Γιανιμπέγκ αλ-Αμπλάκ

Εμίρης του κράτους των Μαμελούκων της Αιγύπτου, προφανώς Χριστιανός εξωμότης, ο οποίος βοήθησε τον Ιάκωβο Β' Νόθο στις προσπάθειές του να διεκδικήσει τον θρόνο της Κύπρου από την αδελφή του Καρλόττα και τον σύζυγό της Λουδοβίκο της Σαβοΐας, στα 1460. Ο Γιανιμπέγκ ήταν επικεφαλής δύναμης 200 Μαμελούκων και 200 πεζών στρατιωτών χαλβουσίδων οι οποίοι παρέμειναν στην Κύπρο, με θερμές παρακλήσεις του Ιακώβου, μετά την αποχώρηση του κύριου στρατιωτικού σώματος των Μαμελούκων από το νησί.

 

Μεικτή δύναμη Αιγυπτίων και Χριστιανών, στην οποία πιθανώς μετείχε και ο Γιανιμπέγκ, στις 9.11.1460 επιτέθηκε κατά της Κερύνειας, κύριας εστίας αντίστασης των αντιπάλων του Ιακώβου, αλλά χωρίς επιτυχία, εκτός από φόνους και συλλήψεις χωρικών και μελών της φρουράς που είχαν βρεθεί εκτός των τειχών.

 

Από τα γεγονότα του 1461 που συνέβαλαν στην εμπέδωση του Ιακώβου Β', προς τον Γιανιμπέγκ σχετίζεται η σύλληψη ροδιακής γαλέρας των Ιωαννιτών στην Πεντάγυια με τον Σιρ Γουόλτερ ντε Νόρες, τους δυο γιους του, τον Σιρ Τομάς Καρέρι και πολλούς άλλους Κυπρίους, που βρίσκονταν σ' αυτήν, οπαδούς της Καρλόττας και του Λουδοβίκου της Σαβοΐας. Όταν μεταφέρθηκαν αλυσοδεμένοι στη Λευκωσία (αρχ. 1461) ο Γιανιμπέγκ επέμενε να εισηγείται στον Ιάκωβο να εξισλαμιστούν τα δυο παιδιά του Γουόλτερ ντε Νόρες και να αποκεφαλιστούν οι άλλοι. Επενέβησαν όμως ο αρχιεπίσκοπος Γουλιέλμος Γονέμης και ο ίδιος ο Ιάκωβος, και οι συλληφθέντες απλώς μετεφέρθησαν να δουν προς παραδειγματισμό το κεφάλι του Έκτορα ντε Κιβίδες, στον οποίο ο Ιάκωβος είχε επιτύχει να δοθεί η βισκουντία της Λευκωσίας από τον πατέρα του Ιωάννη Β' και ο οποίος τώρα είχε συλληφθεί στην υπηρεσία του Λουδοβίκου και της Καρλόττας στη Λάπηθο και αποκεφαλίστηκε. Αυτή ήταν και η πρώτη σύγκρουση Ιακώβου Β' - Γιανιμπέγκ, που θα καταλήξει στον φόνο του εμίρη στα 1464.

 

Στην ένταση της καχυποψίας μεταξύ των δυο ανδρών πιθανό να συνέβαλε επεισόδιο με πρωταγωνιστή τον Σορ ντε Νάβες, που τον Μάιο του 1461 προσποιήθηκε ότι προσχώρησε στον Ιάκωβο. Ο Νόθος και ο Γιανιμπέγκ έδωσαν στον ντε Νάβες προμήθειες, χρήματα και γράμματα για να τα μεταφέρει στην Τρίπολη της Συρίας και να στρατολογήσει εκεί άνδρες και εφόδια. Ο Ιάκωβος και ο Γιανιμπέγκ με τους Μαμελούκους, βέβαιοι ότι θα έφθαναν ενισχύσεις από τη Συρία, άρχισαν νέες επιχειρήσεις εναντίον της Αμμοχώστου. Ωστόσο, όταν ο Σορ ντε Νάβες επέστρεψε από την Τρίπολη με 60 Μαμελούκους και 50 Σαρακηνούς πεζούς, όπλα, πυρίτιδα και δυο κανόνια, αντί να τα παραδώσει στον Ιάκωβο, έδωσε τα κανόνια στους Γενουάτες στην Αμμόχωστο και μετέφερε τα υπόλοιπα στην Κερύνεια.

 

Μετά την κατάληψη της Αμμοχώστου από τον Ιάκωβο (21.1.1464) ο Γιανιμπέγκ πήγε ένα βράδυ στο κάστρο της πόλης και ζήτησε να εισέλθει σ' αυτό. Ο καπετάνιος αρνήθηκε να του ανοίξει, σύμφωνα προς διαταγές που είχε από τον Ιάκωβο. Το πρωί ο Γιανιμπέγκ παραπονέθηκε στον Νόθο. Ο τελευταίος απάντησε συμφιλιωτικά, αλλά υποπτεύθηκε ότι τα κίνητρα της επίσκεψης σχετίζονταν με κάποια συνωμοσία που μετά από έρευνες ανακαλύφθηκε γρήγορα: στόχος ήταν η δολοφονία του Ιακώβου και η κατάληψη της Κύπρου. Ύστερα απ' αυτό ο Νόθος έστειλε στρατιωτική δύναμη Φράγκων και Κυπρίων από τη Λευκωσία στο στρατόπεδο των Μαμελούκων στη διάρκεια της νύκτας. Η δύναμη αιφνιδίασε και κατέσφαξε τους Μαμελούκους μαζί με τον Γιανιμπέγκ, εκτός από δυο ή τρεις που ο Ιάκωβος κράτησε στην υπηρεσία του και που προφανώς είχαν προδώσει στον βασιλιά τη συνωμοσία που οδήγησε στη σφαγή του Γιανιμπέγκ. Είναι πιθανότατο ότι η μεγάλη συμβολή του Γιανιμπέγκ στην επικράτηση του Ιακώβου είχε εξάψει τις φιλοδοξίες και την υπεροψία του στο σημείο να συνωμοτήσει για τη δολοφονία του και την αρπαγή της Κύπρου από τον ίδιο.

 

Ο Ιάκωβος κατόρθωσε να καθησυχάσει τον σουλτάνο Χουσκανταμάζ - Ζαχίρ, που έγινε έξαλλος για τον φόνο του εμίρη του, στέλλοντάς του δώρα και μαρτυρίες Σαρακηνών που δικαιολογούσαν την ενέργειά του. Το μόνο μέτρο   που φαίνεται να έλαβε ο σουλτάνος ήταν να αυξήσει τον φόρο υποτελείας της Κύπρου από 5.000 σε 8.000 δουκάτα.

 

Η αδελφή του Γιανιμπέγκ ανέλαβε να εκδικηθεί τον φόνο του αδελφού της: έστειλε ένα Σαρακηνό στην Αμμόχωστο μεταμφιεσμένο σε έμπορο, που πλησιάζοντας τον Ιάκωβο δήθεν για να τον χαιρετίσει, κάπου στο μόλο, δοκίμασε να τον μαχαιρώσει στο λαιμό. Αλλά ο βασιλιάς απέκρουσε το πλήγμα με ελαφρά μόνο πληγή κι έριξε τον Σαρακηνό στη θάλασσα, όπου τον έπνιξαν οι φρουροί του. Έτσι έληξε το όλο θέμα κι ο Γιανιμπέγκ λησμονήθηκε.