Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ποιητής, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας, ένας από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους πνευματικούς δημιουργούς της Κύπρου. Γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1892 και πέθανε στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου 1972. Καταγόταν από παλαιά κι ευγενική οικογένεια της Σκάλας που   είχε στενούς δεσμούς με την Ευρώπη. Όπως σημειώνει ο ίδιος σε χειρόγραφο σημείωμά του: Τό γενεαλογικό μου δέντρο δέν τό ξέρω. Γνωρίζω μονάχα μέ κάποια βεβαιότητα πώς τοῦ πατέρα μου ὁ πάππος εἶχε τήν κατοικία του σ' ἓνα παλάτι κοντά στον Ἃγιο Λάζαρο, τόσο γερά κτισμένο πού ακόμα χρησιμοποιεῖται γιά ἐργοστάσιο τῶν Ἀδελφῶν Βαλδασερίδη... Ἀπό τή μητέρα μου, ἒχω ἓναν παπποῦ Βαλσάμη, Πολίτη, πού 'φτασε κάποτε ἀπ' τήν Πόλη, στή Λόντρα, στήν αὐλή τοῦ Καρόλου τοῦ Δ', ὃπου ἡ σύζυγός του ἒγινε κυρία ἐπί τῶν τιμῶν τῆς βασίλισσας. Μετά τήν καρατόμησι τοῦ Καρόλου, ἡ οἰκογένεια ἒφυγε στήν Κρήτη, ὃπου τ' ὂνομα πῆρε τήν κατάληξη - άκης. Ἒπειτα μετακόμισε στήν Κεφαλληνία. Ἓνας Κωνσταντῖνος Βαλσαμάκης πῆρε ἀπ' ἐκεῖ τό κότερό του κι ἀρκετά λεφτά, ταξίδεψε στά μεσογειακά πελάγη καί κατέληξε στή Σκάλα, ὃπου ἒκτισε μεγάλο σπίτι...

Ο Παύλος Βαλδασερίδης σπούδασε φιλολογία και θεολογία, νομικά και ξένες γλώσσες, στα πανεπιστήμια της Αθήνας και του Παρισιού. Ιδιαίτερα είχε ασχοληθεί και διεισδύσει βαθιά σε φιλοσοφικά θέματα, στη μεταφυσική και σε θρησκευτικά ζητήματα όπως προβλήματα της χριστιανικής θρησκείας, καθώς και άλλων συγγενών φιλοσοφιών. Πολλά χρόνια της νεότητάς του τα πέρασε στο Παρίσι, ως φοιτητής και, μετά το τέλος των σπουδών του, ως ο εκεί αντιπρόσωπος του εμπορικού οίκου Βαλδασερίδη. Κατά τη μακρόχρονη παραμονή του στη Γαλλία ήταν συνεχώς στραμμένος σε μελέτες γύρω από φιλοσοφικά και αισθητικά ζητήματα. Ενώ διέμενε στη Γαλλία, επισκεπτόταν κάθε τόσο την Κύπρο και, στη Λάρνακα, ίδρυσε μαζί με άλλους αποκρυφιστές την Θεοσοφική Στοά το 1924.

Στη Γαλλία έζησε μέχρι το 1941, οπότε επέστρεψε στην Κύπρο κι εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Λάρνακα.

Το έργο του: Πρωτοεμφανίστηκε στα κυπριακά γράμματα το 1913, με το τρίπρακτο θεατρικό του έργο Μάριος που εξεδόθη στη Λάρνακα. Το πρώτο του ποιητικό βιβλίο εξεδόθη 8 χρόνια αργότερα, πάλι στη Λάρνακα, κι ήταν η συλλογή Ἡ ἀγάπη τῆς ὀμορφιᾶς. Το 1924 εξέδωσε και τα πρώτα του πεζογραφήματα, τη συλλογή διηγημάτων με τίτλο Μια ματιά στή ζωή.

