ελλάδα, η ένοπλη εξέγερση φαινόταν προβληματική και επικίνδυνη.
Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο εκτελέστηκε η αποστολή του Πελοπίδα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Κύπριοι συνεισέφεραν όσο περισσότερο μπορούσαν στην επανάσταση, όχι μόνο σε χρήματα και ζωοτροφίες, αλλά και με αγωνιστές που πήραν μέρος στις επιχειρήσεις και με τη μαρτυρική θυσία του αρχιεπισκόπου Κυπριανού, των αρχιερέων και προκρίτων που σφαγιάστηκαν από τον Κουτσιούκ* Μεχμέτ στις 9.7.1821.