Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η ρήγαινα (regina=βασίλισσα) είναι το πλέον γνωστό αλλά και το πλέον μυστηριώδες πρόσωπο των θρύλων και των παραδόσεων της Κύπρου. Απαντάται παντού, σε κάθε μέρος του νησιού, σχετιζόμενη με αρχαία και μεσαιωνικά οικοδομήματα, με ωραίες τοποθεσίες, σπηλιές και χαλάσματα, πηγές και ποταμούς, εκκλησίες και ξωκλήσια, βουνά και κάμπους, κρυμμένους μυθικούς θησαυρούς. Στις παλαιές ιστορίες σχετίζεται ακόμη με ρηγάδες (=βασιλιάδες), με πολεμιστές, με τον ίδιο τον Διγενή Ακρίτα κάποτε, και με άλλα επίσης μυστηριώδη πρόσωπα. Εκατοντάδες αρχαία ερείπια, σε πολλά μέρη του νησιού, ανήκουν στη ρήγαινα, όπως ανήκουν κάμποι και βουνά και, σε τελευταία ανάλυση, ολόκληρη η Κύπρος.

Οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά της περίφημης αυτής ρήγαινας της Κύπρου ποικίλλουν: άλλοτε καλόκαρδη, άλλοτε σκληρή κι εκδικητική, άλλοτε μαχητική κι αγωνίστρια, άλλοτε πάλι αδύναμη κι απροστάτευτη, συνήθως κατοικεί σε υψηλές κορφές ή αποτραβιέται σε απόμερες σπηλιές. Είναι όμως πάντοτε υπερβολικά όμορφη, υπερήφανη και ανεξιχνίαστη. Δεν έχει όνομα. Όλοι την γνωρίζουν ως ρήγαινα, βασίλισσα δηλαδή. Κατά κανόνα είναι πολύ πλούσια κι έχει κρυμμένους θησαυρούς που πολλοί προσπάθησαν στο παρελθόν να βρουν — αλλά μάταια.

Οι μύθοι για τη ρήγαινα είναι πάρα πολλοί. Δυστυχώς δεν έχει γίνει, ως σήμερα συλλογή των αφηγημάτων αυτών που σχετίζονται με τη ρήγαινα, ούτε κι έχει δημοσιευθεί οποιαδήποτε ολοκληρωμένη και λεπτομερής μελέτη γι’ αυτήν, πέρα από τη δημοσιευμένη ενδιαφέρουσα διάλεξη του Σίμου Μενάρδου στον «Παρνασσό» των Αθηνών το 1901 και μερικά άλλα σκόρπια δημοσιεύματα που, ωστόσο, δεν εξαντλούν το τεράστιο αυτό κεφάλαιο της κυπριακής λαογραφίας και παράδοσης. Έτσι η ρήγαινα (καθώς της ταιριάζει άλλωστε) παραμένει απρόσιτη και μυστηριώδης.