Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η εφημερίδα Χενάραν -Henaran (Υποστήριξη) κυκλοφόρησε στις 7 Μαΐου 1959 στη Λευκωσία  από τον Setrak Guebenlian. Από τις 7 Μαΐου 1959 έως τις 2 Νοεμβρίου 1962, εκδόθηκαν συνολικά 97 δισέλιδες εκδόσεις.

Εκτός από ιστορικά, εγκυκλοπαιδικά και πολιτικά άρθρα, πρόβαλλε τις δραστηριότητες των Αρμενίων στην Κύπρο, τη ζωή στη Σοβιετική Αρμενία, ενώ προωθούσε και το κίνημα nerkaght («επαναπατρισμός») στη Σοβιετική Αρμενία.

Μέσα από τις σελίδες του Henaran, ο αναγνώστης μπορεί επίσης να ενημερωθεί για τις εξελίξεις που διαμόρφωσαν την κυπριακή πραγματικότητα μεταξύ 1959-1962, μεταξύ των οποίων ήταν η σταδιακή μετάβαση από βρετανική αποικία σε ανεξάρτητη Δημοκρατία, η έντονη εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη του πρώτου Αρμένιου Αντιπροσώπου στην Ελληνική Κοινοτική Βουλή, ζητήματα μεταξύ της ελληνοκυπριακής πλειοψηφίας και της τουρκοκυπριακής μειονότητας, το πολωμένο αρμενοκυπριακό κλίμα μεταξύ δύο διαφορετικών πολιτικών ιδεολογιών (υπέρ και κατά της Σοβιετικής Αρμενίας, που εκπροσωπούνταν από την AGBU/Μελικιάν  και την AYMA, αντίστοιχα), καθώς και το παναρμενικό κίνημα για «επαναπατρισμό» (nerkaght).

Ο Σετράκ

Ο Setrak Guebenlian εξέδωσε την «Henaran» στο τυπογραφείο του, που αρχικά βρισκόταν στην οδό Βικτωρίας 63, στη Λευκωσία- τα 4 πρώτα τεύχη τυπώθηκαν εκεί (7, 12, 17, 29 Μαΐου 1959). Αφού αυτό κάηκε από άτομα αντίθετης ιδεολογίας από την αρμενοκυπριακή κοινότητα, το τυπογραφείο μεταφέρθηκε στην οδό Καλλίπολης 31 και η έκδοση συνεχίστηκε την 1η Αυγούστου 1959 και τυπώθηκαν εκεί τα τεύχη 5-35. Τα υπόλοιπα τεύχη τυπώθηκαν στο τελευταίο τυπογραφείο του Guebenlian, στην οδό Καλλίπολης 43.

Ο Setrak Guebenlian απεβίωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1962. Γεννημένος στο Dörtyol, το 1887, ήταν δάσκαλος και δημοσιογράφος, ο οποίος αμέσως μετά το 1908 προσχώρησε στο Συνταγματικό Κόμμα Ramgavar. Εξόριστος στο Χαλέπι κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας των Αρμενίων, εξέδωσε την πρώτη του εβδομαδιαία εφημερίδα «Hay Tsayn» (Αρμενική Φωνή, 1918-1919), την οποία συνέχισε να εκδίδει στα Άδανα (1919-1922). Στο Χαλέπι, κυκλοφόρησε  επίσης την εβδομαδιαία εφημερίδα «Hay Tsav» (Αρμενικός Πόνος, 1920), της οποίας η γλώσσα ήταν τουρκική, αλλά γραμμένη με αρμενικά γράμματα (Hayadar Trkeren). Όταν ο Mikael Damadian ανακήρυξε ένα ανεξάρτητο αρμενικό κράτος στην Κιλικία (4 Αυγούστου 1920), διορίστηκε υπουργός Παιδείας- το κράτος αυτό διήρκεσε μόνο μία ημέρα, καθώς οι Γάλλοι σταμάτησαν την πρωτοβουλία αυτή. Τον Σεπτέμβριο του 1921, ο Γκιουμπενλιάν βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ως ένας από τους 34 αντιπροσώπους που ίδρυσαν το Αρμενικό Δημοκρατικό Φιλελεύθερο Κόμμα (Ραμγκαβάρ), το οποίο προέκυψε από τη συγχώνευση των κομμάτων Αρμενάγκαν,  Χουντσακιάν, Συνταγματικό Ραμγκαβάρ και Αρμενικό Λαϊκό Κόμμα.

Στη Λάρνακα

Με την πολιτική κατάσταση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία να επιδεινώνεται, ο Setrak Guebenlian και η σύζυγός του, Rebecca Gomidassian, και οι δύο δάσκαλοι, βρήκαν καταφύγιο στη Λάρνακα στα τέλη του 1921, όπου η Rebecca απεβίωσε τον Απρίλιο του 1922. Έπρεπε να φροντίσει τα δύο μικρά παιδιά τους, τον Keghdzin (1918-2003) και τον Shahe (1920-2007), γι' αυτό και μετακόμισε στη Λευκωσία για να διδάξει στη σχολή Μελικιάν, στην οποία διετέλεσε διευθυντής μεταξύ 1933-1949. Πριν από αυτό, παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, Μάρω Μπουλμπουλιάν. Το 1930-1931, πήγε στο Χαλέπι, για να υπηρετήσει ως εκδότης της τοπικής εφημερίδας «Yeprad» (Ευφράτης), επιστρέφοντας στη συνέχεια στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Διευθυντής, τύπωσε μια εξαμηνιαία μαθητική εφημερίδα με τίτλο «Nshouil» (Ray, 1936-1938), η οποία περιείχε ειδήσεις, έργα και ποιήματα των μαθητών του. Το «Henaran» ήταν το τελευταίο του επίτευγμα και μια κληρονομιά στην αρμενοκυπριακή κοινότητα.

Πηγή:

1. Alexander-Michael Hadjilyra