Ξυλοφάγου πύργος
Μεσαιωνικός πύργος- παρατηρητήριο, τρία χιλιόμετρα νότια της Ξυλοφάγου, στο πιο ψηλό σημείο του οροπεδίου του ακρωτηρίου Πύλας και σε υψόμετρο κάπου 100 μέτρα από τη θάλασσα.
Ο πύργος έχει σχήμα κυλινδρικό με περιφέρεια ελάχιστα πιο μεγάλη βάση και είναι κτισμένος με πελεκητούς κυβικούς ασβεστόλιθους.
Ο Censola, πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο, γύρω στα 1870 είχε εξασφαλίσει φιρμάνι από το Σουλτάνο να κάνει ανασκαφές οπουδήποτε στο νησί. Στην προσπάθεια του να ανακαλύψει την αρχαία πόλη “Θρόνοι”, για την οποία έγραφε αόριστα ο Στράβων, εξερεύνησε και αυτή την περιοχή, πιστεύοντας αρχικά ότι η θέση της αρχαίας πόλης ήταν εδώ στο ακρωτήριο Πύλας. Στις ανασκαφές όμως που έκανε δεν βρήκε κανένα σημάδι που να μαρτυρά την ύπαρξη της αρχαίας πόλης. Το μόνο που επεσήμανε ήταν βαθιά σημάδια από τροχούς αμαξών την ρωμαϊκή εποχή.
Βλέπε λήμμα: Θρόνοι
Για τον Πύργο ο Censola δίνει τις πιο κάτω πληροφορίες:
“Στο πιο ψηλό σημείο του υψώματος είναι ένας μεγάλος πύργος τον οποίο ο Pocoke περιγράφει σαν αρχαίο ερείπιο, αλλά είναι ένα απλό παρατηρητήριο που κτίστηκε πρίν από τη βασιλεία των Λουζινιανών. Η περιφέρεια στη βάση είναι 86 πόδια και το σημερινό ύψος είναι 22,5 πόδια. Στο ύψος αυτό διακρίνονται τα ίχνη εισόδου. Το κατώτερο μέρος του πύργου ήταν κτισμένο ολόκληρο στα 18 πόδια όπου έκαναν είσοδο στην οποία πρέπει να ανέβαιναν με κινητή σκάλα.”
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Πύργος χρησιμοποιήθηκε από τους Βρετανούς ως παρατηρητήριο για την επισήμανση εχθρικών πλοίων, υποβρυχίων και αεροπλάνων.
Βλέπε λήμμα: Παγκόσμιοι πόλεμοι και Κύπρος