Στο Παρίσι γράφει ποιήματα στη γαλλική γλώσσα, την οποία κατείχε άριστα, κι εκεί εκδίδει το 1929 την ποιητική του συλλογή Recois mon coeur, ô Vie. Στο Παρίσι και πάλι, εκδίδει και το επόμενο βιβλίο του, την ποιητική συλλογή La Colonne Corinthienne το 1934, καθώς κι ένα μυθιστόρημα, γραμμένο κι αυτό στη γαλλική, το Lesbos ou Cythere το 1935. To 1936, στο Παρίσι πάντα, εκδίδει μια ακόμη ποιητική συλλογή στη γαλλική γλώσσα, με τίτλο Pan. Δυο χρόνια αργότερα εκδίδει ακόμη μια ποιητική συλλογή στη γαλλική γλώσσα, το βιβλίο Offrande a Pomone. Δυο ακόμη ποιητικές του συλλογές θα εκδώσει στη γαλλική γλώσσα, τη συλλογή Priere το 1940 και τη συλλογή Quelques Poemes το 1948. Στην τελευταία αυτή συλλογή του ανατυπώνει σε οριστική μορφή πολλά από τα παλαιότερα ποιήματά του. Τα εκδομένα στη γαλλική γλώσσα έργα του υπογράφει ως Paul Baldasséra.

Στη Λάρνακα εκδίδει και τα άλλα έργα του, στην ελληνική γλώσσα, που είναι το διήγημα Οἱ Ἀθάνατοι (1943), η ποιητική συλλογή Ἑρμῆς (1947), η συλλογή θρησκευτικών ποιημάτων με τίτλο Ἲδε ὁ Καλός Ποιμήν, ενώ μια ακόμη ποιητική συλλογή του με τίτ,λο Κύπρος εκδίδεται στην Αθήνα το 1972.

Ο Παύλος Βαλδασερίδης, βαθύτατα Έλληνας, επηρεάστηκε σημαντικά από το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Το έργο του Οἱ Ἀθάνατοι είναι έργο φιλοσοφικό, εμπνευσμένο από τα αρχαία ελληνικά μυστήρια, στο οποίο επιχειρείται μια ερμηνεία φιλοσοφική της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και μυθολογίας. Οι αρχαίοι θεοί και ο πολιτισμός που τους δημιούργησε απασχολούν κι ένα μεγάλο μέρος της ποίησης του Παύλου Βαλδασερίδη.

Οι μεταφράσεις, εξ άλλου, από τον Παύλο Βαλδασερίδη της Ἰλιάδος του Ομήρου (με σχόλια και σημειώσεις, Λάρνακα, 1952-1954) και του Σοφιστοῦ του Πλάτωνος (Λάρνακα, 1948) είναι πολύ αξιόλογα πνευματικά έργα.

Ο Βαλδασερίδης μετέφρασε επίσης την Ἀποκάλυψη τοῦ Ιωάννου και το Ἆσμα Ἀσμάτων του Σολομώντος, με σχόλια. Στο έργο του που κατέλιπε ανέκδοτο περιλαμβάνονται και η ποιητική συλλογή Τά σάνδαλα τοῦ Ἑρμῆ, η ποιητική συλλογή Ὁ Σατανᾶς τοῦ Φθινοπώρου, έμμετρη μετάφραση, με σχόλια, της Οδύσσειας του Ομήρου, δυο μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων στη γαλλική γλώσσα κ.ά.

Μεγάλο μέρος του έργου του Παύλου Βαλδασερίδη είναι εμπνευσμένο από το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, ενώ διακρίνει κανένας και επηρεασμό του από τάσεις και ιδέες των Γάλλων διανοουμένων των δυο προηγουμένων αιώνων. Τα έργα της πνευματικής του ωριμότητας διακρίνονται από μια στροφή στις αρχές και ιδέες του χριστιανισμού. Η ποίησή του, εμπνευσμένη από φιλοσοφικά, θεολογικά και θρησκευτικά κυρίως θέματα, παραμένει ωστόσο λυρική και χαρακτηρίζεται από μια εξαίρετη μουσικότητα.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια