Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Νοέμβριο του 2009 έγιναν τα αποκαλυπτήρια Μνημείου των Βρετανών πεσόντων κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα 1955-1959, στην κατεχόμενη Κερύνεια.

Στο Μνημείο καταγράφονται  371 Βρετανοί στρατιωτικοί που σκοτώθηκαν στην Κύπρο κατά το 1955-1959: 274 από αυτούς ανήκαν στο στρατό, 69 στη ΡΑΦ και οι υπόλοιποι 28 στο Βασιλικό Ναυτικό και στους Πεζοναύτες.

Στην Κερύνεια, επίσης, αναγέρθηκε ένα άλλο, μικρότερο μνημείο, με τα ονόματα 18 Βρετανών που υπηρετούσαν στην Αστυνομία και σκοτώθηκαν την ίδια περίοδο: Επτά από αυτούς ανήκαν στην κυπριακή Αστυνομία και έντεκα σε βρετανικές αστυνομικές μονάδες. Συνολικά, στην Κύπρο στη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ σκοτώθηκαν 415  Βρετανοί: 371 στρατιωτικοί, 18 αστυνομικοί και 26 πολίτες. Σχεδόν όλοι οι στρατιωτικοί και αστυνομικοί έχουν ταφεί στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Wayne’s Keep, λίγο έξω από τη Λευκωσία, προς τον Γερόλακκο, σήμερα στη «Νεκρή ζώνη».

Σύμφωνα με πρόσφατα διαθέσιμες επίσημες αρχειακές πηγές και τη σύγχρονη βιβλιογραφία, οι βρετανικές απώλειες κατά το 1955-1959 ήταν:

1.   38 το 1955
2. 191 το 1956
3.   62 το 1957
4.   91 το 1958 και
5.    7 τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο 1959.

Στα πιο πάνω νούμερα δεν υπολογίζονται οι θάνατοι των πολιτών. Ως προς την αιτία θανάτου, σύμφωνα πάντα με στοιχεία και υπολογισμούς του γράφοντος, εξάγονται τα εξής για τους 389 Βρετανούς στρατιωτικούς και αστυνομικούς:

1. 141 σκοτώθηκαν σε μάχες με την ΕΟΚΑ, έπεσαν σε ενέδρες, ήταν θύματα έκρηξης βόμβας ή νάρκης, ρίψης χειροβομβίδας, ή εκτελέστηκαν από αγωνιστές (ένας πέθανε από τραύματα που δέχθηκε σε μαθητική διαδήλωση).
2. Δεν καταγράφεται η αιτία θανάτου για 138 άνδρες, ένας ιδιαίτερα υψηλός αριθμός, που γεννά νέα ερωτηματικά και ερευνητικές προκλήσεις.
3. Σκοτώθηκαν στη διάρκεια επιχειρήσεων εναντίον της ΕΟΚΑ ή και εκτός υπηρεσίας σε τροχαία δυστυχήματα (αρκετά στο Τρόοδος), συντριβή αεροσκαφών (σε μια περίπτωση και ελικοπτέρου) ή θαλάσσια ατυχήματα 68. (Σε αυτήν την κατηγορία τοποθετώ και τον τραγικό θάνατο δύο Βρετανών στρατιωτών στις 9 Φεβρουαρίου του 1956, που βρέθηκαν νεκροί, ξυλιασμένοι από το κρύο, μεταξύ Τροόδους - Πλατρών.)
4. 6 Βρετανοί σκοτώθηκαν από φίλια πυρά (έπεσαν σε δικές τους ενέδρες), δώδεκα από φίλιες εκπυρσοκροτήσεις σε στρατόπεδα ή επιχειρήσεις,
5. 21 ήταν τα αδικοχαμένα θύματα της μεγάλης πυρκαγιάς του δάσους της Πέρα Βάσας, στην επαρχία Πάφου, τον Ιούνιο του 1956. Ήταν οι περισσότεροι νεκροί που καταγράφηκαν σε πυρκαγιά στη σύγχρονη Κύπρο. 
6. Ένας άλλος στρατιωτικός απεβίωσε στη διάρκεια εγχείρησης και δύο από περιτονίτιδα.

Πηγή:

1. Πέτρος Παπαπολυβίου: Βρετανικές απώλειες κατά τον αγώνα της ΕΟΚΑ